Ένα τσάι την ημέρα: Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν πίνουμε τσάι

Το τσάι είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα στον κόσμο, δεύτερο μόνο μετά το νερό — και όχι άδικα. Αυτή η «διατροφική δύναμη» είναι γνωστή για τις χαλαρωτικές του ιδιότητες, τις έντονες γεύσεις και τα εντυπωσιακά οφέλη για την υγεία.

«Το τσάι δεν έχει θερμίδες και είναι πολύ πλούσιο σε αντιοξειδωτικά», λέει η Whitney Linsenmeyer, διαιτολόγος και εκπρόσωπος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας.

Αυτές οι ιδιότητες βοηθούν στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού, στη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερίνης, ενώ ενισχύουν και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Μάλιστα, μια μελέτη του 2022 έδειξε ότι όσοι καταναλώνουν τακτικά τσάι έχουν 9-13% μικρότερο κίνδυνο θανάτου μέσα σε μία δεκαετία, σε σύγκριση με όσους δεν πίνουν.

Πώς το τσάι βοηθά στη συγκέντρωση και στην ανακούφιση από το άγχος

Το τσάι μπορεί να λειτουργήσει ως αποτελεσματικό διεγερτικό, χάρη στον συνδυασμό καφεΐνης και L-θεανίνης. Η L-θεανίνη βελτιώνει την εγρήγορση χωρίς την «νευρικότητα» που προκαλεί ο καφές, όπως εξηγεί η διαιτολόγος Jennie Norton. Σε αντίθεση με τον καφέ, η καφεΐνη στο τσάι απορροφάται πιο αργά, προσφέροντας σταθερή ενέργεια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η L-θεανίνη, ένα αμινοξύ που υπάρχει σχεδόν αποκλειστικά στο τσάι, προάγει τη χαλάρωση και ενισχύει τη γνωστική λειτουργία. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι βελτιώνει τη συγκέντρωση, την απομνημόνευση, μειώνει το στρες και ίσως προστατεύει από χρόνιες παθήσεις.

«Επιπλέον, προσφέρει λίγη από τη γεύση “ουμάμι”», λέει ο Quan Vuong, ερευνητής διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ στην Αυστραλία.

Το matcha είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε L-θεανίνη, ειδικά το τελετουργικό (ceremonial-grade), λόγω της σκίασης των φυτών κατά την καλλιέργεια. Αντίθετα, τα βοτανικά τσάγια (π.χ. το rooibos) είναι χωρίς καφεΐνη αλλά εξίσου πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Το rooibos, για παράδειγμα, περιέχει ασπαλαθίνη, ένα φλαβονοειδές που μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.

Εκτός από την L-θεανίνη, το τσάι περιέχει και μικρές ποσότητες GABA (γαμμα-αμινοβουτυρικό οξύ), ενός νευροδιαβιβαστή που ενισχύει την ηρεμία και μειώνει το άγχος.

Πέρα από τη χημική του σύνθεση, η ζεστασιά και το άρωμα του τσαγιού ενεργοποιούν τις αισθήσεις και ενισχύουν τη διαύγεια και τη χαλάρωση. Έρευνες δείχνουν ότι η εμπειρία του να πίνεις τσάι βοηθά στη μείωση της κορτιζόλης, του άγχους και ενισχύει την ενσυνειδητότητα.

Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2018 έδειξε ότι η εισπνοή του αρώματος του μαύρου τσαγιού μείωσε δείκτες άγχους σε άτομα που εκτελούσαν γνωστικά τεστ. Αντίστοιχα, το χαμομήλι έχει χαλαρωτική δράση, ενώ η μέντα συνδέεται με αυξημένη εγρήγορση.

Είναι το τσάι καλό για την ενυδάτωση;

Ένα από τα πιο απλά αλλά ουσιαστικά οφέλη του τσαγιού είναι η ενυδάτωση, εξηγεί η Emma Beckett, ερευνήτρια διατροφής. Η επαρκής ενυδάτωση βοηθά την καρδιά και τους μύες να λειτουργούν αποτελεσματικά, λιπαίνει τις αρθρώσεις, βελτιώνει την πέψη και ενισχύει τη γνωστική λειτουργία.

Παρότι η καφεΐνη έχει ήπια διουρητική δράση, το τσάι παραμένει πηγή καθαρής ενυδάτωσης. «Η ενυδάτωση δεν αφορά μόνο το τι μένει στο σώμα σας», λέει η Beckett. «Πρόκειται για την κυκλοφορία του νερού, που δίνει την ευκαιρία στο σώμα να αποβάλλει τοξίνες και να ισορροπήσει τα άλατα.»

Οι αντικαρκινικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του τσαγιού

Το τσάι είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, ιδιαίτερα φλαβονοειδή όπως οι κατεχίνες. Αυτά καταπολεμούν την κυτταρική βλάβη, μειώνουν τις φλεγμονές και ενδέχεται να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και ορισμένους τύπους καρκίνου.

Το πράσινο τσάι ξεχωρίζει για την υψηλή του περιεκτικότητα σε κατεχίνες, ειδικά σε EGCG (επιγαλλοκατεχίνη γαλλική), η οποία έχει φανεί σε προκαταρκτικές μελέτες ότι βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου, στη μείωση του κοιλιακού λίπους και στην καύση λίπους κατά την άσκηση.

Αν και το μαύρο τσάι περιέχει λιγότερες κατεχίνες λόγω της ζύμωσης, παραμένει πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, όπως οι θεαφλαβίνες και οι θεαρουβιγίνες, οι οποίες συμβάλλουν στα οφέλη του.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα αντιοξειδωτικά του τσαγιού μπορεί να υποστηρίζουν την υγεία του εντέρου ενισχύοντας την ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων, κάτι που επηρεάζει τη χώνευση, το ανοσοποιητικό και τη γενική υγεία.

Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία του να καταναλώνουμε το τσάι ως σύνολο – τα φυσικά του συστατικά συνεργάζονται για να προσφέρουν τα μέγιστα οφέλη.

«Έχουν γίνει προσπάθειες να απομονωθούν μεμονωμένες ενώσεις από το τσάι», λέει η Julie Stefanski, διαιτολόγος και εκπρόσωπος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας. «Ωστόσο, η απομόνωση τους δεν έχει ποτέ τα ίδια αποτελέσματα με την κατανάλωση ενός φλιτζανιού τσαγιού, λόγω της πολυπλοκότητας και της συνεργασίας των συστατικών του.»

Πηγή: nationalgeographic.com