Πάνος Τριγάζης: Λιβυκό ναυάγιο Μητσοτάκη – Γεραπετρίτη

Η άλλοτε φιλική προς την Ελλάδα Λιβύη θεωρείται σήµερα «δορυφόρος» της Τουρκίας, είτε πρόκειται για την νόµιµη κυβέρνηση στην Τρίπολη, είτε για το καθεστώς Χαφτάρ στην Βεγγάζη, µέχρι πρότινος «υιοθετηµένο» από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Πώς, όµως, προέκυψε αυτή η κατάσταση στην πλουσιότατη σε πετρέλαιο αραβική χώρα; Θυµίζω ότι έχουν βάλει το χέρι τους και ελληνικές κυβερνήσεις, ιδίως η τελευταία του ΠΑΣΟΚ το 2011.

Η µέχρι τότε θεωρούµενη σοσιαλιστική Τζαµαχιρία, καθοδηγούµενη από το Πράσινο Βιβλίο του Καντάφι, είχε διατηρήσει καλές σχέσεις µε την Ελλάδα, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια του ΠΑΣΟΚ που υποστήριζε τον αραβικό «σοσιαλισµό» τύπου Λιβύης, Συρίας και Ιράκ. Ακόµα και η Αριστερά της Ελλάδας διατηρούσε καλές σχέσεις, µε συχνές επισκέψεις στην Τρίπολη αντιπροσωπειών του ΚΚΕ και του ΚΚΕ-Εσωτερικού.

Μια που στο προσκήνιο βρίσκεται ξανά το Παλαιστινιακό µε τραγικό τρόπο, επισηµαίνω ότι το καθεστώς Καντάφι, όπως και άλλα αυταρχικά καθεστώτα αραβικών χωρών, δήλωνε αλληλέγγυο µε το παλαιστινιακό εθνικοαπελευθερωτικό κίνηµα, στηρίζοντας όµως δική του συνιστώσα εντός αυτού. Μάτωναν οι Παλαιστίνιοι υπό την ηγεσία και του Αραφάτ και ταυτόχρονα αντιµετώπιζαν διχαστικές πρακτικές εναντίον τους από αραβικά καθεστώτα, µέσω οργανώσεων-δορυφόρων. Γιατί καµιά αραβική χώρα δεν µπορούσε, ούτε σήµερα µπορεί, να µην στηρίζει τον αντικατοχικό αγώνα των Παλαιστινίων, µε δεδοµένη την ευαισθησία του µουσουλµανικού κόσµου έναντι της διαρκούς παλαιστινιακής τραγωδίας.

Η λαϊκή εξέγερση στη Λιβύη εναντίον του καθεστώτος Καντάφι ξεκίνησε στις 20 Φεβρουαρίου 2011, ακολουθώντας τις νικηφόρες στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Οι σφαγές αµάχων από το καθεστώς Καντάφι είχαν πυροδοτήσει συζητήσεις για διεθνή στρατιωτική επέµβαση, εναντίον της οποίας είχα τοποθετηθεί εκ µέρους του τµήµατος Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, µε άρθρο µου στην Αυγή (22.2.2011 και τίτλο «Όχι στον πόλεµο, ναι στις αραβικές εξεγέρσεις»).

Στην αναζήτηση ειρήνης είχε εµπλακεί εξαρχής η Αφρικανική Ένωση, που αντιπροσωπεία της µε επικεφαλής τον Πρόεδρο της Ν. Αφρικής Ζούµα είχε µεταβεί σε Τρίπολη και Βεγγάζη. Στις 17 Μαρτίου 2011, το Συµβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έλαβε απόφαση για την µε κάθε µέσο προστασία των αµάχων στη Λιβύη, απόφαση που είχε την συναίνεση της Ρωσίας και της Κίνας, λύνοντας τα χέρια του ΝΑΤΟ για στρατιωτική επέµβαση. Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν αντέδρασε, επικαλούµενη και την απόφαση του Συµβουλίου Ασφαλείας ΟΗΕ. Η Κύπρος όµως, µε πρόεδρο Χριστόφια, αρνήθηκε στρατιωτικές διευκολύνσεις για πόλεµο στη Λιβύη.

Τελικά, µπήκε επίσηµα στον πόλεµο και το ΝΑΤΟ (31.3.2011), µε συνέπεια την πτώση του καθεστώτος Καντάφι µέσα Αυγούστου και τον έλεγχο της Τρίπολης από τους αντικαθεστωτικούς, µε τον έκπτωτο επί σαράντα δύο χρόνια αρχηγό του κράτους της Λιβύης να δολοφονείται µε τον πιο βάρβαρο τρόπο 20 Οκτωβρίου 2011. Η συνέχεια ήταν η σχεδόν πλήρης διάλυση της Λιβύης.

Μέχρι τότε, η Ελλάδα είχε την ευκαιρία της συµφωνίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ που θα είχε προλάβει το τουρκολιβυκό σύµφωνο, το οποίο έπιασε στον ύπνο την κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία, αντιδρώντας σπασµωδικά, είχε απελάσει τον πρεσβευτή της Λιβύης στην Αθήνα.

Η Ελλάδα δεν διεκδίκησε και απουσίασε από πρωτοβουλίες ειρήνης για τη Λιβύη. Τα έκανε θάλασσα και στο ζήτηµα αυτό η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία τώρα χρησιµοποιεί ως εξιλαστήρια θύµατα για τις δικές της αµαρτίες τους µετανάστες και πρόσφυγες.

* Υπεύθυνος του Γραφείου Ειρήνης
του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ