Οι υπερασπιστές της απλής αναλογικής συνηθίζουν να λένε ότι «με αυτοδύναμες κυβερνήσεις μπήκαμε στα Μνημόνια». Εντάξει, σωστό είναι αυτό, ωστόσο με αυτοδύναμες κυβερνήσεις μπήκαμε και στην Ευρώπη, μπήκαμε και στην Ευρωζώνη, ζήσαμε την σταθερότερη και ομαλότερη περίοδο της χώρας –ήτοι την Γ’ Ελληνική Δημοκρατία, από την Μεταπολίτευση ως σήμερα. Τούτου δοθέντος, μάλλον δεν εντοπίζεται κάποια αιτιοκρατική σχέση στα… Μνημόνια και στην αυτοδυναμία.
Όμως, με αυτοδύναμες κυβερνήσεις συνέβη και κάτι άλλο: άλλαξε η πολιτική κουλτούρα της χώρας και η Ελλάδα κατέστη όμηρος της διαρκούς πολιτικής πόλωσης εφ’ όλης της ύλης. Μάλιστα, πολλοί που απορρίπτουν τη λογική των κυβερνήσεων συνεργασίας, επικαλούνται ακριβώς αυτό: ότι «στην Ελλάδα δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασιών». Μόνο που αυτό έχει καταστεί ακριβώς αυτοεκπληρούμενη προφητεία: επειδή, δηλαδή, η χώρα μας έχει συνηθίσει, με εξαίρεση τα ταραγμένα χρόνια του Μνημονίου, να κυβερνάται από αυτοδύναμες κυβερνήσεις, εκ των πραγμάτων η πολιτική ευθύνη και η εξουσία πάει σε έναν: άρα, όλοι οι άλλοι, τον «πετροβολούν» -η μεν εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση γιατί διεκδικεί την εξουσία, η δε ελάσσων αντιπολίτευση για να δικαιώσει τον ρόλο και τον σκοπό της ύπαρξής της.
Με άλλα λόγια, αυτοί που υποστηρίζουν ότι χρειάζονται αυτοδύναμες κυβερνήσεις επειδή «δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασιών» ξεχνούν ότι, αν δεχθούμε πως η πολιτική λειτουργεί παιδευτικά, αυτή η «κουλτούρα των συνεργασιών» είναι υπανάπτυκτη ακριβώς επειδή η χώρα κυβερνιέται διαρκώς από αυτοδύναμες και σταθερές κυβερνήσεις!
Ακόμη και οι κυβερνήσεις των Μνημονίων ήταν περισσότεροαναγκαστικές συγκολλήσεις –ούτε η ΝΔ του Σαμαρά ήθελε να συγκυβερνήσει με το ΠΑΣΟΚ και το ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση Παπαδήμου και αργότερα, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ήθελε να συγκυβερνήσει με τον Καμμένο και τους ΑΝ.ΕΛΛ.
Με άλλα λόγια, αν θέλουμε να καλλιεργηθεί αυτή η «κουλτούρα» των συνεργασιών και των προγραμματικών συγκλίσεων και αν μας ενδιαφέρει να μην είναι η πόλωση μόνιμο χαρακτηριστικό του πολιτικού μας συστήματος, η μόνη λύση είναι να γυρίσουμε σελίδα από την εποχή των αυτοδύναμων μονοκομματικών κυβερνήσεων –όπως έχει συμβεί σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη. Όταν τα κόμματα δείξουν ότι μπορούν όχι μόνο να συγκρούονται, αλλά και να αντιπαρατίθενται προγραμματικά και ουσιαστικά πολιτικά, θα έρθει και η κουλτούρα συνεργασιών. Αφήστε που η πολιτική σύγκρουση με επιχειρήματα αφήνει πολύ λιγότερο χώρο για την ανούσια πόλωση που ζούμε ακόμη και σήμερα.
Κατά συνέπεια, αν θέλουμε να ξεφύγουμε από αυτή την κενή πόλωση και την εφ’ όλης της ύλης αντιπαράθεση που, έπειτα από 40 χρόνια, χαρακτηρίζει πλήρως το πολιτικό μας σκηνικό, η λύση είναι να τελειώνουμε με τις αυτοδύναμες μονοκομματικές κυβερνήσεις. Αλλιώς, μπορούμε να τσακωνόμαστε μεταξύ μας ακόμη και για τις «διακηρύξεις» μίας συναυλίας ειρήνης.
