Οι πρόεδροι της Δημοκρατίας – πάντως εκείνοι που δεν έχουν εκτελεστικές αρμοδιότητες όπως διαθέτει π.χ. ο Γάλλος Εμμανουέλ Μακρόν ή ο Κύπριος Νίκος Αναστασιάδης – δεν υπάρχει η προσδοκία (μάλλον ούτε και το περιθώριο…) να παρεμβαίνουν στην ουσιαστική πολιτική ζύμωση. Νομιμοποιούνται ασφαλώς να τοποθετούνται, να αφήνουν την σφραγίδα απόψεών τους, να μοιράζονται στην δημόσια σφαίρα την εμπειρία, τις ευαισθησίες ή και την σοφία τους – όμως εκεί τραβιέται μια γραμμή.
Και όμως: σε λίγες μέρες, και ενώ σ’ εμάς θα κορυφώνεται ο παραδοσιακός σκυλοκαυγάς επ’ ευκαιρία της ΔΕΘ (απ’ όπου μάλλον θα λείψει για μιαν ακόμη φορά η ουσία προβληματισμού στα βαρύτερα ζητήματα, ώστε να αφεθεί χώρος για την ανάδειξη διαφορών και για βολική πολιτική αντιπαράθεση) στην Μάλτα – προεδρεύουσα της ΕΕ – θα διεξάγεται μια ιδιότυπη Σύνοδος, ακριβώς των Προέδρων Δημοκρατίας της Ένωσης. Και ως «προθέρμανση» κατά κάποιον τρόπο γι αυτήν την Σύνοδο, λειτούργησε η συνάντηση στην Αθήνα – ακριβέστερα: στα Λεγραινά, στην έδρα του EPLO – συνάντηση τριών Προέδρων, Ελλάδας, Ιταλίας και Πορτογαλίας . κάποιες ώρες μόλις προτού προσγειωθεί στην Αθήνα και ο Γάλλος ομόλογός τους. Καθώς δε όταν φύγει πάνω από την «Ευρώπη» το νέφος αβεβαιότητας των Γερμανικών εκλογών και θα αρχίσει – σχεδόν αναπόφευκτα και παρά τις πολιτικές αναστολές, ως εκ των Ευρωαδιεξόδων των χρόνων της κρίσης – η αληθινή συζήτηση για «Το μέλλον της Ευρώπης», οι τοποθετήσεις στα πλαίσια της Συνόδου των Προέδρων και (ας μας επιτραπεί) οι ανταλλαγές απόψεων στο περιθώριό της θα έχουν όχι απλώς ενδιαφέρον, αλλά και λειτουργία προκρίμματος για το «προς τα πού θα πάει το πράγμα». Εκείνο που ο Προκόπης Παυλόπουλος, μιλώντας στα πλαίσια που περιγράψαμε, περιέγραψε ως «θεσμικό κενό στην οργάνωση του Ευρωπαϊκό οικοδομήματος» θα βρεθεί κατ’ ανάγκην πίσω από την συζήτηση για «Το μέλλον της Ευρώπης». Που στην ωραία μας χώρα έχει μείνει τόσο αφοπλιστικά ρηχή…
Ο Ιταλός Ματαρέλλα υπήρξε δικαστής και μέλος του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Ο Πορτογάλος ντε Σάουζα πανεπιστημιακός και πολιτικός αναλυτής (μέχρι και δημοσιογράφος). Ο ημέτερος Παυλόπουλος όσο πιο νομικός γίνεται, με κατατεθειμένες απόψεις περί Ευρώπης και θέσμισής της. Αυτού του είδους το «κοινό», και η ευρύτερη συνάθροιση στα πλαίσια του EPLO/Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (που αποτελεί διεθνή οργανισμό με μέλη όχι μόνον Κράτη αλλά και Πανεπιστημιακά Ιδρύματα) ήταν γόνιμο έδαφος για την συζήτηση που επεχείρησε να ανοίξει ο Προκόπης Παυλόπουλος – διερωτώμενος ουσιαστικά τι διασώζεται από τις «κοινές συνταγματικές παραδόσεις των Κρατών μελών» (που υποτίθεται ότι αποτελούν βάθρο των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων την ΕΕ) και τι έχει απομείνει από το Κράτος Δικαίου (και μάλιστα το Κοινωνικό Κράτος Δικαίου) μετά τον βαρύ βηματισμό της κρίσης.
Ακριβώς επειδή οι περισσότεροι Πρόεδροι Δημοκρατίας δεν διαθέτουν εκτελεστικές αρμοδιότητες, στην Μάλτα δεν θα προσεγγισθούν ευθέως οι λειτουργικές προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά στην «Ευρώπη»: προσαρμογή λειτουργίας της Ευρωζώνης, οικονομική διακυβέρνηση, δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος, Κοινοβούλιο της Ευρωζώνης – τα γνωστά. Όμως, μια προσέγγιση στα Θεμελιώδη Δικαιώματα και στην επιβίωση γενικών αρχών που έχουν με μεγάλη ελαφρότητα καταπατηθεί τα χρόνια της κρίσης, «χωράει» σ’ αυτήν την διοργάνωση. Αυτό (θαρρούμε) επιχειρήθηκε να δρομολογηθεί με την συνάντηση των Προέδρων του Νότου στην Αθήνα, έστω στα Λεγραινά. Θα μείνει κάτι, κάποια ευαισθητοποίηση και στην Ελληνική δημόσια συζήτηση ως προς αυτήν την προβληματική;
