Ήταν πριν λίγες μόνον ημέρες που ο Αλαν Γκρήνσπαν, ιστορικός Πρόεδρος της Fed/της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας επί μια εικοσαετία (1987-2006) και γνωστός για τον χρησμό του περί irrational exuberance/παράλογου ενθουσιασμού των αγορών στο μέσο της φούσκας των dotcoms/των αναδυόμενων εταιρειών της ψηφιακής ζούρλιας της δεκαετίας του ΄90 (η οποία έστιασε στο τέλος της δεκαετίας εκείνης), προειδοποιούσε ότι τα μακροπρόθεσμα επιτόκια στις τωρινές διεθνείς αγορές ομολόγων δεν είναι δυνατόν να διατηρηθούν για πολύ ακόμη σε τόσο χαμηλά επίπεδα. Γι αυτόν, μπορεί σήμερα να μην υπάρχει «φούσκα» στις τιμές των μετοχών (αν και ρεκόρ σπάνε, το ένα μετά το άλλο, στην Wall Street), όμως σίγουρα υπάρχει φούσκα στα ομόλογα. Ο όγκος κεφαλαίων που έχει «παραχθεί» διεθνώς από την αντισυμβατική νομισματική πολιτική δέκα χρόνων – την μάθαμε και στην Ελλάδα, με το άγχος να ενταχθούμε στην ποσοτική χαλάρωση/Q.E. – εχει δημιουργήσει σημαντική στρέβλωση στις αγορές. Όταν έρθει η διόρθωση, θα είναι μεγάλη.
Αν όμως αυτή η πελώρια αγορά ομολόγων τρανταχτεί – και για τον Γκρήνσπαν το «αν» σημαίνει πλέον «πότε», πόσο γρήγορα – και οι μετοχικές αξίες θα πληγούν. Σχετικά άμεσα, δε, καθώς πλέον οι διεθνείς χρηματιστηριακές συναλλαγές γίνονται κατά μεγάλο μέρος με βάση αυτοματοποιοημένες εντολές προγραμμάτων – και ένα από τα κυρίαρχα μοντέλα «λέει» ότι όσο οι αγορές ομολόγων τρέχουν ταχύτερα από εκείνες των μετοχών, τόσο η επένδυση σε μετοχές είναι ασφαλής (ακόμη κι αν οι τελευταίες κινούνται σε ιστορικά υψηλά). Όταν όμως, με άνοδο των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες, οι αποδόσεις των ομολόγων «φύγουν», τότε η έξοδος από τις μετοχές κινδυνεύει να θυμίζει σκάσιμο φούσκας. Ανάλογη με του Γκρήνσπαν ήταν η προσέγγιση των Ντέηβιντ Κόστιν επικεφαλής οικονομολόγου της Goldman Sachs, επίσης προ ημερών. Ακολουθούν κι άλλοι. Και ύστερα… ανέβηκε η πληροφορία ότι ο λόρδος Τζέηκομπ Ροθστσάϊλντ, πάντως με το fund RIT Capital Partners το οποίο τρέχει, προχωρεί σε μείωση του ποσοστού κεφαλαίων που διατηρεί σε μετοχές, στρεφόμενος σε διακράτηση ρευστών. (Βέβαια ο Τζέηκομπ Ροθστσάϊλντ δεν βγήκε πάντα κερδισμένος με τις προβλέψεις του. Οι απόψεις του για το Brexit – ήταν σαφώς Bremain – και για τις συνέπειές του δε επιβεβαιώθηκαν. Ενώ δε κάποια στιγμή ήταν όσο ενθουσιώδης μπορεί να είναι παραδοσιακός Βρετανός για την Ελλάδα και τις προοπτικές της (το 2013-14), σαφώς «δεν του βγήκε». Χώρια που, στηριζόμενος στην παλιά παρουσία της οικογένειας στην Κέρκυρα – πρόσφατα φιλοξενούσε τον Κάρολο και την Καμίλλα – ανεκάλυψε το μαγευτικό Μεγανήσι, νοτιότερα στο Ιόνιο. Όμως δεν καταφέρνει με τίποτε να ξεμπλέξει από την εκεί ζούγκλα των αδειοδοτήσεων…). «Ωραία μεγάλα ονόματα και αφηγήματα! Εμάς, τι μας αφορούν;». Πρώτα-πρώτα, η καθυστέρηση κάπου 6 μηνών στις διαπραγματεύσεις της δεύτερης αξιολόγησης/review του Μνημονίου-3 μας έφερε – όταν πλέον δοκιμάσαμε την περιλάλητη έξοδο στις αγορές – πλησιέστερα στην στιγμή όπου τα διεθνή επιτόκια θα αρχίσουν να “δαγκώνουν”. Ομοίως, στην πλησιέστερα στο σβήσιμο της Q.E. Όταν λοιπόν θα ξαναδοκιμάσουμε τις αγορές, όχι τόσο ρηχά την πρώτη φορά, το περιβάλλον μπορεί να είναι ψυχρότερο. Αντίστοιχα, όταν θα «πιάνουμε» την πρόσβαση στην Q.E. η τελευταία θα μπορεί να αποδυναμώνεται. Ύστερα, στην υποτιθέμενη απόφαση να ανοιχτεί η χώρα ειλικρινέστερα σε διεθνείς επενδυτές, άμα συμπέσει η δική μας διαθεσιμότητα με διεθνή αναμπουμπούλα, δεν θάναι ευχάριστο.
Το κυριότερο: όταν – μετά τις Γερμανικές εκλογές, τις Γαλλικές κινήσεις, τα γνωστά – πάει η Ελλάδα να ξανασυζητήσει (αποφεύγουμε συνειδητά το «επαναδιαπραγματευθεί») θέματα χρέους και σχέσεων με ΕΕ μετά την λήξη του Ελληνικού Προγράμματος, άμα ο νους «των μεγάλων» είναι αλλού, άντε να συζητήσεις!
