Ακροδεξιοί ευρωβουλευτές ισχυρίζονται ότι έχουν εξασφαλίσει επαρκή υποστήριξη για την πρότασή τους που θέτει ζήτημα παραίτησης της Επιτροπής
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναμένεται να αντιμετωπίσει πρόταση μομφής εξαιτίας ενός σκανδάλου που σχετίζεται με την πανδημία Covid-19 και απειλεί να εκτροχιάσει την πολιτική της ατζέντα για μια δεύτερη θητεία.
Ακροδεξιοί ευρωβουλευτές ισχυρίζονται ότι έχουν εξασφαλίσει επαρκή υποστήριξη για την πρότασή τους που θέτει ζήτημα παραίτησης της Επιτροπής, μετά την απόφαση δικαστηρίου της ΕΕ κατά του τρόπου με τον οποίο η φον ντερ Λάιεν διαχειρίστηκε ιδιωτικά μηνύματα με τον διευθύνοντα σύμβουλο φαρμακευτικής εταιρείας.
Αν και η φον ντερ Λάιεν είναι πιθανό να επιβιώσει από την ψηφοφορία, η οποία ενδέχεται να διεξαχθεί τον επόμενο μήνα, ίσως να αναγκαστεί να κάνει περισσότερους συμβιβασμούς τόσο προς τα αριστερά όσο και προς τα δεξιά για να διασφαλίσει τη στήριξή τους.
Ο Ρουμάνος ακροδεξιός ευρωβουλευτής Γκεόργκε Πιπερέα δήλωσε στους Financial Times ότι θα καταθέσει την πρόταση την Πέμπτη, έχοντας συγκεντρώσει περισσότερες από τις απαιτούμενες 72 υπογραφές.
«Η πρωτοβουλία αφορά θεμελιωδώς τη διασφάλιση της διαφάνειας και την προώθηση μιας δίκαιης και γνήσιας δημοκρατικής διαδικασίας», είπε.
Αν και το όριο για την ενεργοποίηση πρότασης μομφής είναι χαμηλό, η ανατροπή της φον ντερ Λάιεν και της Επιτροπής της θα απαιτούσε την υποστήριξη πάνω από τα δύο τρίτα των παριστάμενων ευρωβουλευτών. Η Ευρωβουλή αριθμεί 720 μέλη, και 401 εξ αυτών ψήφισαν υπέρ της εκλογής της πριν από έναν χρόνο — ωστόσο από τότε έχει αποξενώσει κάποιους.
Ο Πιπερέα ισχυρίστηκε ότι μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), της δικής της κεντροδεξιάς παράταξης, στηρίζουν την πρωτοβουλία του. Παραδέχτηκε ωστόσο ότι οι πιθανότητες επιτυχίας είναι περιορισμένες, αλλά τόνισε ότι αποτελεί «κρίσιμη ευκαιρία για εποικοδομητική και τεκμηριωμένη κριτική προς την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν». «Υποχρεώνει την Επιτροπή να απαντήσει σε ανησυχίες και να προσφέρει αιτιολογήσεις.»
Σοβαρές συνέπειες
Οι προτάσεις μομφής είναι σπάνιες αλλά μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες. Το 1999 η Επιτροπή Σαντέρ παραιτήθηκε λόγω καταγγελιών για απάτη και έλλειψη διαφάνειας, παρά το γεγονός ότι είχε κερδίσει την ψήφο εμπιστοσύνης. Έκτοτε έχουν κατατεθεί μόλις τέσσερις, καμία εκ των οποίων δεν πέτυχε.
Η πρόταση Πιπερέα βασίζεται στην υπόθεση που αποκαλείται «Pfizergate» κατά της φον ντερ Λάιεν, αλλά επίσης την επικρίνει για τη στάση της απέναντι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πρόκειται για ένα παράπονο που συμμερίζονται κεντρώοι και αριστεροί ευρωβουλευτές, οι οποίοι την κατηγορούν ότι παρακάμπτει συχνά το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο της ΕΕ και είναι υπερβολικά υποχωρητική προς τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών.
Το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ αποφάσισε τον Μάιο κατά της Επιτροπής στη διαμάχη για τη δημοσίευση μηνυμάτων κειμένου μεταξύ της φον ντερ Λάιεν και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, κατά τις διαπραγματεύσεις για την προμήθεια εμβολίων Covid το 2021.
Οι New York Times υπέβαλαν την προσφυγή, αφότου η ομάδα της φον ντερ Λάιεν αρνήθηκε να δημοσιοποιήσει τα μηνύματα.
Το δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό της Επιτροπής ότι δεν μπορούσε να τα εντοπίσει και έκρινε ότι «παραβίασε την αρχή της χρηστής διοίκησης».
«Το δικαστήριο έκρινε νομικά αβάσιμη την άρνηση της Επιτροπής και στερούμενη αξιόπιστης αιτιολόγησης», είπε ο Πιπερέα. «Αυτές οι ενέργειες δείχνουν ένα συνεχιζόμενο μοτίβο θεσμικής αυθαιρεσίας, δημοκρατικής αδιαφορίας και φθοράς της εμπιστοσύνης του κοινού στη διακυβέρνηση της Ένωσης.»
Προοδευτικοί ευρωβουλευτές άνοιξαν νέο μέτωπο την περασμένη εβδομάδα, όταν η Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αποσύρει νόμο κατά του αποκαλούμενου greenwashing — δηλαδή αβάσιμων περιβαλλοντικών ισχυρισμών από επιχειρήσεις — λίγες μόλις ημέρες πριν το Κοινοβούλιο και τα κράτη-μέλη επρόκειτο να καταλήξουν σε τελική συμφωνία.
Ο νόμος αυτός έχει εξελιχθεί σε επίκεντρο της αντι-πράσινης αντίδρασης στην ΕΕ, εν μέρει υποκινούμενης από την ίδια την κεντροδεξιά πολιτική ομάδα της φον ντερ Λάιεν.
Οι Σοσιαλιστές, η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα στην Ευρωβουλή, και η φιλελεύθερη Renew, η πέμπτη, έστειλαν κοινή επιστολή την Τετάρτη προς την πρόεδρο του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, ζητώντας της να θέσει το ζήτημα στη φον ντερ Λάιεν και τους ηγέτες της ΕΕ στη σύνοδο της Πέμπτης.
Υποστηρίζουν ότι το Κοινοβούλιο πρέπει «να συμβουλεύεται δεόντως σύμφωνα με την αρχή της ειλικρινούς συνεργασίας» κάθε φορά που ένας νόμος αποσύρεται. «Θεωρούμε επίσης ότι οι αρμόδιοι επίτροποι πρέπει να κληθούν στις αντίστοιχες επιτροπές για να εξηγήσουν τις προθέσεις τους.»
Οι Πράσινοι, που είχαν στηρίξει την φον ντερ Λάιεν, έχουν επίσης επικρίνει την απόφαση.
Ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επίσης εξέφρασαν τη διαφωνία τους, υποστηρίζοντας — σύμφωνα με διπλωμάτες κοντά στις συνομιλίες — ότι η αποχώρηση της πρότασης την τελευταία στιγμή υπονομεύει την αξιοπιστία της νομοθετικής διαδικασίας της ΕΕ.
Η Τερέσα Ριμπέρα, αντιπρόεδρος της Επιτροπής με αρμοδιότητα τα πράσινα ζητήματα, δήλωσε στους FT: «Ελπίζω ότι αυτές οι συγκεχυμένες ημέρες θα ξεκαθαρίσουν σύντομα και ότι θα επιτευχθεί συναίνεση.»
Ξεχωριστά, τα μέλη της νομικής επιτροπής του Κοινοβουλίου ψήφισαν την Τετάρτη υπέρ της πρότασης να ζητηθεί από τη Μέτσολα να προσφύγει νομικά κατά της Επιτροπής, επειδή παρέκαμψε το Κοινοβούλιο όταν αποφάσισε να εκδώσει νέο χρέος για τη χρηματοδότηση της αναδιάρθρωσης της άμυνας της ΕΕ.
Η πρόταση Πιπερέα αναφέρει επίσης αυτή την καταγγελία για «κατάχρηση διαδικασιών». Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να παραιτηθεί λόγω επανειλημμένων αποτυχιών στη διασφάλιση της διαφάνειας, επίμονης αδιαφορίας για τον δημοκρατικό έλεγχο και το κράτος δικαίου εντός της Ένωσης.» Εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αρνήθηκε να σχολιάσει.
