Του Σπύρου Σουρμελίδη από την Κυριακάτικη Kontranews
• Οι υποστηρικτές και οι πολέμιοι της πρότασης Μπάιντεν
«Η παγκόσμια κρίση υγείας, και οι εξαιρετικές συνθήκες της πανδημίας Covid-19 απαιτούν έκτακτα μέτρα», γι’ αυτό «η κυβέρνηση Μπάιντεν πιστεύει ακράδαντα στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά στην υπηρεσία του τερματισμού αυτής της πανδημίας, υποστηρίζει την παραίτηση από αυτές τις προστασίες για τα εμβόλια Covid-19». Με αυτές τις φράσεις η Αμερικανίδα υπουργός Εμπορίου Κάθριν Τάι, έβαλε φωτιά στην παγκόσμια συζήτηση για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Στα απλά ελληνικά ο Μπάιντεν ζητά από τους αμερικανικούς και παγκόσμιους φαρμακευτικούς κολοσσούς να αποποιηθούν τα αποκλειστικά πνευματικά δικαιώματα των εμβολίων για το καλό της ανθρωπότητας και της παγκόσμιας οικονομίας. Υποστηρίζοντας ουσιαστικά την πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, και του ΓΓ του Π.Ο.Υ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. Η αλήθεια είναι πως το ίδιο θέμα όταν ετέθη από κάποιους ηγέτες, πολιτικούς ή επιστήμονες, απαντήθηκε μόνο με ειρωνεία και με τον χαρακτηρισμό «λαϊκισμός» (κάτι που δέχθηκε και ο Αλέξης Τσίπρας, ακόμη και ο Γκεμπρεγέσους). Τώρα όμως, αφού το έθεσε ο Μπάιντεν, το επίπεδο της συζήτησης αλλάζει.
Οι αντιδράσεις μετά το πρώτο σοκ
H πρόταση προκάλεσε αμηχανία γιατί όλοι είχαν ξεχάσει ότι ο Μπάιντεν είχε παρουσιάσει την πρότασή του κατά την διάρκεια του προεκλογικού του αγώνα προς τις εκλογές του Νοεμβρίου του 2020. Και ήταν μια πρόταση μετά από μια μεγάλη συζήτηση και πίεση του κόμματος των Δημοκρατικών προς αυτή την κατεύθυνσης. Αρα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Άλλωστε το θέμα του περιορισμού ή της κατάργησης της πατέντας (αποκλειστικά δικαιώματα για 10 χρόνια) για ορισμένα ειδικά ή ακριβά φάρμακα, ξεκίνησε στις ΗΠΑ από την δεκαετία του ’80 για το AIDS.
Η πρόταση χαιρετήθηκε πρώτα από την Ινδία και την Νότια Αφρική, που ζητούν εδώ και μήνες την άρση της πατέντας για τα εμβόλια του Covid-19. Επίσης από εκατοντάδες ΜΚΟ σε 164 χώρες.
Γρήγορα ήταν η αντίδραση του Εμ. Μακρόν που στηρίζει την πρόταση Μπάιντεν, ενώ και ο Βλ. Πούτιν έδωσε εντολή να ξεκινήσουν ενέργειες από την κυβέρνησή του για την προώθησε του θέματος πρώτα σε ό,τι αφορά στα ρωσικά εμβόλια. Δεν είχαν όμως την ίδια ανταπόκριση.
Η πιο ισχυρή αντίδραση, μετά το πρώτο σοκ, ήρθε από τους επικεφαλής των φαρμακευτικών εταιρειών και των διαφόρων πολιτικών ομάδων, ειδικά στην Ευρώπη.
Ο επικεφαλής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Κατασκευαστών και Ενώσεων, Thomas Cueni, δήλωσε στο πρόγραμμα BBC Today, ότι η μεταφορά τεχνολογίας δεν πρέπει να επιβληθεί. «Ανησυχώ βαθιά εάν το παραδώσετε και επιτρέψετε στις εταιρείες να προσπαθήσουν να το κάνουν με τον σωστό τρόπο, ασφαλή και υψηλής ποιότητας, θα μπορούσατε να θέσετε σε κίνδυνο την ποιότητα και την ασφάλεια των εμβολίων που βλέπουμε τώρα και θα ήταν αποδιοργανωτικό».
Και η πρώτη κυβέρνηση που τάχθηκε ξεκάθαρα κατά της πρότασης Μπάιντεν ήταν η γερμανική. Με τα ίδια επιχειρήματα περί του κινδύνου για την «ασφάλεια και την ποιότητα» των εμβολίων. Δείχνοντας ότι το Βερολίνο υποστηρίζει τα γερμανικά συμφέροντα.
Ζούμε σε εξαιρετικούς καιρούς!
Κανείς δεν είναι ασφαλής έως ότου όλοι να είναι ασφαλείς! Αυτό είναι το σύνθημα των υποστηρικτών της πρότασης. Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν θέλει να καταργήσει τον καπιταλισμό, ούτε τα πνευματικά δικαιώματα. Ζούμε όμως εξαιρετικές καταστάσεις και το πρόβλημα είναι παγκόσμιο. Άρα πρέπει να εμβολιαστούν 5-6 δισ. άνθρωποι στον πλανήτη όσο το δυνατόν συντομότερα. Πλούσιοι και φτωχοί, λευκοί, μαύροι, κίτρινοι, καλοί και κακοί, μουσουλμάνοι, ινδουιστές, χριστιανοί κ.λπ. Αν αυτό δεν γίνει, όλοι κινδυνεύουν διαρκώς. Και το μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα το έχουν οι… Δυτικοί, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Μπροστά σε αυτά, τα υπερκέρδη ελάχιστων εταιρειών δεν έχουν καμία σημασία.
Αυτό που ζητά ο Μπάιντεν, την κατάργηση του αποκλειστικοί δικαιώματος εκμετάλλευσης για τα συγκεκριμένα εμβόλια, μπορεί να γίνει νομικά και διοικητικά. Γιατί το δικαίωμα της πατέντας το παρέχουν κράτη και παγκόσμιες συμφωνίες (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου), άρα είναι πολιτικές αποφάσεις.
Το επιχείρημα δε, ότι αν αρθεί για τα εμβόλια δεν θα επενδύουν οι εταιρείες στην έρευνα, δεν ισχύει. Πρώτα γιατί η συγκεκριμένη έρευνα έγινε με λεφτά κρατών και δεύτερον γιατί οι πελάτες είναι και πάλι κράτη.
Αν η πατέντα αρθεί, πολύ απλά όποια άλλη εταιρεία μπορεί θα παρασκευάζει εμβόλια, αυξάνοντας τις ποσότητες, μειώνοντας τον χρόνο διαθεσιμότητας και τιμής. Ζούμε σε εξαιρετικούς καιρούς!
Μια αστεία και θλιβερή συζήτηση από το Μέγαρο Μαξίμου
Μόλις ανακοινώθηκε η πρόταση Μπάιντεν, ο πρώτος ένοικος του Μεγάρου Μαξίμου (δια υποτακτικών και πρόθυμων επικοινωνιολόγων) γνωστοποίησε ότι την πρόταση την είχε κάνει αυτός πρώτος. Πράγματι σε δηλώσεις του στην γερμανική FAZ στις 6.4.2020, δήλωνε την υποστήριξή του στην πρόταση του καθηγητή Ηλία Μόσιαλου «να προβεί η ΕΕ από κοινού στην ΑΓΟΡΑ ΑΔΕΙΩΝ ευρεσιτεχνίας (πατεντών) για νέα εμβόλια και τεστ ταχείας ανίχνευσης, προωθώντας με αυτόν τον τρόπο την ταχύτερη δυνατή διάδοση των μέσων καταπολέμησης του κορoνoϊού». Η αγορά αδειών δεν έχει καμία σχέση με την άρση των αποκλειστικών δικαιωμάτων παρασκευής και πώλησης. Άρα ο κ. Μητσοτάκης δεν υπέβαλε ποτέ πρώτος την πρόταση Μπάιντεν – Δημοκρατικών, ούτε την πρόταση Τσίπρα.
Μετά από κάποιούς μήνες, τον Ιανουάριο του 2021, όταν είχε διαφανεί η αδυναμία παραγωγής εμβολίων σε ποσότητες και γρήγορα, ο Αλέξης Τσίπρας υποστήριξε στη Βουλή (και στο Politico): «Η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσει όσες άδειες παραγωγής εμβολίων και αλυσίδες παραγωγής μπορεί, και να αποκτήσει τις σχετικές πατέντες προκειμένου να δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή δεξαμενή πατεντών. Αυτό θα δώσει την ευκαιρία σε κάθε κράτος-μέλος, που διαθέτει τα μέσα και την υποδομή να παρασκευάσει εμβόλια, να κινητοποιήσει τους διαθέσιμους πόρους προκειμένου να επιταχύνει την παραγωγή, βάσει πάντα των προτύπων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA)».
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης απάντησε ειρωνικά και απαξιωτικά. Μίλησε για «εμβολιόδεντρο» και για λαϊκισμό. «Πάλι καλά που δεν ζητήσατε να κρατικοποιηθούν Pfizer και AstraZeneca με ένα νόμο και ένα άρθρο» είπε προς τον Αλ. Τσίπρα. Γιατί πολύ απλά η δική του πρόταση, δεν έχει καμία σχέση με εκείνη του Τσίπρα. Ούτε και οι αντιλήψεις του είναι ίδιες.
Όταν όμως εμφανίστηκε το θέμα από τον Μπάιντεν και ο Μητσοτάκης κατάλαβε ότι το θέμα θα έχει παγκόσμια και λαϊκή απήχηση, έσπευσε να αμυνθεί επικοινωνιακά. Το πρόβλημά του είναι ο Τσίπρας και όχι το εμβόλιο. Να μην φανεί ότι έχει πει κάτι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ που είναι σωστό και παγκοσμίως συζητήσιμο.
Ετσι όμως φτάσαμε σε μια ακόμα αστεία και θλιβερή συζήτηση.
Τελικώς ο Τσίπρας απάντησε: «Σε ό,τι με αφορά, δεν έχει κανένα νόημα αυτού του είδους το θέατρο σκιών. Οταν άνθρωποι πεθαίνουν επειδή οι πολυεθνικές του φαρμάκου προτάσσουν τα κέρδη τους, το δίλημμα δεν είναι ποιος είπε πρώτος τι – γνωριζόμαστε εξάλλου καλά όλοι σ’ αυτόν τον τόπο. Αλλά το πώς μπορεί στην πράξη η στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν να αξιοποιηθεί για να σωθούν ανθρώπινες ζωές.
Αυτό λοιπόν που κατά τη γνώμη μου πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση -έστω και τώρα- είναι ακριβώς ό,τι χλεύαζε εδώ και πέντε μήνες. Να πάρει επιτέλους την πρωτοβουλία και να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για να πάψει η Ευρώπη να κρύβει πίσω από πατέντες την ευθύνη της για τη σημερινή τραγωδία».
