Η σφοδρOτατη κρίση που μετά το 2008 πλήττει την ελληνική οικονομία, είχε ως οικτρό αποτέλεσμα την τρομακτική αύξηση της ανεργίας στη χώρα μας. Μετά το 2012, η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας από κάθε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν στην αγορά εργασίας και γενικότερα στο σύνολο της οικονομίας δεν παρατηρούνται θεσμικές αγκυλώσεις, όπως αναπτυξιακά αντικίνητρα, υπέρμετρες κοινωνικοασφαλιστικές εισφορές για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους, πολλά κλειστά επαγγέλματα, κ.λπ., ευνόητο είναι ότι η μείωση της ανεργίας εξαρτάται άμεσα από την επίτευξη ικανοποιητικών αναπτυξιακών ρυθμών. Η επίτευξη όμως αξιόλογων αναπτυξιακών επιδόσεων, για παράδειγμα γύρω στο 3%, απαιτεί την πραγματοποίηση σημαντικών επενδυτικών έργων σε υλικό κεφάλαιο, όπως οδικά δίκτυα, κτήρια, κατοικίες, λιμενικές εγκαταστάσεις, εργοστασιακός μηχανολογικός εξοπλισμός, αεροδρόμια, μαρίνες, κ.λπ.
Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το δράμα της ανεργίας στη χώρα μας, με την επιστημονική συλλογιστική και πιο συγκεκριμένα με τη λογική του Νόμου του Όκουν (Okun’s Law). Ο συγκεκριμένος νόμος οφείλει την ονομασία του στον οικονομολόγο Arthur Okun, ο οποίος από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 παρουσίασε αξιόλογο ερευνητικό έργο, αναφορικά με την αιτιώδη σχέση μεταξύ εθνικού προϊόντος και ανεργίας. Ο νόμος του Okun εκφράζει την διαχρονική σχέση μεταξύ αύξησης του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) και της μεταβολής του ποσοστού ανεργίας. Ο ετήσιος αναπτυξιακός ρυθμός μιας χώρας αποτυπώνεται στο ποσοστό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ. Με εξαρτημένη μεταβλητή το ποσοστό ανεργίας (U) και ανεξάρτητη το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης (Y), σαφές είναι ότι η μεταξύ τους συναρτησιακή σχέση θα είναι αρνητική. Δηλαδή, η αύξηση (μείωση) του πραγματικού ΑΕΠ (Υ) συντελεί στη μείωση (αύξηση) του ποσοστού ανεργίας.
Ως γνωστόν, ο αναπτυξιακός ρυθμός μιας χώρας αποτυπώνεται στο ποσοστό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ ή ΑΕΠ σε σταθερές τιμές. Από μαθηματικής άποψης ο νόμος του Okun μπορεί να αποτυπωθεί από την εξής σχέση: Ut – Ut-1= -β( Yt – Ŷ), όπου Ut= Ποσοστό ανεργίας τρέχουσας περιόδου t, Ut-1= Ποσοστό ανεργίας προηγούμενης περιόδου t-1, Yt= Αναπτυξιακός ρυθμός τρέχουσας περιόδου t, Ŷ= Δυνητικό ΑΕΠ ή ΑΕΠ πλήρους απασχόλησης και β= Συντελεστής. Οι εμπειρικές έρευνες έχουν δείξει ότι το πρόσημο του συντελεστή β είναι αρνητικό, υποδηλώνοντας ότι η διαχρονική σχέση μεταξύ ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης και ποσοστού ανεργίας είναι αρνητική. Το ποσοστό ανεργίας που αντιστοιχεί στο δυνητικό ΑΕΠ (ή ΑΕΠ πλήρους απασχόλησης), αποκαλείται “φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας” (natural rate of unemployment).
Στην προσπάθειά μας να προσαρμόσουμε την ανωτέρω μαθηματική σχέση στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας, έστω ότι Ŷ=3%, β=-0,7 και το φυσικό ποσοστό ανεργίας είναι 6%. Το γεγονός ότι Ŷ=3% υποδηλώνει ότι αν η ελληνική οικονομία λειτουργούσε σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, με την επίτευξη μέσων ετήσιων αναπτυξιακών ρυθμών 3%, το φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας θα παρέμενε διαχρονικά σταθερό στο 6%. Το 2015 το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 25%. Με κριτήριο το νόμο του Okun και με βάση τα αριθμητικά μας δεδομένα, αν την περίοδο 2016-2034 ο μέσος ετήσιος αναπτυξιακός ρυθμός της ελληνικής οικονομίας ήταν 4,5%, τότε την περίοδο αυτή το ποσοστό ανεργίας από 25% θα έπεφτε σε 6%. Δηλαδή, με μέσο ετήσιο αναπτυξιακό ρυθμό της τάξης του 4,5%, θα απαιτούνταν 18 ολόκληρα χρόνια για να μειωνόταν το ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας από 25% το 2015 σε 6% το 2034. Δηλαδή, “ μέχρι τότε ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι”, όπως λέει και η λαϊκή παροιμία. Λέτε στην εποχή των σκληρότατων και απέλπιδων μνημονιακών πολιτικών, η απελπισία να έγινε βίωμα στην χειμαζόμενη από την οικονομική κρίση ελληνική κοινωνία;
