ΠΑΣΟΚ και Ε.Σ.Υ.

Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΑΝΑ

Τα πρόσφατα τραγικά περιστατικά ήρθαν να μας θυμίσουν την πρωταρχική σημασία ενός ισχυρού συστήματος δημόσιας υγείας.

Αυτού που αποτελεί, ας μην το ξεχνάμε, έργο του ΠΑΣΟΚ. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.) είναι και αυτό συνυφασμένο με αυτό που και σε τηλεοπτικές σειρές απεικονίζεται ως «ΠΑΣΟΚ ωραία χρόνια».

Η διάχυτη νοσταλγία, όμως, δεν παραπέμπει απλά σε μια εποχή «παχιών αγελάδων», υλικής ευμάρειας ή και καταναλωτικής μανίας, αλλά σε μια άλλη αντίληψη για τις προτεραιότητες της ζωής, για τις αξίες της κοινωνίας μας. Απέναντι στον κυνισμό που αναδύει η αντίληψη της συντηρητικής παράταξης και των πολιτευτών της, ότι η υγεία δεν αποτελεί δα και προτεραιότητα, υποτάσσεται στο οικονομικό «όραμα», σε κάθε δε περίπτωση αντιμετωπίζεται με όρους κόστους-οφέλους και ο ασθενής ως ένα δημοσιονομικό μέγεθος, οι οραματιστές του ΕΣΥ στοιχίζονταν πίσω από τη διακήρυξη-«εντολή» του Ανδρέα Παπανδρέου: «Στην αρρώστια και το θάνατο, είμαστε όλοι ίσοι».

Αυτό το όραμα ανέλαβε σε πρώτη φάση, στην πρώτη «κυβέρνηση της Αλλαγής» να θεσμοθετήσει ο αειθαλής Παρασκευάς Αυγερινός, στη συνέχεια δε να υλοποιήσει μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, ο αξέχαστος Γιώργος Γεννηματάς.

Ενδεικτικό των κυρίαρχων αντιλήψεων και ευαισθησιών μιας άλλης εποχής και μιας άλλης «πάστας» πολιτικών ήταν το γεγονός ότι ο Γιώργος Γεννηματάς, στο εγχείρημα οικοδόμησης του Ε.Σ.Υ., ανέδειξε την πρωταρχική αξία του τομέα της ψυχικής υγείας. Φανταζόμαστε ότι οι σημερινοί πολιτευτές της ΝΔ θα θεωρούσαν περιττή πολυτέλεια και δαπάνη, μια τέτοια ενασχόληση…

Μια τέτοια υπαγωγή των θεμάτων υγείας σε μετρήσιμους δημοσιονομικούς δείκτες, που αφεύκτως οδηγεί στην εμπορευματοποίηση και την κατίσχυση των ιδιωτικών συμφερόντων, ήταν έξω από το πνεύμα και τον κώδικα αρχών και αξιών, της «κυβέρνησης της Αλλαγής», του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου.

Σε σχετική μονογραφία του ο Παρασκευάς Αυγερινός έχει περιγράψει, όχι μόνο τις τεράστιες πρακτικές δυσκολίες του εγχειρήματος, αλλά και τον ανελέητο πόλεμο, στη φάση νομοθέτησης του Ε.Σ.Υ., από ποικιλώνυμα συμφέροντα, που λυμαίνονταν από τότε τον χώρο, αντιμετωπίζοντας το αγαθό της υγείας ως εμπόρευμα.

Τότε, σε αντίθεση με την απελθούσα κυβέρνηση Μητσοτάκη, η «κυβέρνηση της Αλλαγής» δεν «μάσησε» και ο Παρασκευάς Αυγερινός προχώρησε, έχοντας, όπως ανέφερε, την απόλυτη κάλυψη του Ανδρέα Παπανδρέου.

Με το ίδιο πνεύμα ο Γιώργος Γεννηματάς, προχώρησε στη θεμελίωση του Ε.Σ.Υ., σε πανελλαδική κλίμακα, παρακάμπτοντας τα πάσης φύσεως εμπόδια, επιτυγχάνοντας την πλήρη υγειονομική κάλυψη όλης της επικράτειας, μέχρι και το τελευταίο χωριό, είτε με τα Κέντρα Υγείας, στον αστικό ιστό, είτε με τους Υγειονομικούς Σταθμούς, σε μικρότερη κλίμακα.

Έτσι, το όραμα του Ανδρέα Παπανδρέου, για ισότιμη πρόσβαση κάθε Έλληνα, σε δωρεάν περίθαλψη, έγινε πράξη. Όπως έγιναν πράξη, οι διακηρύξεις για τη θεμελίωση ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους, που, στην πράξη, δε θα αφήνει κανέναν μόνο του, απέναντι στις αντιξοότητες της ζωής.

Είναι γι’ αυτό που η διάχυτη νοσταλγία, για το «ΠΑΣΟΚ ωραία χρόνια», δεν παραπέμπει σε μια επίπλαστη ευημερία των «σκυλάδικων», όπως διαδίδουν οι κυνικοί της σημερινής εξουσίας (κρίνοντας εξ ιδίων άραγε; ), αλλά σε μια άλλη μορφή και δομή κοινωνίας, με επίκεντρο τον άνθρωπο και «σημαία» την αλληλεγγύη.