Η Γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Σχέδιο Προϋπολογισμού της Ελλάδας 2026: Συμμόρφωση με ευελιξία για αμυντικές δαπάνες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σήμερα τη «Γνώμη» της για το Σχέδιο Προϋπολογισμού (Draft Budgetary Plan – DBP) της Ελλάδας για το 2026, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ.

Η Γνώμη, που βασίζεται στην Φθινοπωρινή Οικονομική Πρόβλεψη του 2025, κρίνει το σχέδιο ως συμμορφούμενο με τις Συστάσεις του Συμβουλίου, λαμβάνοντας υπόψη την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Αυτό επιτρέπει απόκλιση από τα μέγιστα ποσοστά αύξησης των καθαρών δαπανών, χωρίς να απειλείται η μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα.

Η Ελλάδα υπέβαλε το DBP της στις 15 Οκτωβρίου 2025, όπως απαιτεί ο Κανονισμός (ΕΕ) 473/2013. Η Επιτροπή αξιολογεί το σχέδιο βάσει του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού-δομικού σχεδίου (medium-term fiscal-structural plan) που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 21 Ιανουαρίου 2025, καθώς και της Σύστασης του Συμβουλίου της 8ης Ιουλίου 2025 για ενίσχυση των δαπανών σε άμυνα και ασφάλεια, σύμφωνα με τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 6ης Μαρτίου 2025.

Κύρια οικονομικά στοιχεία και προβλέψεις

Σύμφωνα με το DBP, η Ελλάδα προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το 2026 (2,2% το 2025), ενώ ο πληθωρισμός HICP εκτιμάται στο 2,2% (3,0% το 2025). Η Επιτροπή, στην Πρόβλεψή της, προβλέπει ελαφρώς χαμηλότερη ανάπτυξη 2,2% το 2026 (2,1% το 2025) και πληθωρισμό 2,3% (2,8% το 2025). Οι διαφορές οφείλονται σε πρόσφατες στατιστικές αναθεωρήσεις του ΑΕΠ για τα έτη 2022-2024 και σε διαφορετικές εκτιμήσεις για την επιβράδυνση των τιμών υπηρεσιών.

Συνολικά, το μακροοικονομικό σενάριο του DBP θεωρείται ρεαλιστικό και ευθυγραμμισμένο με τις προβλέψεις της Επιτροπής, ενώ έχει εγκριθεί από ανεξάρτητο φορέα, όπως απαιτεί ο Κανονισμός.

Η δημοσιονομική στάση (fiscal stance) προβλέπεται επεκτατική κατά 1,8% του ΑΕΠ το 2026 (1,0% το 2025), λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις από επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και άλλα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Το γενικό κυβερνητικό ισοζύγιο προβλέπεται να μειωθεί σε έλλειμμα 0,1% του ΑΕΠ το 2026 (πλεόνασμα 0,6% το 2025), ενώ το χρέος προς ΑΕΠ αναμένεται να πέσει στο 137,6% (145,4% το 2025). Η Επιτροπή προβλέπει πλεόνασμα 0,3% το 2026 (1,1% το 2025) και χρέος 142,1% (147,6% το 2025). Οι διαφορές προκύπτουν από καλύτερη βάση στο 2025, υψηλότερα έσοδα από εισφορές και φόρους, και χαμηλότερες δαπάνες για κοινωνικές παροχές και μισθούς.

Αύξηση καθαρών δαπανών και εθνική ρήτρα διαφυγής

Το μεσοπρόθεσμο σχέδιο ορίζει μέγιστα ποσοστά αύξησης καθαρών δαπανών (net expenditure) στο 3,7% το 2025, 3,6% το 2026, 3,1% το 2027 και 3,0% το 2028. Σωρευτικά από το 2023: 6,5% το 2025, 10,3% το 2026, 13,7% το 2027 και 17,1% το 2028.

Η Επιτροπή προβλέπει αύξηση καθαρών δαπανών κατά 3,8% το 2025 (πάνω από το όριο 3,7%, απόκλιση <0,1% ΑΕΠ) και 6,7% το 2026 (πάνω από 3,6%, απόκλιση 1,2% ΑΕΠ).

Σωρευτικά, η αύξηση φτάνει το 10,5% το 2026 (πάνω από 10,3%, απόκλιση 0,2% ΑΕΠ). Ωστόσο, αυτή η απόκλιση καλύπτεται από την εθνική ρήτρα διαφυγής, η οποία επιτρέπει υπέρβαση έως 1,5% ΑΕΠ για αύξηση αμυντικών δαπανών από το 2024.

Οι αμυντικές δαπάνες (nationally financed) ήταν 2,7% ΑΕΠ το 2021 και 2,2% το 2024. Προβλέπονται στο 2,4% το 2025 και 2,6% το 2026, αύξηση 0,4% ΑΕΠ από το 2024. Αυτό δικαιολογεί την ευελιξία, χωρίς να καταγράφεται ως χρέωση στον λογαριασμό ελέγχου.

Διακριτικά δημοσιονομικά μέτρα και επενδύσεις

• Έσοδα: Αναμόρφωση κλίμακας φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (έμφαση σε οικογένειες και νέους), εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή 25% για εισοδήματα από ακίνητα, μεταρρύθμιση συστήματος τεκμαρτών δαπανών και σταδιακή κατάργηση ΕΝΦΙΑ σε μικρά χωριά. Συνολική επίπτωση: αύξηση καθαρών δαπανών κατά 0,3% ΑΕΠ το 2026.
• Δαπάνες: Αναμόρφωση ειδικού μισθολογίου Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, προσαρμογές μισθών άλλων κατηγοριών δημοσίου και σταδιακή κατάργηση “προσωπικής διαφοράς” συντάξεων.

Οι δημόσιες επενδύσεις (nationally financed) προβλέπονται στο 2,4% ΑΕΠ το 2026 (2,5% το 2025). Οι δαπάνες από RRF grants αυξάνονται στο 4,0% ΑΕΠ το 2026 (3,4% το 2025), ενώ το DBP προβλέπει 3,2% (1,9% το 2025). Δάνεια RRF: 1,8% ΑΕΠ το 2026 (1,1% το 2025), χωρίς επίπτωση στο έλλειμμα αλλά στο χρέος.

Συμπεράσματα και επόμενα βήματα

Η Επιτροπή κρίνει το DBP συμμορφούμενο, χάρη στην ευελιξία της ρήτρας διαφυγής. Ωστόσο, η σωρευτική αύξηση καθαρών δαπανών υπερβαίνει τα όρια, αλλά εντός ορίων λόγω άμυνας. Η αξιολόγηση υλοποίησης των Συστάσεων θα συνεχιστεί στο Ανοιξιάτικο Πακέτο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, τον Ιούνιο 2026.

Αυτή η Γνώμη ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στο Φθινοπωρινό Πακέτο 2026, όπου το DBP της Ελλάδας κρίθηκε συμμορφούμενο μεταξύ 12 χωρών της ευρωζώνης. Συνδυάζεται με τις μεταρρυθμίσεις του NRRP, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα.