• Eρχεται ο εφιάλτης της ανεργίας για το 50% των εργαζομένων όλου του κόσμου
• Στην Ελλάδα κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους 250.000 εργαζόμενοι
Του ΣΠΥΡΟΥ ΣΟΥΡΜΕΛΙΔΗ
Η ανεργία είναι η πρώτη σημαντική και καθοριστική συνέπεια της οικονομικής κρίσης που προκαλεί η πανδημία του κορωνοϊού. Περίπου 1,6 δισεκατομμύρια εργαζόμενοι στην ανεπίσημη (ανασφάλιστη) οικονομία, που αντιστοιχούν περίπου στο ήμισυ του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, κινδυνεύουν άμεσα να χάσουν την εργασία τους (το εισόδημα τους) λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, όπως εκτιμά η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO).
Η Ελλάδα δεν εξαιρείται από αυτή την πραγματικότητα. Όπως ήδη δείχνουν τα επίσημα στοιχεία (σύστημα Εργάνη), τον Απρίλιο είχαμε 23.000 απολύσεις και 18.000 οικειοθελείς αποχωρήσεις (υποκρύπτουν και απολύσεις) ενώ το πρώτο 15νθημερο του Μαρτίου (πριν το κλείσιμο της οικονομίας) είχαμε 42.000 απολύσεις.
Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι η πιο σοβαρή συνέπεια της προσπάθειας αντιμετώπισης του ιού, θα είναι η οικονομία σε παγκόσμια κλίμακα. Και φυσικά τα πρώτα θύματα θα είναι οι εργαζόμενοι, ειδικά οι πιο απροστάτευτοι.
Και αυτό διαπιστώνει από πολύ νωρίς (στα τέλη Απριλίου) η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΜ).
Ανεργία και μείωση αποδοχών
Η πρώτη διαπίστωση είναι επίσης ότι οι εργαζόμενοι στη λεγόμενη ανεπίσημη (μαύρη ή ανασφάλιστη) εργασία είναι τα μεγάλα θύματα. Ο λόγος είναι εύκολα αντιληπτός. Είναι οι εργαζόμενοι που θα απολυθούν χωρίς αποζημιώσεις, χωρίς να μπορούν να προσφύγουν σε διαιτητικά όργανα, είναι οι μη δηλωμένοι, άρα οι πλέον ευάλωτοι, χωρίς προστασία από τον νόμο. Οι Ευρωπαίοι, όπως οι Καναδοί ή οι Αυστραλοί, πρέπει βεβαίως να πάρουν υπόψη τους ότι σε πάμπολλες χώρες η έννοια της ασφαλισμένης εργασίας η σπανίζει ή δεν υφίσταται.
Σύμφωνα πάντα με την ΔΟΜ και τον ΟΗΕ, το Παγκόσμιο Εργατικό Δυναμικό είναι 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι (από τα 7,8 δισεκατομμύρια (7.794.798.739) του παγκόσμιου πληθυσμού).
Από τα 3,3 δισεκατομμύρια οι ανεπίσημοι εργαζόμενοι είναι οι πλέον ευπαθείς , καθώς δεν έχουν προστασία σε επίπεδο πρόνοιας, πρόσβαση σε επαρκή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ή τα μέσα να εργαστούν από το σπίτι, όπως τονίζεται στην έκθεση.
Αυτός είναι και ο λόγος που κινδυνεύουν να χάσουν πρώτοι απ’ όλους την εργασία τους αλλά και πριν απ’ αυτό να δουν δραματική μείωση των αποδοχών τους.
Ήδη, οι μισθοί των 2 δισεκατομμυρίων εργαζομένων της ανεπίσημης (ανασφάλιστης ή μαύρης) οικονομίας σε όλο τον κόσμο έχουν μειωθεί σύμφωνα με εκτιμήσεις κατά 60% κατά μέσο όρο τον πρώτο μήνα που ξεδιπλώθηκε η κρίση σε κάθε περιοχή, σύμφωνα με την ΔΟΜ.
Οι κλάδοι που έχουν υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα είναι η μεταποίηση, η φιλοξενία (ξενοδοχεία κ.λπ.), οι υπηρεσίες εστίασης, το χονδρικό και το λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές (πρωτίστως οι αεροπορικές) οι εταιρίες ακινήτων και οι επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Οι συνολικές ώρες εργασίας το δεύτερο τρίμηνο του 2020 αναμένεται να είναι 10,5% λιγότερες, που αντιστοιχεί σε 305 εκατ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης, συγκριτικά με το τελευταίο τρίμηνο πριν από την κρίση, εκτιμά η ΔΟΜ ILO, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να προβλέπονται για την Αμερική, την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Η προηγούμενη εκτίμηση της ΔΟΜ στις 7 Απριλίου προέβλεπε ότι η αναταραχή που έχει προκληθεί θα αφανίσει εργασία ίση με τους κόπους 195 εκατ. εργαζομένων, ή 6,7% των ωρών εργασίας σε όλο τον κόσμο.
Περίπου 436 εκατομμύρια επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες αντιμετωπίζουν «υψηλό κίνδυνο» σοβαρών προβλημάτων, σύμφωνα με την ΔΟΜ.
Μέτρα προστασίας
Η ΔΟΜ εκτιμά ότι όσο συνεχίζεται το καθολικό κλείσιμο (lockdown) στις διάφορες χώρες, το κλείσιμο γραφείων και εργοστασίων αναμένεται να οδηγηθούμε σε «ακόμα» χειρότερη μείωση στις συνολικές ώρες εργασίας σε όλο τον κόσμο το δεύτερο τρίμηνο συγκριτικά με τις προβλέψεις πριν από τρεις εβδομάδες.
Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις όμως είναι ασαφείς. «Η τελική αύξηση στην παγκόσμια ανεργία το 2020 θα εξαρτηθεί σημαντικά από τις επιδόσεις της παγκόσμιας οικονομίας το δεύτερο εξάμηνο του έτους και με πόσο αποτελεσματικό τρόπο τα μέτρα πολιτικής θα διατηρήσουν τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας και θα ενισχύσουν τη ζήτηση για απασχόληση μόλις ξεκινήσει η φάση της ανάκαμψης», ανέφερε η έκθεση.
Καθώς οι κυβερνήσεις σπαταλούν πρωτοφανή ρευστότητα για να αντιμετωπίσουν την κρίση, η ΔΟΜ τις παρότρυνε να επιταχύνουν τις διαδικασίες για τα επιδόματα ανεργίας, να παράσχουν στήριξη σε αυτοαπασχολούμενους και να δώσουν με διαδικασίες fast-track σε μικρές επιχειρήσεις της ανεπίσημης οικονομίας πρόσβαση σε πιστώσεις και δάνεια.
Η ανεργία στην Ελλάδα
Η δεύτερη αυτή κρίση μετά από μια κρίση 10ετίας, είναι ότι χειρότερο θα μπορούσαμε να περιμένουμε. Και στη χώρα μας το πρώτο θύμα είναι η εργασία, δηλαδή οι εργαζόμενοι. Οι πρώτες διαπιστώσεις (γεγονότα) οδηγούν σε δυσμενή συμπεράσματα για την συνέχεια.
Ο πρώτος κλάδος που πλήττεται και μάλιστα σε διάρκεια είναι ο τουριστικός. Σύμφωνα με τις πρώτες έρευνες 1 στις 7 επιχειρήσεις δηλώνουν πως ενδέχεται να διακόψουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα και τότε ο συνολικός απολογισμός χαμένων θέσεων εργασίας (αυτοαπασχολούμενοι κ.τλ.) φτάνει τους 250.000. Πάνω από 23.000 απολύσεις καταγράφηκαν τον Απρίλιο στο ηλεκτρονικό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ παρότι ίσχυε το lockdown. Παράλληλα καταγράφηκαν περισσότερες 18.000 οικειοθελείς αποχωρήσεις
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία των ροών μισθωτής απασχόλησης του Απριλίου 2020, οι αναγγελίες πρόσληψης ανήλθαν σε 48.555, ενώ οι αποχωρήσεις σε 41.350. Από τις 41.350 συνολικά αποχωρήσεις, οι 18.225 προήλθαν από οικειοθελείς αποχωρήσεις και οι 23.125 από καταγγελίες συμβάσεων αορίστου χρόνου ή λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
Ειδικότερα, για τον μήνα Απρίλιο 2020, το ισοζύγιο ροών μισθωτής απασχόλησης, παρουσίασε θετικό πρόσημο μόνο κατά 7.205 (πέρυσι τον Απρίλιο ήταν 110.895) θέσεις εργασίας, αποτέλεσμα που οφείλεται κυρίως στην ακύρωση των αναμενόμενων πολλών προσλήψεων της περιόδου αυτής στην εστίαση και τον τουρισμό.
Ενδεικτικά, οι απολύσεις για τον μήνα Απρίλιο 2020 ανήλθαν στις 23.125, μειωμένες κατά 69.879, έναντι του Απριλίου 2019, που είχαν ανέλθει στις 93.004, ενώ οι προσλήψεις τον φετινό Απρίλιο ήταν 48.555 έναντι 281.181 τον αντίστοιχο περυσινό μήνα.
Απαισιόδοξα μηνύματα…
Την ίδια ώρα σύμφωνα με έρευνα της ΓΣΕΕΒΕ 8 στις 10 επιχειρήσεις που ανέστειλαν μερικώς ή πλήρως την δραστηριότητα τους προχώρησαν σε αναστολή συμβάσεων εργασίας, 2 στις 10 (19,9%) επιχειρήσεις που δεν ανέστειλαν την λειτουργία τους μείωσαν το προσωπικό τους ενώ 1 στις 8 (12,7%) του συνόλου των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων ενδέχεται να μειώσουν το προσωπικό τους μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων.
Ταυτόχρονα με βάση και τα διαθέσιμα στοιχεία ήδη καταγράφεται περιορισμός της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την μηνιαία έκθεση του ΟΑΕΔ, που δημοσιοποιήθηκε στις 16/4, τον Μάρτιο οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στο μητρώο του, που αναζητούν εργασία ανήλθαν σε 1.071.409. Αντίστοιχα, τον Μάρτιο του 2019 ο αριθμός ανέργων αναζητούντων εργασία ήταν 928.141. Άρα, από τη σύγκριση του Μαρτίου από έτος σε έτος προκύπτει πολύ μεγάλη αύξηση των ανέργων κατά 143.268!
Αναβιώνουν μνημονιακές μνήμες
Επίσης, τον Φεβρουάριο του 2020 οι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ άνεργοι αναζητούντες εργασία ήταν 1.069.285, ενώ τον Φεβρουάριο του 2019 ήταν 949.385. Δηλαδή, ενώ πέρυσι τον πρώτο μήνα της ευρείας τουριστικής περιόδου (Μάρτιος-Οκτώβριος) υπήρξε σαφής μείωση των ανέργων σε σχέση με τον… μη τουριστικό Φεβρουάριο, φέτος καταγράφεται αύξηση! Αυτό μάλιστα έχει να καταγραφεί από το 2013 που σημειώθηκε το θλιβερό ρεκόρ ανεργίας, κοντά στο 28%.
