Η εκδημία του Κάρολου Παπούλια ανακάλεσε συνειρμικά στη μνήμη την εξωτερική πολιτική, που άσκησε ο Ανδρέας Παπανδρέου, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του ‘80, αλλά και στην τελευταία περίοδο της πρωθυπουργίας του (εμπάργκο στα Σκόπια) με εκφραστή τον εκλιπόντα. Μία πολιτική που πολλοί θεώρησαν τολμηρή ή ακόμη και «τριτοκοσμική».
Αν είχαν ελάχιστη γνώση Ιστορίας, θα καταλάβαιναν ότι το χαρακτηριστικό στοιχείο της ήταν η ρεαλιστική ανάγνωση του γεωπολιτικού περιβάλλοντος. Απ’ αυτή την άποψη, η εξωτερική πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου, είχε πολλές ομοιότητες, με εκείνη που άσκησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Να είναι τυχαίο άραγε ότι η άσκηση εξωτερικής πολιτικής, από τον μεγάλο Κρητικό, με αιχμή την τελευταία πρωθυπουργική του θητεία (1928-32) αποτέλεσε αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής του Κώστα Καραμανλή. Εκείνου, που ως πρωθυπουργός επέλεξε τον Κάρολο Παπούλια, έχοντας προφανώς κατά νου και τη θητεία του Ηπειρώτη πολιτικού στο υπουργείο Εξωτερικών, καθ’ όλη τη διάρκεια των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.
Οψεις της οποίας άσκησε και ο ίδιος, ασπαζόμενος προφανώς τη φιλοσοφική θεώρηση της. Μία φράση του Ελευθέριου Βενιζέλου, που επαναλαμβάνει ο Κώστας Καραμανλής στη διδακτορική του διατριβή, περιέχει το νόημα αυτής της πολιτικής. «Σταθμισμένο ρίσκο» ήταν το μότο αυτής της πολιτικής. Στην πράξη αυτό «μεταφραζόταν» σε τόλμη και αποφασιστικότητα, όταν οι συνθήκες το επέτρεπαν, όπως στους δύο Βαλκανικούς πολέμους (1911-13), αλλά και στην αρχική φάση της Μικρασιατικής περιπέτειας, όταν η Ελλάδα, έφτασε «μια ανάσα» πριν από την πραγματοποίηση των πιο «τρελών ονείρων» της. Το τι συνέβη και χάθηκε αυτή η μοναδική ευκαιρία, είναι «άλλου παπά Ευαγγέλιο».
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν ήταν, φυσικά, «τριτοκοσμικού τύπου» ηγέτης, ούτε κανένας εθνικιστής, όπως θα τον περιέγραφε μια ρηχή , αν μη συμπλεγματική προσέγγιση. Ηταν εκείνος που στην τελευταία πρωθυπουργική του θητεία, εγκαινίασε μία μακρά περίοδο ελληνοτουρκικής φιλίας, με τον ίδιο τον Κεμάλ Ατατούρκ αρχικά και τον διάδοχο του Ισμέτ Ινονού στη συνέχεια. Αντίστοιχα ο Ανδρέας Παπανδρέου, μετά τον «παρ’ ολίγο πόλεμο», στην κρίση του Μαρτίου 1987, ήρθε σε συμφωνία με τον Τούρκο ηγέτη Τουργκούτ Οζάλ, ένα χρόνο μετά, στο Νταβός, στη λογική του «μη πόλεμος», με επιστέγασμα το περίφημο μνημόνιο Παπούλια-Γιλμάζ,
ΛΕΥΤ. ΚΑΝΑΣ
