Προϋπολογισµός φάντασµα

Του ΑΝΔΡΕΑ ΒΟΡΥΛΛΑ *

Ο προϋπολογισµός του 2026 που κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή από την κυβέρνηση δεν είναι µία τοµή στην οικονοµική πολιτική της χώρας, αλλά µάλλον µία επανάληψη των ίδιων αδιέξοδων πρακτικών που έχουµε δει τα τελευταία χρόνια. Αντί να επιλέγει ριζοσπαστικές µεταρρυθµίσεις που θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα και θα βελτιώσουν τη δηµοσιονοµική βιωσιµότητα, η κυβέρνηση συνεχίζει να παρουσιάζει φιλοδοξίες που δεν συνοδεύονται από πειστικά εργαλεία υλοποίησης.

Το προσχέδιο προβλέπει ρυθµό ανάπτυξης 2,4% για το 2026, βελτιωµένο σε σχέση µε το 2,2% του 2025, αλλά πολύ εύθραυστο αν λάβουµε υπόψη τις διεθνείς προκλήσεις, την αβεβαιότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ανάγκη για αύξηση των επενδύσεων στον παραγωγικό τοµέα. Η κυβέρνηση στηρίζεται στις προσδοκίες ότι οι επενδύσεις θα αυξηθούν κατά 10,2%, όµως αυτά τα νούµερα είναι περισσότερο αισιόδοξες προβλέψεις παρά εγγυηµένα αποτελέσµατα από πραγµατικές πολιτικές που θα αλλάξουν τον παραγωγικό χάρτη της χώρας.

Ασάφεια

Η µεγαλύτερη ασάφεια εντοπίζεται στο δηµοσιονοµικό σκέλος του Προϋπολογισµού. Η κυβέρνηση προβλέπει πρωτογενές πλεόνασµα 2,8% του ΑΕΠ για το 2026, µειωµένο σε σχέση µε το 3,7% που αναµενόταν για το 2025. Το να παρουσιάζεται η µείωση του πρωτογενούς πλεονάσµατος ως «σταθερότητα» δείχνει πόσο χαµηλές είναι οι προσδοκίες που τέθηκαν εξαρχής, καθώς σε µία πραγµατικά υπεύθυνη οικονοµική πολιτική θα έβλεπε κανείς επιµονή στην περαιτέρω ενίσχυση του πλεονάσµατος για να µειωθεί το κρατικό χρέος µε ασφάλεια.

Παράλληλα, σηµαντική ανησυχία προκαλεί η µετατροπή του πρωτογενούς πλεονάσµατος σε συνολικό δηµοσιονοµικό ισοζύγιο. Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις, η Γενική Κυβέρνηση θα εµφανίσει το 2026 οριακό έλλειµµα περίπου -0,2% του ΑΕΠ, σε αντίθεση µε το µικρό πλεόνασµα που προβλεπόταν για το 2025. Αυτή η στροφή από πλεόνασµα σε έλλειµµα, έστω και οριακό, θα πρέπει να µας προβληµατίσει βαθιά. Δεν µπορεί η «δηµοσιονοµική υπευθυνότητα» να χαρακτηρίζεται ως επιτυχία όταν στο τέλος της ηµέρας ο προϋπολογισµός δεν κλείνει µε πλεόνασµα για τη Γενική Κυβέρνηση.

Ένα από τα κύρια επιχειρήµατα της κυβέρνησης είναι ότι η καθαρή µείωση του δηµόσιου χρέους συνεχίζεται. Πράγµατι, το χρέος αναµένεται να υποχωρήσει από περίπου 145,9% του ΑΕΠ το 2025 σε περίπου 138,2% το 2026. Ωστόσο αυτό δεν είναι απόδειξη αναπτυξιακής επιτυχίας, αλλά προϊόν µαθηµατικών προσδοκιών µε βάση τις προβλέψεις για αύξηση του ΑΕΠ και υψηλότερα φορολογικά έσοδα. Μία χώρα που συνεχίζει να βρίσκεται πάνω από το 130% του ΑΕΠ σε χρέος δεν έχει περιθώρια για εφησυχασµό, ειδικά όταν οι προβλέψεις βασίζονται σε εξωτερικές παραδοχές που µπορούν εύκολα να ανατραπούν.

Μιλώντας για φορολογικά έσοδα, ο προϋπολογισµός προβλέπει αύξηση των συνολικών φορολογικών εσόδων κατά περίπου 2,6 δισ. ευρώ, ακόµα και µε τις µειώσεις σε φόρους εισοδήµατος και ΕΝΦΙΑ που έχουν προαναγγελθεί. Η κυβέρνηση επιχειρεί να εµφανίσει αυτές τις µειώσεις ως «ανακούφιση», αλλά στην πράξη πρόκειται για ένα ισοζύγιο λογιστικών µεταβολών που απλώς συνοδεύονται από υψηλότερα έσοδα λόγω εκτιµήσεων για µεγαλύτερη οικονοµική δραστηριότητα όχι επειδή µειώνονται πραγµατικά οι φορολογικές επιβαρύνσεις.

Τέλος, η κοινωνική διάσταση του Προϋπολογισµού παραµένει περιορισµένη. Τα δηµοσιονοµικά µέτρα ύψους περίπου 2,9 δισ. ευρώ για το 2026 παρουσιάζονται ως βαρύνουσας σηµασίας όµως η κατανοµή τους δείχνει ότι µεγάλο µέρος κατευθύνεται σε γενικές πολιτικές ελαφρύνσεων και όχι σε στοχευµένες επενδύσεις σε υγεία, εκπαίδευση, παιδεία, ψηφιακή αναβάθµιση του δηµόσιου τοµέα και υποστήριξη των µικροµεσαίων επιχειρήσεων που πραγµατικά δηµιουργούν θέσεις εργασίας και προστιθέµενη αξία.

Συµπερασµατικά, ο προϋπολογισµός του 2026, παρά την αισιόδοξη ρητορική, παραµένει προσανατολισµένος στη διαχείριση της εικόνας και όχι στην ουσία της οικονοµικής µεταρρύθµισης. Χρειαζόµαστε µια πιο τολµηρή πολιτική που περιορίζει σπατάλες, στηρίζει την παραγωγική οικονοµία και δηµιουργεί πραγµατικό, βιώσιµο πλούτο όχι έναν προϋπολογισµό που απλώς αναπαράγει προσδοκίες και αριθµούς χωρίς σαφή σχέδιο υλοποίησης.

* Βουλευτής Β2 Δυτικού Τοµέα Αθηνών µε τη ΝΙΚΗ