Γαλλία: Η κατάρρευση του Μακρόν αποδυναμώνει την Ευρώπη

Ενώ η Ευρώπη βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με ένα τοξικό κοκτέιλ πολιτικής αστάθειας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, της επίθεσης του Ντόναλντ Τραμπ στο παγκόσμιο εμπόριο και της ανόδου των ακροδεξιών λαϊκιστών σε όλη την ήπειρο, η γαλλική κυβέρνηση κατέρρευσε για άλλη μια φορά, τρομοκρατώντας τις αγορές με την προοπτική νέων εκλογών που θα μπορούσαν να φέρουν την ακροδεξιά πιο κοντά στην εξουσία από ποτέ.

Την ίδια ώρα, στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αξιωματούχοι και διπλωμάτες εξέφρασαν φόβους ότι η στάση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν σε διεθνή ζητήματα όπως η Ουκρανία και η Γάζα θα αποδυναμωθεί μοιραία, ενώ πολλοί ανησυχούν ότι ολόκληρη η οικονομία της ευρωζώνης σύντομα μπορεί να βρεθεί σε κίνδυνο.

«Η Γαλλία είναι πολύ μεγάλη για να αποτύχει, επομένως αυτή η ατελείωτη πολιτική αστάθεια θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την ευρωζώνη», δήλωσε στο POLITICO ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης, υπό καθεστώς ανωνυμίας.

Η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κορυφαίος παράγοντας στην G7, η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Υπό τον Μακρόν μάλιστα ήταν μια πολιτική δύναμη που καθοδηγούσε τις υποθέσεις της ΕΕ, την οποία συναγωνιζόταν μόνο η ισχύς της Γερμανίας.

Ταυτόχρονα όμως στο εσωτερικό μέτωπο, ο Γάλλος πρόεδρος προσπαθεί να αποκρούσει την απειλή του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, ο οποίος προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας.

Εντούτοις, οι κυβερνήσεις του δεν έχουν καταφέρει να ψηφίσουν μέτρα για τον περιορισμό των δημόσιων δαπανών μέσω του κοινοβουλίου. Ένα παρατεταμένο πολιτικό αδιέξοδο αυξάνει ολοένα και περισσότερο την πιθανότητα πρόωρων βουλευτικών εκλογών, προκαλώντας ένα άμεσο μέλλον αβεβαιότητας, ενώ υπάρχουν και αναλυτές που εξετάζουν ακόμη και την πρόωρη παραίτηση του Μακρόν από την προεδρία, η θητεία του οποίου λήγει το 2027.

Κάθε μία από αυτές τις εξελίξεις θα άνοιγε την πόρτα στον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν να σημειώσει σημαντικά πολιτικά κέρδη, ανατρέποντας ενδεχομένως την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και εξαπολύοντας ένα κύμα αστάθειας σε όλη την ευρωζώνη.

Η ανησυχία στην οικονομία

Οι επενδυτές στις αγορές της Γαλλίας και αλλού αντέδρασαν με ανησυχία στην δραματική κατάρρευση της κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Λεκορνί που δεν άντεξε ούτε 24 ώρες. Οι γαλλικές μετοχές και τα κρατικά ομόλογα υποχώρησαν και το ίδιο το ευρώ αποδυναμώθηκε έναντι του δολαρίου. Ο δείκτης αναφοράς CAC 40 της Γαλλίας υποχώρησε κατά 1,4%.

Στο εσωτερικό της χώρας, Γάλλοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τους κινδύνους, όμως δεν είναι όλοι πεπεισμένοι. «Τα τελευταία οκτώ χρόνια ο πρόεδρος Μακρόν λέει ότι η Γαλλία είναι το πιο ελκυστικό μέρος στην Ευρώπη για επενδύσεις», δήλωσε ο Γκρεγκουάρ Ρος, διευθυντής προγράμματος για την Ευρώπη και τη Ρωσία στη δεξαμενή σκέψης Chatham House του Λονδίνου, όμως σημείωσε ότι «δεν βλέπω κανέναν σημαντικό διεθνή επενδυτή να επιλέγει τη Γαλλία αυτή τη στιγμή, δεδομένης της απόλυτης έλλειψης πολιτικής και δημοσιονομικής σαφήνειας».

Πολιτικό τέλος του Μακρόν

Στις Βρυξέλλες, ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ ιδιωτικά έχουν ήδη προεξοφλήσει το πολιτικό τέλος του Μακρόν. Έχοντας ανέλθει στην εξουσία το 2017 σπάζοντας το καλούπι της γαλλικής πολιτικής, ισχυρίζονται ότι τώρα μοιάζει με ένα ηγέτη που δεν τα κατάφερε, με αποτέλεσμα να εξασθενεί γρήγορα η επιρροή του στις Βρυξέλλες.

Παρά τις εικασίες, ο Μακρόν εξελέγη για να παραμείνει στο αξίωμα του μέχρι το 2027 και δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καμία ένδειξη ότι θα παραιτηθεί. Ωστόσο, αν παραμείνει, η αναταραχή στο Παρίσι σημαίνει ότι η γαλλική επιρροή στις συζητήσεις για την ανάπτυξη της ΕΕ είναι πιθανό να μειωθεί.

Από την άλλη πλευρά, ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές στη Γαλλία θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι εθνικές κυβερνήσεις που συζητούν τον προϋπολογισμό είχαν ορίσει μια άτυπη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας πριν από τις γαλλικές εκλογές του 2027, δεδομένου του κινδύνου η Λεπέν να πολιτικοποιήσει και τελικά να εκτροχιάσει τη συζήτηση, δήλωσε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος που αναφέρθηκε παραπάνω.

Αποδυνάμωση της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής

Ο Μακρόν έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την υποστήριξη της Ουκρανίας και της ίδιας της ηπείρου εναντίον της Ρωσίας, τόσο προτρέποντας τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ να κάνουν περισσότερα για να εξοπλίσουν την Ευρώπη με τις δικές τους στρατιωτικές δυνατότητες, όσο και συντονίζοντας τις προσπάθειες με τους συμμάχους.

Η κοινή του πρωτοβουλία με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ για τη συγκρότηση μιας «συμμαχίας προθύμων» παραμένει η μοναδική χειροπιαστή κίνηση όσον αφορά την υποστήριξη οποιασδήποτε ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία.

Με συμβατικούς όρους, μια ισχυρή «γαλλο-γερμανική μηχανή» θεωρείται απαραίτητη για να καταστεί η ΕΕ ισχυρή και αποτελεσματική. Οι δυσκολίες του Μακρόν καθιστούν πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί αυτός ο συντονισμός.

Και βέβαια, υπάρχει το ερώτημα τι, ή ποιος, θα ακολουθήσει. Αν ο Μακρόν προκαλέσει νέες εκλογές, η γαλλική ακροδεξιά αναμένεται να κερδίσει, αν και το μερίδιο του Εθνικού Συναγερμού στις δημοσκοπήσεις έχει παραμείνει σε γενικές γραμμές σταθερό σε περίπου 30% έως 32% από τις βουλευτικές εκλογές του 2024. Εντούτοις, μετά την πρόσφατη κυβερνητική κρίση στα Ηλύσια Πεδία, η Μαρίν Λεπέν δεν δίστασε να επαναλάβει τις εκκλήσεις της για πρόωρες εκλογές.

Πηγή: POLITICO