Το αλαλούμ των δημοσιονομικών στοιχείων

Στα πλαΙσια της επικείμενης αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας από το κουαρτέτο, αναμένεται εντός του Φεβρουαρίου να δημοσιοποιηθεί το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2016-2019 (ΜΠΔΣ), που θα ποσοτικοποιούνται λεπτομερώς οι δημοσιονομικοί-εθνικολογιστικοί στόχοι των τρίτου μνημονίου. Οι φήμες από τους διαδρόμους του Υπουργείου Οικονομικών, λένε ότι το ΜΠΔΣ 2016-2019 είναι έτοιμο και η κυβέρνηση περιμένει να δοθεί το πράσινο φως από το κουαρτέτο για να εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων. Αντικείμενο της σημερινής μας ανάλυσης πρόκειται να αποτελέσει η αξιοπιστία των δημοσιονομικών στοιχείων, που παράγονται από τις επίσημες ελληνικές στατιστικές πηγές και ειδικότερα από το Υπουργείο Οικονομικών (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους) και την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Κατά τον σχολιασμό των βραχυπρόθεσμων εξελίξεων της ελληνικής οικονομίας, πολύ συχνά αντιμετωπίζουμε το δίλλημα της φερεγγυότητας των επίσημων δημοσιονομικών στοιχείων της χώρας. Για να γίνουμε πιο σαφείς θα θέσουμε το ακόλουθο ερώτημα: Ποιες ήταν οι δαπάνες και τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης το 2014;

Αν και το ερώτημα αυτό φαίνεται απλοϊκό, όπως θα διαπιστωθεί στη συνέχεια είναι καίριας σημασίας για όσους ασχολούνται με την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της ασκούμενης μνημονιακής οικονομικής πολιτικής. Με βάση τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, το 2014 τα έσοδα και οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης ανήλθαν σε 76,1 και 79,5 δις ευρώ (€). Απεναντίας, με κριτήριο τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2014 τα έσοδα και οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης διαμορφώθηκαν σε 82,3 και 88,7 δις €. Στις δαπάνες συμπεριλαμβάνονται οι τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους. Δεν συνυπολογίζονται όμως τα χρεολύσια για την αποπληρωμή του χρέους. Οι αποκλίσεις μεταξύ των στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών και της ΕΛΣΤΑΤ είναι εμφανείς και αξιοπρόσεκτες. Όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με το επιστημονικό πεδίο των “Εφαρμοσμένων Οικονομικών” (Applied Economics) θα διερωτηθούν: Τελικά, το 2014 το σύνολο των κρατικών εσόδων ήταν 76,1 ή 82,3 δις €; Επίσης, το 2014 οι  δημοσιονομικές δαπάνες ανήλθαν σε 79,5 ή 88,7 δις €;

Το πρόβλημα με τη μέτρηση των κύριων δημοσιονομικών δεικτών είναι όντως περίπλοκο. Η ακόλουθη επισήμανση πιστοποιεί το αλαλούμ με την αξιοπιστία των επίσημων στατιστικών στοιχείων της χώρας. Ως γνωστόν, οι εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων συνιστούν το σύνολο των κοινωνικοασφαλιστικών εισφορών. Οι ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν μέρος των κρατικών εσόδων και δη των εσόδων της γενικής κυβέρνησης. Ενώ τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν ότι το 2014 οι ασφαλιστικές εισφορές ανήλθαν σε 19,1 δις €, αντίθετα τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ επισημαίνουν ότι το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών ήταν 23,9 δις €. Μιλάμε για αξιοσημείωτη απόκλιση της τάξης των 4,8 δις €. Πολλά είναι τα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να παρατεθούν, ώστε να επιβεβαιωθεί το μπάχαλο που παρατηρείται με την αξιοπιστία της ποιότητας των εθνικολογιστικών-δημοσιονομικών στοιχείων της χώρας.

Το ουσιαστικό ερώτημα που προκύπτει είναι: Ποια στοιχεία θεωρούνται ως πιο αξιόπιστα, του Υπουργείου Οικονομικών ή της ΕΛΣΤΑΤ; Το ερώτημα αυτό το αφήνουμε στην κρίση του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου. Ωστόσο, το σημείο που θα πρέπει να υπογραμμιστεί,  είναι ότι τόσο το Υπουργείο Οικονομικών όσο και η ΕΛΣΤΑΤ, εν μέρει διαφοροποιούνται στη μέθοδο μέτρησης των διαφόρων δημοσιονομικών μεγεθών. Αυτό σημαίνει ότι οι παρατηρούμενες διαφοροποιήσεις των επιμέρους δημοσιονομικών δεικτών, οφείλεται κυρίως στη μέθοδο υπολογισμού των διαφόρων δημοσιονομικών μεταβλητών. Εντούτοις, το αδιαμφισβήτητο γεγονός της εμφανούς διαφοροποίησης μεταξύ των στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών και της ΕΛΣΤΑΤ, εγείρει θέμα αξιοπιστίας των επίσημων δημοσιονομικών στοιχείων στο σκεπτικό του μέσου πολίτη. Με βάση τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών και της ΕΛΣΤΑΤ, την περίοδο 2014-2015 η απόκλιση στα έσοδα της γενικής κυβέρνησης εκτιμάται σε -1% και -5% αντίστοιχα. Τελικά η απόκλιση στο σκέλος των δημοσιονομικών εσόδων την περίοδο 2014-2015 ήταν -1% ή -5%; Αν δεν γνωρίζουμε την οριστική απόκλιση στο σκέλος των εσόδων, πώς θα προσδιοριστεί το ακριβές δημοσιονομικό κενό του 2015; Πολλά τα εύλογα ερωτήματα που εγείρονται από το αλαλούμ των δημοσιονομικών στοιχείων.