Τα δεδοµένα σε γεωπολιτικό επίπεδο έχουν αλλάξει άρδην. Ο πρόεδρος Τραµπ έχει µπει µε φόρα και έχοντας πλήρη επίγνωση πως οι ΗΠΑ δεν έχουν το χρόνο µε το µέρος τους για να αντιστρέψουν της εις βάρος τους κατάσταση µε την Κίνα, έχει ανοίξει όλα τα θέµατα και τα τρέχει µε καταιγιστικό ρυθµό. Μέσα σε λιγότερο από δυο µήνες η υπόθεση στον Παναµά έχει κλείσει µε ένα σχήµα υπό την Μπλακ Ροκ να αγοράζει τις µετοχές των κινεζικών εταιρειών που ήλεγχαν τα λιµάνια του καναλιού. Επίσης έχει επιβάλει δασµούς σε Καναδά και Μεξικό, τα αραβικά κράτη δηλώνουν διατεθειµένα να βάλουν 60 δις δολλάρια για την ανοικοδόµηση της λωρίδας της Γάζας και να διώξουν τη Χαµάς από αυτή, ενώ στο Ουκρανικό ο Ζελένσκι µετά από µια περιπετειώδη επίσκεψη στο Λευκό Οίκο φαίνεται έτοιµος να υπογράψει τη συµφωνία µε τις ΗΠΑ.
Κι ενώ ο πρόεδρος Τραµπ και οι ΗΠΑ προχωρούν τρέχοντας στη νέα εποχή, οι Ευρωπαίοι κοιτούν αποσβολωµένοι προσπαθώντας να κατανοήσουν τι τους έχει χτυπήσει. Θα έπρεπε βέβαια να είναι προετοιµασµένοι καθώς ο πρόεδρος Τραµπ ό,τι κάνει τώρα το είχε ανακοινώσει προεκλογικά. Στις κινήσεις Τραµπ να αποτραβήξει τις ΗΠΑ από την ευρωπαϊκή ασφάλεια και να ανοίξει το δρόµο για ειρήνη στην Ουκρανία οι Ευρωπαίοι απαντούν µε αρνητισµό. Στο Ουκρανικό δηλώνουν διατεθειµένοι να συνεχίσουν µόνοι τους τον πόλεµο ενάντια στη Ρωσία «µε όποιο κόστος». Όσον αφορά την ασφάλεια της Ευρώπης φωνάζουν πως θα προχωρήσουν αυτόνοµοι, στην πραγµατικότητα όµως πιάνουν αγκαζέ από τη µία το Ηνωµένο Βασίλειο, το οποίο σνόµπαραν µετά το Μπρέξιτ, και από την άλλη την Τουρκία, που κατέχει παράνοµα ευρωπαϊκό έδαφος. Στα λόγια στοχεύουν στην αυτονοµία, στην πραγµατικότητα τώρα που φεύγουν οι ΗΠΑ ψαχνουν να τις αντικαταστήσουν µε νέους προστάτες. Τι κι εάν µπαίνουν σε επικίνδυνους δρόµους; Αρκεί που η µουσική θα παίζει για λίγο ακόµα.
Το παραδοσιακό µονοπάτι και η νέα εποχή
Οι λόγοι για τους οποίους οι Ευρωπαίοι αντιδρούν κατ’ αυτόν τον εχθρικό τρόπο προς τον πρόεδρο Τραµπ και τις κινήσεις του είναι αρκετοί και ενδεχοµένως άσχετοι µεταξύ τους. Πρώτον, οι ευρωπαίοι πολιτικοί βλέπουν έναν πρόεδρο να τηρεί τις υποσχέσεις του και αυτό τους φέρνει σε δύσκολη θέση. Δεύτερον, κάποιοι εξ αυτών κατανοούν πως η νέα εποχή που φέρνει το Τραµπ στις ΗΠΑ και θέλει να φέρει και στην Ευρώπη δεν τους ταιριάζει. Ή µάλλον οι ίδιοι δεν «κουµπώνουν» µε τη νέα εποχή. Το πλαίσιο έχει αλλάξει και µοιραία αλλάζει και ο τρόπος πολιτικής, όµως οι ίδιοι γνωρίζουν µόνο το παραδοσιακό µονοπάτι. Φοβούνται πως στη νέα εποχή τα εκλογικά σώµατα των χωρών τους θα ψάξουν για κάτι διαφορετικό από αυτούς. Κι έτσι αµύνονται στο καινούριο που έρχεται. Βασισµένοι µάλιστα στην ιδέα πως οι Ρεπουµπλικάνοι µπορεί να µην κερδίσουν τις εκλογές του 2028, ή µπορεί να τις κερδίσει ένας πιο µετριοπαθής Ρεπουµπλικάνος, αµύνονται µε την ελπίδα πως η περίοδος MAGA στις ΗΠΑ θα αποτελέσει παρένθεση και όχι εποχή. Τρίτον, η Πολωνία και κυρίως οι χώρες της Βαλτικής, από όπου κατάγεται και η «υπουργός Εξωτερικών» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν έντονο αντιρωσισµό λόγω ιστορίας. Αυτό έχουν καταφέρει να το περάσουν και σε πολιτικούς άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Τέταρτον, αρκετοί ευρωπαίοι δεν έχουν καταλάβει ότι η στρατηγική Τραµπ δεν είναι φιλορωσική αλλά φιλοδυτική. Η Δύση, ενόψει του εµπορικού πολέµου µε την Κίνα, χρειάζεται µια Ρωσία λιγότερο προσκολληµένη στον αντίπαλο. Επίσης οι ΗΠΑ χρειάζονται τον στρατό τους σε άλλες περιοχές της γης. Έχοντας όµως το παλιό εγχειρίδιο, αυτό των Δηµοκρατικών των ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να κραυγάζουν «αέρα» υποστηρίζοντας πως η Ευρώπη µπορεί να κρατήσει όρθια την Ουκρανία µόνη της.
Η αντίδραση στον Τραµπ ως άτοµο, ο φόβος για τις αλλαγές αλλά και η λάθος ανάγνωση του παιχνιδιού έχουν κάνει τους Ευρωπαίους ηγέτες και πολιτικούς να αποµακρύνονται από τις ΗΠΑ. Το πόσο ουσία έχουν όµως τα λεγόµενά τους περί στήριξης της συνέχισης του πολέµου στην Ουκρανία το µάθαµε την προηγούµενη εβδοµάδα από τον πρόεδρο της Ουκρανίας. Τα «έσπασε» µε τον Τραµπ µέσα στο Οβάλ γραφείο, δεν υπογράφτηκε η συµφωνία για τις σπάνιες γαίες και δύο ηµέρες µετά βρέθηκε µε ηγέτες κρατών µελών της ΕΕ και τον Βρετανό πρωθυπουργό στο Λονδίνο. Εκεί θεωρώ κατάλαβε πως η όποια πρόθεση για βοήθεια, την οποία καθόλου δεν αµφισβητώ, δεν έχει ουσία. Η Ευρώπη µόνη της δε µπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία. Όταν µάλιστα ο πρόεδρος Τραµπ διέταξε τον τερµατισµό της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, ο Ζελένσκι έσπευσε να δηλώσει πως είναι έτοιµος να υπογράψει τη συµφωνία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες λοιπόν θα πρέπει να βγούνε από το στάδιο της άρνησης της πραγµατικότητας και να βρεθούν σε αυτό της αποδοχής. Να αποδεχθούν πως ο νέος κόσµος θα είναι διαφορετικός από αυτόν που έχουν συνηθίσει. Πως η ρασθώνη των τελευταίων δεκαετιών πληρώνεται τώρα και πως δίχως τις ΗΠΑ δε µπορούν να κινηθούν γεωπολιτικά, είτε τους αρέσει είτε όχι. Θα πρέπει να προσαρµοστούν στα νέα δεδοµένα και να επαναπροδιορίσουν τη στάση τους απέναντι στις ΗΠΑ. Εάν δεν µπορούν να το κάνουν απλά θα αντικατασταθούν από τα εκλογικά σώµατα των χωρών τους.
* Πολιτικός αναλυτής
