Σαν το λιθάρι γεροί και σαν το ρόδι τυχεροί

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ της Μαριαλένας Χαραλαµποπούλου

Oι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν την ροδιά «Ροιά», «Ροά» και το ρόδι «ρόα».

Βασισµένο στην ιστορία του ελληνικού µύθου της Περσεφόνης, το ρόδι έγινε σύµβολο γονιµότητας, θανάτου και αιωνιότητας και ήταν το έµβληµα των Ελευσίνιων Μυστηρίων.

Το ρόδι χρησιµοποιήθηκε σαν διακοσµητικό στοιχείο στον ναό του Σολοµώντα, σε βασιλικά εµβλήµατα και στους µανδύες των ιερέων. Είναι σύµβολο ανάστασης και ζωής στον Χριστιανισµό και στην χριστιανική τέχνη συµβολίζει την ελπίδα.

Οι αρχαίοι Κινέζοι πίστευαν ότι οι σπόροι του συµβόλιζαν την µακροζωία και την αθανασία.

Η αντίληψη ότι είναι σύµβολο καλοτυχίας και ευηµερίας συνεχίζεται µέχρι τις µέρες µας και γι’ αυτό την Πρωτοχρονιά, ο νοικοκύρης του σπιτιού σπάει το ρόδι.

Ο καρπός της ρο-διάς επίσης, συµβολίζει τον ευτυχισµένο γάµο και την αφθονία σε ένα σπιτικό, λόγω της πλειάδας των κόκκινων σπόρων του. Η φράση «το σπίτι του είναι γεµάτο σαν το ρόδι» είναι έπαινος για τον νοικοκύρη.

Ο µύθος της Περσεφόνης

Ο πιο φηµισµένος µύθος που σχετίζεται µε το ρόδι, είναι αυτός της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, θεό του Κάτω κόσµου. Σύµφωνα µε τον µύθο, ο Πλούτωνας άρπαξε την πανέµορφη Περσεφόνη και την πήρε µαζί του στον Κάτω κόσµο. Θλιµµένη η Δήµητρα που έχασε την κόρη της, µάρανε την πλάση, οι σοδειές δεν καρποφορούσαν πια και τα λουλούδια δεν άνθιζαν.

Μάταια οι άνθρωποι καλλιεργούσαν και έσπερναν την γη, εκείνη είχε πάψει να βλασταίνει.

Τότε ο Δίας έστειλε τον Ερµή για να πείσει τον Πλούτωνα να αφήσει την Περσεφόνη. Ο Πλούτωνας αναγκάστηκε να υπακούσει στην προσταγή του Διός αλλά πριν αφήσει την Περσεφόνη να ανέβει στην γη, της έδωσε να φάει σπόρους ροδιού, που ήταν σύµβολο γάµου, ώστε να εξασφαλίσει την επιστροφή της.

Όταν η Δήµητρα πληροφορήθηκε ότι η κόρη της είχε φάει ρόδι, κατάλαβε ότι δε θα µπορούσε να την κρατήσει για πάντα κοντά της και εξοργίστηκε. Έτσι, ο Δίας προκειµένου να συµβιβάσει τα πράγµατα, πρότεινε η Περσεφόνη να είναι στην γη 8 µήνες µε την µητέρα της και 4 µήνες στον Κάτω κόσµο µε τον Πλούτωνα. Η θεά Δήµητρα δέχθηκε την πρόταση και άφησε πάλι τα φυτά και τα δένδρα να ανθίσουν.

Η απαγωγή της Περσεφόνης είναι η αλληγορία του κύκλου της ευφορίας της φύσης. Η κάθοδος της Κόρης στον Κάτω κόσµο κάθε φθινόπωρο (φθίνουν οι οπώρες) ταυτίζεται µε την απουσία των καρπών, οι οποίοι αναφύονται την άνοιξη µε την άνοδό της.

«Το σπάσιµο του ροδιού»

Ένα πανάρχαιο έθιµο του λαού µας για την γιορτινή µέρα της έλευσης του νέου χρόνου είναι «το σπάσιµο του ροδιού». Το έθιµο αυτό προέρχεται από την Πελοπόννησο και µετά διαδόθηκε σε κάθε γωνιά της Ελλάδος και συνεχίζεται µέχρι και σήµερα.

Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία για να παρακολουθήσει την Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και να υποδεχτεί το νέο έτος.

Στην επιστροφή στο σπίτι, ο νοικοκύρης, έχοντας στην τσέπη του ένα λειτουργηµένο ρόδι, θα κάνει το ποδαρικό και θα σπάσει το ρόδι.

Πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας και να του ανοίξουν. Δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος µε το κλειδί του! Έτσι, θα είναι ο πρώτος που θα µπει στο σπίτι για να κάνει ποδαρικό µε το ρόδι στο χέρι. Θα µπει µε το «καλό» πόδι, το δεξί, και θα σπάσει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα για να πεταχτούν οι ρώγες παντού και ταυτόχρονα θα πει: «µε υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει και η τσέπη µας όλη την χρονιά!»

Ευχόµαστε «Όσο βαρύ είναι το ρόδι, τόσο βαρύ να είναι το πορτοφόλι σας, όσο γεµάτο καρπούς είναι το ρόδι, να είναι γεµάτο το σπίτι σας µε καλά και όσο κόκκινο είναι το ρόδι, τόσο κόκκινη να είναι και η καρδιά σας!»

Όσο γερές κι όµορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούµενες κι ευλογηµένες να είναι οι ηµέρες που θα φέρει µαζί του ο νέος χρόνος.

Καλή χρονιά µε Υγεία και Καλοτυχία!!!

* Γεωπόνος,
Τεχνολόγος τροφίµων, Γ.Π.Α