Τί (μας) έλειψε από την προεκλογική περίοδο

Η αποτίμηση του αποτελέσματος των χθεσινών εκλογών
μονοπωλεί τη δημόσια σφαίρα –και είναι απολύτως λογικό.
Άλλωστε, ενώ τόσο καιρό όλοι, δημοσιογράφοι και πολιτικοί,
ήμαστε αναγκασμένοι να μιλάμε επί σεναρίων και υποθετικών
ερωτημάτων, από χθες το βράδυ διαμορφώθηκε το νέο πολιτικό
σκηνικό, αποτυπώθηκαν τα «κουκιά» της υπό συγκρότηση νέας
Βουλής και χαράχτηκαν οι νέοι πολιτικοί συσχετισμοί.

Όμως, πέραν της αποτίμησης του εκλογικού αποτελέσματος, για
το οποίο θα έχουμε να πούμε πολλά και το επόμενο διάστημα,
αξίζει να γίνει και άλλη μία αποτίμηση: εκείνη της προεκλογικής
περιόδου που προηγήθηκε των χθεσινών εκλογών.

Ήταν μία προεκλογική περίοδος εν πολλοίς «βουβή», υπό την
έννοια ότι η εικόνα στα λεωφορεία και τους συρμούς του ΜΕΤΡΟ,
στα καφενεία και τις ταβέρνες, στις συζητήσεις στα σπίτια και σε
γάμους-βαφτίσεις κάθε άλλο παρέπεμπαν σε προεκλογική
περίοδο. Ήταν σαν αρκετοί συμπολίτες μας να μην είχαν στο
μυαλό τους, ούτε καν όταν η Βουλή είχε διαλυθεί και η
προεκλογική κούρσα είχε εκκινήσει κανονικά, ότι η χώρα οδηγείται
σε εκλογές.

Ίσως γι’ αυτό ή ίσως παρά αυτό, η προεκλογική περίοδος εν
πολλοίς χώλαινε. Χθες, κληθήκαμε να ψηφίσουμε πώς θέλουμε να
κυβερνηθεί η χώρα, αλλά και πώς θέλουμε να «βαθμολογήσουμε»
τα κόμματα, αλλά ο διάλογος που είχε προηγηθεί είχε πολλά κενά
και βαθιά ελλείμματα.

Η συζήτηση για τα προγραμματικά πήγε πολύ πίσω. Όχι μόνο
επειδή η ΝΔ έκανε ό,τι μπορούσε για να αποσιωπήσει αυτού του
τύπου την πολιτική αντιπαράθεση, ποντάροντας στην τοξικότητα,

την κινδυνολογία, τις «Δήμητρες» και τα σενάρια αστάθειας. Αλλά
και διότι ακόμη και τα κόμματα του προοδευτικού τόξου και δη ο
ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, δεν έδωσαν τόσο τη μάχη του
προγράμματος όσο θα μπορούσαν. Είναι χαρακτηριστικό πως μία
ημέρα αφότου ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε τα 11 σημεία για
προγραμματική σύγκλιση με το ΠΑΣΟΚ, την επόμενη μέρα η
Κουμουνδούρου «σήκωνε» το θέμα της χρήσης του
πρωθυπουργικού αεροπλάνου!

Όμως, ακόμη κι όταν αρχίσαμε να συζητάμε για τα
προγραμματικά, αυτό έγινε με όρους ταμπέλας και με επιφανειακό
τρόπο. Δηλαδή, με το πόσο κοστίζει το κάθε πρόγραμμα και αν
πρέπει ή δεν πρέπει να τα κοστολογήσει το Γενικό Λογιστήριο του
Κράτους. Δεν ακούστηκαν όσο έπρεπε τα χάλια στα νοσοκομεία
–παρότι όποιος το τελευταίο διάστημα έχει την ατυχία να βιάζεται
για ένα ραντεβού διαγνωστικών εξετάσεων ή να βρεθεί στην
εφημερία ενός μεγάλου νοσοκομείου, αντιλαμβάνεται πλήρως το
πρόβλημα. Δεν «συνδέθηκε» καν στην συνείδηση των πολιτών το
θέμα των καταγγελιών περί νεοφιλελεύθερης πολιτικής με τα απτά
αποτελέσματά της στη ζωή μας: το γιατί, δηλαδή, είναι ακριβή η
ενέργεια, γιατί διαμορφώνονται οι τιμές στην αγορά με όρους
καρτέλ, γιατί ένας εργαζόμενος σήμερα αισθάνεται περισσότερο
ανασφαλής σε σχέση με πριν μερικά χρόνια έναντι του εργοδότη
του.

Ασφαλώς, σε αυτή την προεκλογική περίοδο, παρότι ήταν
προαναγγελθείσα εδώ και… έναν χρόνο, δεν συζητήθηκε τίποτα
για το περιβάλλον. Ούτε καν για το πώς θέλουμε να διαμορφωθεί
το παραγωγικό μας μοντέλο μέσα στις νέες συνθήκες της
κλιματικής κρίσης. Δεν ακούσαμε τίποτα για τις εξορύξεις, ενώ από
την προεκλογική συζήτηση απουσίασε εν πολλοίς η λεγόμενη
«μεγάλη εικόνα» της ελληνικής οικονομίας: ότι, δηλαδή,
παραμένουν στο ακέραιο και ενισχύονται όλα τα διαρθρωτικά
προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, αυτά που οδήγησαν στα
μνημόνια και τη χρεοκοπία. Ελάχιστοι πολιτικοί, δίκην φωτεινών
εξαιρέσεων, (Γιάννης Δραγασάκης, Ευκλείδης Τσακαλώτος,
Αλέκος Παπαδόπουλος, Αλέξης Χαρίτσης κ.α.) επιχείρησαν να
«φωτίσουν» αυτή την μεγάλη εικόνα, «σπαταλώντας» πολύτιμα

λεπτά προεκλογικής δημοσιότητας σε μία αντιδημοφιλή, αλλά
αμιγώς ουσιαστική συζήτηση.

Ωστόσο, πέρα από τα σενάρια, τις εύκολες ατάκες και την
τοξικότητα, όλα τα παραπάνω (κι άλλα τόσα) αποτελούν την
δύσκολη πραγματικότητά μας και, αν δεν αλλάξει κάτι, το ζοφερό
μας μέλλον. Τότε που διάφοροι, θα πέφτουν από τα σύννεφα.