Παρασκευή, 4 Οκτωβρίου 2024
ΑΘΗΝΑ ΚΑΙΡΟΣ

Προλακτίνη: Τι σημαίνει όταν αυξάνεται;

Τα αίτια, οι τρόποι ελέγχου και οι τρόποι αντιμετώπισης της αυξημένης προλακτίνης

Μοιραστείτε το

Η προλακτίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από την υπόφυση: έναν αδένα που “κάθεται” στη βάση του εγκεφάλου. Αυξάνεται φυσιολογικά μετά τον τοκετό ώστε να προκαλέσει την παραγωγή γάλακτος για τις ανάγκες του θηλασμού. Σε φυσιολογικές συνθήκες, τόσο οι άντρες, όσο και οι γυναίκες, έχουν μια μικρή ποσότητα προλακτίνης στον οργανισμό τους. Τα επίπεδα της προλακτίνης ελέγχονται από άλλες ορμόνες, όπως πχ η ντοπαμίνη.

Κατά τη διάρκεια της κύησης, τα επίπεδα της προλακτίνης αυξάνουν. Μετά τον τοκετό υπάρχει απότομη πτώση οιστρογόνων και προγεστερόνης και ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της προλακτίνης, κάτι που ενεργοποιεί την παραγωγή γάλακτος από τους μαστούς. Σε γυναίκες που δεν βρίσκονται σε εγκυμοσύνη, η προλακτίνη παίζει ρόλο στη σταθερότητα του κύκλου, ενώ στους άντρες επηρεάζει την παραγωγή σπέρματος.

Αυξημένη προλακτίνη: υπερπρολακτιναιμία

Υπερπρολακτιναιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία κυκλοφορούν αυξημένα επίπεδα προλακτίνης. Πρόκειται για αρκετά συχνή κατάσταση στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Εκτιμάται ότι περίπου το 1/3 των γυναικών που βιώνουν διαταραχές περιόδου με φυσιολογική λειτουργία των ωοθηκών τους, θα έχουν αυξημένη προλακτίνη. Αν συμβεί αυτό, τότε η γυναίκα μπορεί να δυσκολεύεται να μείνει έγκυος, ή να παρατηρηθεί έκκριση γάλακτος από τους μαστούς (γαλακτόρροια). Το 90% των γυναικών με γαλακτόρροια εμφανίζουν υπερπρολακτιναιμία. Η αύξηση της προλακτίνης επεμβαίνει στην παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης, δεν επιτρέπει τη φυσιολογική λειτουργία των ωοθηκών, δεν συμβαίνει ωοθυλακιορρηξία με αποτέλεσμα διαταραχές της περιόδου.

Στους άντρες, αύξηση της προλακτίνης μπορεί να προκαλέσει γαλακτόρροια (σπάνια), ανικανότητα (αδυναμία στύσης), μειωμένη σεξουαλική επιθυμία και υπογονιμότητα. Άντρας με υπερπρολακτιναιμία ενδέχεται να παράγει λιγότερο σπέρμα, ή ακόμη και καθόλου.

Και τα δύο φύλα μπορεί να υποφέρουν από ανεξήγητους πονοκεφάλους ή διαταραχές της όρασης επί αυξημένης προλακτίνης.

Αυξημένη προλακτίνη: Αίτια

Οι πιο συχνές αιτίες για αυξημένη προλακτίνη είναι:

  • Όγκοι της υπόφυσης
  • Υποθυρεοειδισμός
  • Φαρμακευτική αγωγή για κατάθλιψη, ψυχώσεις, υπέρταση, ακόμη και κάποια αντισυλληπτικά
  • Κάποια χορταρικά και βότανα (τριγωνέλλα, μάραθο, κόκκινο τριφύλλι)
  • Ερεθισμός των μαστών από χειρουργικές ουλές, έρπη ζωστήρα, ή ακόμη και από πολύ στενό στηθόδεσμο
  • Υψηλά επίπεδα stress, προβλήματα ύπνου και έντονη άσκηση
  • Κάποιες τροφές
  • Χρόνιος ερεθισμός της θηλής

Τα προλακτινώματα είναι αδενώματα (καλοήθεις όγκοι) της υπόφυσης που εκκρίνουν αυξημένη προλακτίνη. Συνήθως εμφανίζονται σε γυναίκες κάτω των 50 ετών. Τα επίπεδα της προλακτίνης είναι πολλαπλάσια του φυσιολογικού. Όσο το μέγεθός τους παραμένει μικρότερο του ενός εκατοστού αποκαλούνται μικρο-αδενώματα, ενώ όταν γίνονται μεγαλύτερα ονομάζονται μακρο-αδενώματα (σε αυτή την περίπτωση οι τιμές της προλακτίνης είναι κάποιες χιλιάδες). Για την απεικόνισή τους απαιτείται MRI εγκεφάλου.

Σπανιότερα αίτια είναι παθήσεις του ήπατος και των νεφρών, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και η νευρογενής ανορεξία. Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων υπερπρολακτιναιμίας δεν ανευρίσκεται συγκεκριμένο αίτιο. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως ιδιοπαθής υπερπρολακτιναιμία και συνήθως υποχωρεί αυτόματα μέσα σε μερικούς μήνες.

Η προλακτίνη εμφανίζει αύξηση μετά από οργασμό. Η μείωση της ντοπαμίνης όπως φαίνεται και στο γράφημα επιφέρει αύξηση της προλακτίνης η οποία παραμένει σχετικά αυξημένη για περίοδο έως και 2 εβδομάδων.

Πώς ελέγχουμε την προλακτίνη;

Τα επίπεδα της προλακτίνης ελέγχονται με απλή εξέταση αίματος. Το δείγμα λαμβάνεται συνήθως τρεις με τέσσερις ώρες μετά την αφύπνιση και αφού σε αυτό το διάστημα δεν έχετε φάει κάτι. Η προλακτίνη μπορεί να βρεθεί αυξημένη αν έχετε μόλις φάει κάτι, ή αν είστε αγχωμένη. Τα αποτελέσματα συνήθως ανακοινώνονται σε μονάδες ng/mL = nanograms per milliliter. Φυσιολογικές τιμές:

Θεραπεία υπερπρολακτιναιμίας

Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο. Αν το αίτιο είναι υποθυρεοειδισμός, θα πρέπει να ρυθμισθεί ο θυρεοειδής. Αν η προλακτίνη είναι αυξημένη λόγω κάποιου όγκου στην υπόφυση, τότε συνήθως η θεραπεία γίνεται με τη μορφή φαρμακευτικής αγωγής. Κάποιοι όγκοι μπορεί να χρειαστούν χειρουργική εξαίρεση, ή ακτινοβολία. Αν το αίτιο είναι φαρμακευτικό, θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας για αλλαγή στην αγωγή που λαμβάνετε.

Τα συνήθη φάρμακα για τη θεραπεία της υπερπρολακτιναιμίας είναι η καβεργολίνη (dostinex®) και η βρωμοκρυπτίνη (parlodel®). Και τα δύο είναι ανταγωνιστές ντοπαμίνης. Η καβεργολίνη είναι νεότερο φάρμακο με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες από τη βρωμοκρυπτίνη και χορηγείται σε σταδιακά αυξανόμενη δόση μία έως και 2 φορές την εβδομάδα. Τα φάρμακα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά όχι μόνο στη μείωση των επιπέδων της προλακτίνης, αλλά και στη συρρίκνωση των αδενωμάτων της υπόφυσης. Η προλακτίνη επιστρέφει στο φυσιολογικό συνήθως μέσα στις πρώτες τρεις εβδομάδες αγωγής. Αν πρόκειται για προλακτίνωμα, τότε για να μειωθεί το μέγεθός του θα χρειασθούν αρκετοί μήνες.

Άλλα μέτρα που μπορείτε να εφαρμόσετε για μείωση της προλακτίνης:

  • αλλαγή της διατροφής σας και μείωση του στρες
  • παύση κάθε έντονης δραστηριότητας ή εξαντλητικής άσκησης
  • αποφυγή ρουχισμού που είναι πολύ στενό στο στήθος
  • αποφυγή ρουχισμού και δραστηριοτήτων που ερεθίζουν τις θηλές
    λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης B-6 και Ε

Σχετικά Άρθρα

Δείτε Επίσης

Τελευταία Άρθρα

Τα πιο Δημοφιλή

Μην χάνετε καμία στιγμή ενημέρωσης. Παρακολουθήστε το τηλεοπτικό πρόγραμμα του Kontra Channel σε
απευθείας μετάδοση 24/7.