Ηγέτες της ΕΕ προσπάθησαν στη διάρκεια της συνόδου κορυφής τον περασμένο μήνα να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο για τη χρήση 140 δισεκατομμυρίων ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη ως δάνειο για το Κίεβο, αλλά δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν τη στήριξη του Βελγίου.
Η στήριξη του Βελγίου στο προταθέν σχέδιο είναι πολύ σημαντική καθώς τα περιουσιακά στοιχεία που η ΕΕ ευελπιστεί να χρησιμοποιήσει φυλάσσονται από το κεντρικό αποθετήριο τίτλων του Βελγίου Euroclear.
Η Κομισιόν, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, ευελπιστεί να ασχοληθεί με τις ανησυχίες του Βελγίου στο προσχέδιο νομικής πρότασης, το οποίο θα παρουσιάσει για τη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων του ρωσικού κράτους προς στήριξη του Κιέβου το 2026 και το 2027, έχουν δηλώσει αξιωματούχοι της ΕΕ, οι οποίοι εκτιμούν ότι αυτό μπορεί να συμβεί σήμερα ή μέσα στο σαββατοκύριακο.
Στην επιστολή του ο Ντε Βέβερ αναφέρει επίσης ότι το Βέλγιο δεν έχει δει κάποιο νομικό έγγραφο από την Κομισιόν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ευελπιστεί ότι η ΕΕ μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία για το ζήτημα στην επόμενη σύνοδο κορυφής των ηγετών του συνασπισμού, που θα πραγματοποιηθεί στις 18 και 19 Δεκεμβρίου.
Νωρίτερα μέσα στον μήνα η φον ντερ Λάιεν πρότεινε εναλλακτικές επιλογές για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, το δημοσιονομικό χάσμα της οποίας αναμένεται να διευρυνθεί σημαντικά τον επόμενο χρόνο.
Ωστόσο, έχει παραμείνει πρωτίστως επικεντρωμένη στο σχέδιο των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων από την πρώτη παρουσίασή του τον Σεπτέμβριο δεδομένου ότι πολλές χώρες μέλη της ΕΕ αντιτίθενται στο να πάρουν περισσότερο χρέος.
«Το σχέδιο είναι θεμελιωδώς λάθος»
“Το προταθέν σχέδιο του δανείου επανορθώσεων είναι, κατά τη γνώμη μου, θεμελιωδώς λάθος”, είπε ο Βέλγος πρωθυπουργός προσθέτοντας ότι στη διάρκεια πολέμων αυτό που ανέκαθεν συνέβαινε είναι να μη χρησιμοποιούνται τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία.
“Τέτοια περιουσιακά στοιχεία υπήρξαν αντικείμενο αποφάσεων στη διάρκεια των μεταπολεμικών συμφωνιών, συνήθως στο πλαίσιο των πολεμικών αποζημιώσεων από την ηττηθείσα πλευρά”, εξήγησε.
Επιπλέον, ο Ντε Βέβερ επανέλαβε τις ανησυχίες του για πιθανά ρωσικά αντίποινα και την προοπτική σημαντικών οικονομικών διεκδικήσεων εις βάρος του Βελγίου και της Euroclear, απειλές τις οποίες η Μόσχα έχει ήδη διατυπώσει.
Πέραν των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που φυλάσσονται στο Βέλγιο, εκτιμάται ότι περί τα 25 δισεκατομμύρια ευρώ σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία φυλάσσονται σε τράπεζες σε άλλες χώρες της ΕΕ, κυρίως στη Γαλλία και στο Λουξεμβούργο.
Το Βέλγιο έχει στο παρελθόν πει ότι χώρες που φιλοξενούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, περιλαμβανομένων των Καναδά, Ιαπωνίας, Βρετανίας και ΗΠΑ–όλες μέλη της Ομάδας των Επτά πλουσιοτέρων χωρών–θα πρέπει επίσης να περιληφθούν στο σχέδιο.
Η απάντηση της Κομισιόν
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στο μεταξύ σήμερα την απάντησή της σχετικά με την επιστολή του Βέλγου πρωθυπουργού Μαρτ Ντε Βέβερ προς την Πρόεδρο της Κομισιόν, που προειδοποιεί ότι η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία. Η εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν Πάολα Πινό επιβεβαίωσε ότι έχει λάβει την επιστολή και ότι η Επιτροπή εξετάζει με προσοχή το θέμα και εργάζεται μαζί με όλα τα κράτη-μέλη και το Βέλγιο για τις επιλογές σχετικά με τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας για το 2026-2027.
Όπως δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου, «η Κομισιόν επεξεργάζεται το σχέδιο που έχει αποσταλεί στα κράτη-μέλη και στόχος είναι όλες οι θέσεις να είναι συμβατές με τις αποφάσεις που θα ληφθούν», ενώ αποκάλυψε ότι το νομικό κείμενο της τελικής πρότασης θα δοθεί τις επόμενες ημέρες. Η κ. Πινό πρόσθεσε ότι πρόκειται για «αχαρτογράφητα νερά» και ότι κατανοεί τις ανησυχίες που υπάρχουν, ενώ οι αποφάσεις που θα ληφθούν πρέπει να είναι αποδεκτές από όλα τα κράτη-μέλη.
Politico: Διπλωμάτες καταγγέλλουν το Βέλγιο
Στο μεταξύ, όπως σημειώνει το Politico, οι χώρες της ΕΕ αυξάνουν την πίεση προς το Βέλγιο να αποδεσμεύσει τα 140 δισ. ευρώ από τα παγωμένα ρωσικά assets που βρίσκονται στις Βρυξέλλες, κατηγορώντας την κυβέρνηση του Μπαρτ Ντε Βέβερ ότι δεν αποκαλύπτει πλήρως τι κάνει με τα φορολογικά έσοδα από αυτά τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία.
Πέντε διπλωμάτες από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, παραπονέθηκαν ότι το Βέλγιο φαίνεται να έχει μια δευτερεύουσα ατζέντα στο να κρατάει τα χρήματα της Ρωσίας χάρη στους φόρους που αποφέρουν. Σημείωσαν ότι το Βέλγιο παραβιάζει μια διεθνή δέσμευση — που είχε αναλάβει πέρυσι — να αποκαλύψει τι έκανε με τους φόρους από τα παγωμένα assets, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα πήγαιναν στην Ουκρανία.
Οι διπλωμάτες δήλωσαν ότι τα χρήματα εξακολουθούν να ενσωματώνονται στον εθνικό προϋπολογισμό του Βελγίου, καθιστώντας αδύνατο να προσδιοριστεί εάν το Βέλγιο τηρεί πλήρως τις δεσμεύσεις του προς το Κίεβο. Οι διπλωμάτες μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας. Το Βέλγιο αρνείται σθεναρά ότι κάνει κάτι λάθος.
Εάν το Βέλγιο συνεχίσει να αρνείται να χρησιμοποιηθούν τα δεσμευμένα κεφάλαια στο Κίεβο, σύμφωνα με τους διπλωμάτες, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα αξιοποιήσουν όλο και περισσότερο τις συναντήσεις που θα πραγματοποιηθούν πριν από τη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για να αμφισβητήσουν εάν το Βέλγιο επωφελείται από τα φορολογικά έσοδα ή καθυστερεί τις πληρωμές προς την Ουκρανία. Αμφισβητούν επίσης εάν το Βέλγιο χρησιμοποιεί τα τακτικά φορολογικά έσοδα για να στηρίξει την Ουκρανία — όπως κάνουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες — ή απλώς βασίζεται στους φόρους από τα ρωσικά αποθέματα.
«Λαμβάνοντας υπόψη αυτή τη συνεχιζόμενη καθυστέρηση, αναρωτιέται κανείς αν έχει γίνει πραγματικά κατανοητό ότι εδώ διακυβεύεται η ασφάλεια της Ευρώπης», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ στο Politico. «Και με βάση τα στοιχεία, υπάρχουν αμφιβολίες ως προς το αν το Βέλγιο τηρεί την υπόσχεσή του να στέλνει τα έκτακτα φορολογικά έσοδα στην Ουκρανία».
Τα χρήματα είναι δύσκολο να εντοπιστούν, αλλά οι διπλωμάτες που αμφισβητούν τα στοιχεία χρησιμοποιούν πηγές όπως το Ινστιτούτο Kiel, το οποίο εκτιμά τη συνολική δέσμευση του Βελγίου προς την Ουκρανία σε 3,44 δισ. ευρώ από την έναρξη του πολέμου έως τις 31 Αυγούστου 2025. Ο φόρος από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ανήλθε σε 1,7 δισ. ευρώ μόνο το 2024.
Δεδομένου ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία φυλάσσονται από τη Euroclear με έδρα τις Βρυξέλλες, η βελγική κυβέρνηση επιβάλλει εταιρικό φόρο 25% επί των κερδών που προκύπτουν από τους τόκους.
Ένας δεύτερος ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ που επέκρινε το Βέλγιο είχε μια εξήγηση. «Τα φορολογικά έσοδα ήταν ήδη μέρος του εγχώριου προϋπολογισμού τους και δεν ήθελαν να τα χάσουν», είπε.
