Ήταν πριν λίγες μέρες που – στην διακριτική και ήρεμης πολυτέλειας αίθουσα των “Φίλων της Μουσικής” στο Μέγαρο – έγινε η παρουσίαση του εξαιρετικά ενδιαφέροντος βιβλίου της Λύντιας Τρίχα (στις Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ) “Χαρίλαος Τρικούπης” . Φόρος τιμής – με την ευκαιρία και των 120 χρόνων από τον θάνατό του – στον σημαντικότερο Έλληνα πολιτικό του 19ου αιώνα, πάντως στην φωτεινότερη πολιτική παρουσία της Ελλάδας ανάμεσα σε Καποδίστρια και Ελευθέριο Βενιζέλο, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα πλούσιο έργο που δεν περιγράφει μόνον την πορεία του ανθρώπου ο οποίος – ανάμεσα στο “Δυστυχώς επτωχεύσαμεν” και το “Η Ελλάς προώρισται να ζήσει και θα ζήσει”– υπήρξε στην ουσία ο θεμελιωτής του κοινοβουλευτισμού σε μια χώρα που σταθερά αναζήτησε παρακαμπτηρίους στο πολίτευμα, αλλά και ο δημιουργός της ουσιαστικότερης προσπάθειας υποδομής/τεχνικού εκσυγχρονισμού στην ελεύθερη Ελλάδα μέχρι και την δεκαετία του 1950. Αλλά και πολύ από το συνολικό κλίμα εποχής.
Όμως σκοπός μας, στην στήλη αυτή, δεν είναι να μιλήσουμε για ένα εξαιρετικό στην συνθετότητά του βιβλίο. Αλλά να δανειστούμε απ’ αυτό την διαπίστωση/παραδοχή ότι το πιο χαρακτηριστικό του σημαντικού εκείνου Έλληνα πολιτικού ήταν… το ιστορικό του “Τις πταίει;” – δημοσιευμένο τους “Καιρούς” του Ιουνίου 1875, ανώνυμα. καταγγέλλοντας την απο μέρους των Ανακτόρων αγνόηση της αρχής της δεδηλωμένης με τον διορισμό Κυβερνήσεων μειοψηφίας. όταν ασκήθηκε αυτεπάγγελτη δίωξη κατά του Π. Κανελλίδη, εκδότη των “Καιρών”, ο Τρικούπης παρουσιάστηκε οικειοθελώς, προφυλακίσθηκε, δικάστηκε με αρκετές περιπέτειες αλλά τελικώς απηλλάγη.
Προς τι αυτό το διανοητικό δάνειο; Επειδή θεωρούμε ότι αυτή ακριβώς η μορφή πολιτικής προσέγγισης, του “Τις πταίει;”, που σταθερά επανέρχεται στα δημόσια πράγματά μας και σημαδεύει συνολικά την πολιτική ζωή, όσο κι αν στην συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε πολύτιμη ως εργαλείο διεκδίκησης της ουσίας του κοινοβουλευτισμού, στον ευρύτερο βηματισμό της Ελληνικής πολιτικής λειτούργησε – και λειτουργεί – αρνητικά. Θα το πηγαίναμε παρακάτω, πολύ παρακάτω: η σταθερή προσκόλληση στην προσέγγιση “Τις πταίει;” λειτουργεί καταστροφικά! Συντελεί στην προσωποποίηση των προβλημάτων/των αδιεξόδων. οδηγεί, πάντως οδήγησε στα χρόνια της Μεταπολίτευσης (αλλά και παλιότερα: θυμηθείτε τις συνθήκες πολιτικής λειτουργίας του Μεσοπολέμου και τον Διχασμό, θυμηθείτε και τις δεκαετίες αμέσως μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή) στην καταστροφική πρακτική του “Φεύγα εσύ! Έλα εσύ!”. Με συνθήκες ανεπίληπτης κοινοβουλευτικής λειτουργίας – όχι παλιά, πάντως τώρα, στην Μεταπολίτευση – όμως ταυτόχρονα βαθύτερης αδιαφορίας για την ουσία, για την φύση, την πηγή των προβλημάτων. Το “τις πταίει” αποπροσανατολίζει, βολικότατα, απο το “ΤΙ φταίει” συνεπώς “τι πρέπει να γίνει”, άρα και “πώς θα χρειαστεί να επιμεριστεί το κόστος”.
