Κρίση λουκέτων: Η µικροµεσαία επιχειρηµατικότητα στο πιο επικίνδυνο σταυροδρόµι της δεκαετίας

Tου ΝΙΚΟΥ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΣΗ *

Οι αριθµοί που δηµοσίευσε πρόσφατα η Eurostat σοκάρουν: τα λουκέτα επιχειρήσεων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 47,7% το τρίτο τρίµηνο του 2025 σε σύγκριση µε το προηγούµενο. Πρόκειται για τη µεγαλύτερη άνοδο σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και για έναν δείκτη που αποτυπώνει µε τον πιο καθαρό τρόπο το βάθος των πιέσεων που δέχεται η µικροµεσαία επιχειρηµατικότητα.

Πίσω από το στατιστικό αυτό ποσοστό κρύβεται ένα φαινόµενο µε κοινωνικές και οικονοµικές προεκτάσεις. Δεν πρόκειται για «φυσιολογικές» επιχειρηµατικές αποχωρήσεις σε µια περίοδο αναδιάρθρωσης της αγοράς. Πρόκειται για µια πραγµατική κρίση βιωσιµότητας: επιχειρήσεις όλων των κλάδων –από το λιανεµπόριο µέχρι την εστίαση και τις υπηρεσίες– διακόπτουν τη λειτουργία τους επειδή δεν µπορούν πλέον να ανταπεξέλθουν ούτε στα βασικά λειτουργικά τους έξοδα.

Τα υψηλά κόστη ενέργειας, η αυξηµένη φορολογία, οι δυσκολίες πρόσβασης σε χρηµατοδότηση και η συνεχής πίεση των αυξηµένων λειτουργικών επιβαρύνσεων δηµιουργούν ένα τοξικό περιβάλλον για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Αυτές οι επιχειρήσεις αποτελούν σχεδόν το 99% των επιχειρήσεων της χώρας και απασχολούν την πλειονότητα των εργαζοµένων στον ιδιωτικό τοµέα. Η ενδεχόµενη κατάρρευσή τους, εποµένως, δεν αφορά µόνο τους επιχειρηµατίες. Αφορά την κοινωνική και οικονοµική συνοχή ολόκληρης της χώρας.

Στα όρια της αντοχής

Η εικόνα που σκιαγραφείται από τους ανθρώπους της αγοράς είναι ξεκάθαρη: µετά από χρόνια πιέσεων, οι επιχειρηµατίες φτάνουν στα όρια της αντοχής τους. Μια απλή βόλτα σε εµπορικούς δρόµους και γειτονιές αρκεί για να δει κανείς ρολά κατεβασµένα, ενοικιαστήρια που ξεθωριάζουν στις βιτρίνες και µαγαζιά που έκλεισαν πριν καν προλάβουν να σταθούν στα πόδια τους. Το φαινόµενο δεν περιορίζεται σε µικρές πόλεις ή στην περιφέρεια, αλλά καταγράφεται και στον αστικό ιστό µεγάλων κέντρων.

Την ίδια στιγµή, η οικονοµία εµφανίζει κάποια σηµάδια ανάπτυξης σε µακροοικονοµικό επίπεδο: επενδύσεις σε real estate,υπηρεσίες και τουρισµό. Όµως η µικροµεσαία επιχειρηµατικότητα δεν συµµετέχει ισότιµα σε αυτήν την πορεία. Δηµιουργείται έτσι µια οικονοµία «δύο ταχυτήτων»: από τη µία οι δείκτες που βελτιώνονται και από την άλλη οι µικρές επιχειρήσεις που παλεύουν να ανασάνουν.

Το ερώτηµα που τίθεται πλέον είναι κατά πόσο η χώρα µπορεί να συνεχίσει να πορεύεται µε ένα επιχειρηµατικό οικοσύστηµα που χάνει σταθερά µονάδες. Η αύξηση των λουκέτων δεν επηρεάζει µόνο την απασχόληση, αλλά και τη λειτουργία των τοπικών αγορών, την κοινωνική κινητικότητα, ακόµη και την εικόνα των πόλεων. Κάθε επιχείρηση που κλείνει αφήνει πίσω της ένα κενό – όχι µόνο οικονοµικό, αλλά και ανθρώπινο.

Συντονισµένη δράση

Η αντιµετώπιση αυτής της πραγµατικότητας απαιτεί συντονισµένη δράση. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται άµεσα µέτρα στήριξης, προσαρµοσµένα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ΜΜΕ. Πιο προσιτή χρηµατοδότηση, φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις και ψηφιακό µετασχηµατισµό, µείωση των διοικητικών βαρών, αλλά και πολιτικές που θα µειώσουν το κόστος ενέργειας και λειτουργίας είναι απαραίτητα εργαλεία για να σταµατήσει η αιµορραγία.

Παράλληλα, πρέπει να υπάρξει µια συνολικότερη αναδιάρθρωση των πολιτικών ενίσχυσης της επιχειρηµατικότητας. Η Ελλάδα έχει σηµαντικά ευρωπαϊκά κονδύλια στη διάθεσή της, όµως αυτά πρέπει να «τρέξουν» πιο αποτελεσµατικά και να φτάσουν εκεί όπου πραγµατικά υπάρχει ανάγκη: στη µικρή επιχείρηση που κινδυνεύει άµεσα να κλείσει.

Η κοινωνία επίσης έχει ρόλο σε αυτήν την εξίσωση. Η στήριξη των τοπικών επιχειρήσεων, η επιλογή προϊόντων και υπηρεσιών από τη γειτονιά, η ενίσχυση της µικρής αγοράς συµβάλλουν ώστε αυτές να επιβιώσουν σε έναν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κόσµο.

Το 47,7% δεν είναι ένας αριθµός που µπορεί να περάσει στα «ψιλά». Είναι µια ηχηρή προειδοποίηση για το µέλλον της ελληνικής οικονοµίας. Αν οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις συνεχίσουν να φυλλορροούν µε αυτόν τον ρυθµό, η χώρα κινδυνεύει να χάσει τον πιο ζωτικό της πυλώνα. Η επόµενη µέρα απαιτεί ρεαλισµό, αποφασιστικότητα και πολιτικές που θα ξαναδώσουν στις ΜΜΕ τον χώρο που δικαιούνται: στο κέντρο της ανάπτυξης, και όχι στο περιθώριό της.

* Αντιπρόεδρος Επαγγελµατικού Επιµελητήριου Αθηνών,

Αντιπρόεδρος Εµπορικού
Συλλόγου Αθηνών