Συνέντευξη στην Άλκηστη Ζαλοκώστα από την Κυριακάτικη Kontranews
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Α.Π.Θ., Δημοσθένης Σαρρηγιάνης, μιλά στην Κυριακάτικη Kontranews για τον ρόλο που θα παίξουν τα self tests στην ανάσχεση της πανδημίας. Προσδιορίζει την αξιοπιστία τους στο 60% σε σχέση με τα μοριακά τεστ, εξηγώντας πως αν κάποιος κάνει το self test και βρεθεί θετικός, θα πρέπει κατόπιν να κάνει και το μοριακό. Ο καθηγητής βλέπει αποκλιμάκωση κρουσμάτων στα μέσα Απριλίου με αρχές Μαΐου και τονίζει πως το χειρότερο σενάριο είναι «να αποτύχει η ιστορία με τα self test και να φτάσουμε τα 8.000-9000 κρούσματα την ημέρα».
Πώς σχολιάζετε την απόφαση ανοίγματος του λιανεμπορίου, ενώ είμαστε στην κορύφωση των κρουσμάτων;
Στην ουσία απαντάμε σε ένα πρόβλημα οικονομικής δυσπραγίας, όπου τίθεται θέμα επιβίωσης ιδίως για τα μικρά μαγαζιά. Ωστόσο ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 4-5% θα επιβαρύνει την διασπορά κατά το άνοιγμα λιανεμπορίου, διότι τώρα υπάρχει ένα όπλο στην φαρέτρα, και είναι τα self tests.
Πολύς κόσμος αναρωτιέται γιατί τα μαγαζιά δεν άνοιξαν με λιγότερα κρούσματα και ανοίγουν τώρα.
Γιατί τώρα υπάρχουν τα self tests.
Πώς θα αποδώσει πρακτικά η χρήση self tests;
Τα self tests γίνονται κυρίως για την ανάσχεση της πανδημίας. Βοηθούν και στην επιδημιολογική παρατήρηση, αλλά επικουρικά. Τώρα που θα είναι διαθέσιμα λοιπόν, δεν θα πρέπει ο ΕΟΔΥ να σταματήσει να κάνει τα μοριακά τεστ, τουναντίον θα πρέπει να εντατικοποιηθούν και αυτά. Εδώ το ζητούμενο είναι να οργανωθεί καλά το σύστημα υγείας, ώστε μόλις γίνεται ένα self test και βγαίνει θετικό, να γίνεται και η κατάλληλη ιχνηλάτηση. Σημασία εδώ έχει ο αριθμός αυτών που θα τα κάνουν, και όχι τόσο αν κάποιοι δεν γνωρίζουν πως θα το κάνουν γιατί δεν είναι κάτι ιδιαίτερα δύσκολο.
Πόσο αξιόπιστα είναι τα self tests;
Τα στοιχεία αξιοπιστίας έχουν ως εξής: Το τεστ που θα γίνει από έναν απλό πολίτη, σε σχέση με αυτό που θα κάνει ένας ειδικός Υγείας, έχει 91,4% πιστότητα αν κάποιος βγει θετικός και 99% αν κάποιος βγει αρνητικός.
Αν συγκρίνουμε την αξιοπιστία του self test, με το μοριακό τεστ που είναι και το πιο ακριβές, η αξιοπιστία πέφτει στο 60% κατά μέσο όρο. Προφανώς αν κάποιος κάνει self test και βρεθεί θετικός, θα πρέπει κατόπιν να κάνει και το μοριακό τεστ, και να ακολουθήσει την γνωστή διαδικασία της καραντίνας.
Δεδομένου ότι τα self tests βγάζουν αποτελέσματα σε μια ώρα, δεν κοστίζουν τόσο όσο τα μοριακά, θα είναι περισσότερο διαθέσιμα και αποτελούν μία πολύ καλή μέθοδο ώστε να γίνει γρήγορη πιστοποίηση κρούσματος, να σταματήσει η διασπορά, και βεβαίως να επιβεβαιωθεί κατόπιν.
Αυτός που θα βγει αρνητικός από το self test, είναι ασφαλής ότι δεν έχει τον ιό;
Όχι, δεν είναι. Σε περιόδους έξαρσης της πανδημίας ιδίως -όπως στην Ελλάδα τώρα- η πιθανότητα να είναι ψευδώς αρνητικό το self test είναι της τάξης του 10%. Που σημαίνει ότι δεν είναι απόλυτα ασφαλές, αλλά έχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να είναι σωστό. Πρακτικά σημαίνει ότι κάνοντας το self test κάποιος, έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι αρνητικός πράγματι. Όμως αν ένας πολίτης θέλει να είναι πραγματικά ασφαλής και υπεύθυνος πρέπει να διατηρήσει όλα τα μέτρα προστασίας που έπαιρνε, και αυτό γιατί υπάρχει μεγάλη διασπορά σήμερα. Εάν σιγά σιγά αρχίσουμε και κάνουμε ανάσχεση, για παράδειγμα στο τέλος Απριλίου, και εκεί αρχίσει να πέφτει η διασπορά, τότε το ποσοστό του 10% θα κατέβει στο 1%.
Σε τι συχνότητα πρέπει να κάνουμε τα self tests;
Όλα τα μέλη της οικογένειας πρέπει να κάνουν το τεστ 1 φορά την εβδομάδα. Εδώ η συχνότητα με την οποία γίνεται το τεστ είναι πολύ κρίσιμη για να υπάρξει και το ανάλογο επιδημιολογικό αποτέλεσμα. Προφανώς και δεν είναι το μόνο μέτρο αυτό όμως.
Η απολύμανση στον αέρα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, είναι καλό ότι γίνεται επιτέλους από την κυβέρνηση. Αν μπορούσαν να είναι 17 παιδιά σε κάθε τάξη στα σχολεία θα ήταν επίσης σημαντικό.
Είναι σωστό που συζητείται το άνοιγμα σχολείων, ενώ δεν έχουν εμβολιαστεί πρωτίστως οι εκπαιδευτικοί;
Με τα self tests μπορούν να ανοίξουν. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι μπορούν να ανοίξουν τα λύκεια λόγω των Πανελληνίων εξετάσεων κυρίως, τα υπόλοιπα όμως, δημοτικά και γυμνάσια, θα πρέπει να ανοίξουν μετά το Πάσχα, γιατί δεν υπάρχει ακόμα αποσυμπίεση. Εξάλλου, τα δημοτικά λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής του ιού, γιατί εμπλέκονται και οι γονείς στην αλυσίδα μετάδοσης, καθώς πηγαίνουν να πάρουν τα παιδιά από το σχολείο.
Πότε πρέπει να ανοίξει η εστίαση;
Οπωσδήποτε όχι πριν το Πάσχα. Στα μαγαζιά εστίασης επίσης θα πρέπει να μπουν συστήματα απολύμανσης αέρα στους εσωτερικούς χώρους, ο αερισμός δεν αρκεί. Το ίδιο ισχύει και για τα εμπορικά κέντρα, τύπου mall, και το έχω θέσει γραπτώς στον Πρωθυπουργό. Τα μαγαζιά αυτά είναι εσωτερικά, δεν έχουν παράθυρα, και η συμπεριφορά μετάδοσης είναι εξαιρετικά μεγάλη. Για αυτό και επιμένω ότι δεν είναι το «πότε» το κρίσιμο, αλλά το «πως» θα ανοίξουμε την αγορά.
Πώς θα πρέπει να είναι το φετινό Πάσχα; Θα μπορούμε να πάμε στα χωριά μας;
Νομίζω θα είναι πολύ δύσκολο να το συζητήσει κανείς αυτό. Ακόμα η πορεία κρουσμάτων θα είναι αυξητική έως και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Θα ήθελα πολύ να πω ότι θα είμαστε άνετα και θα μπορούμε να πάμε στα χωριά μας, αλλά θα είναι δύσκολο για την κοινωνία. Αν βλέπεις διασωληνωμένους και θανάτους να αυξάνονται, δεν είναι λογικό να συστήσει κανείς να κάνουμε εξόδους.
Ποιο είναι το χειρότερο σενάριο κρουσμάτων;
Το χειρότερο σενάριο είναι να αποτύχει η ιστορία με τα self tests, και να φτάσουμε τα 8.000-9.000 κρούσματα ημερησίως λίγο μετά το Πάσχα, αλλά δεν νομίζω ότι θα συμβεί. Ένα από τα αρνητικά της διαχείρισης της πανδημίας είναι ο χρόνος επώασης. Δηλαδή από τη στιγμή που θα μολυνθεί κανείς μέχρι να αρχίσει να έχει συμπτώματα, που είναι 5-7 μέρες. Στο διάστημα αυτό λοιπόν αρχίζει και μεταδίδει κανείς και έπειτα διασπείρει τον ιό. Αυτό που κάνει το self test είναι να μπορεί να «πιάσει» ακριβώς αυτή την περίοδο που κάποιος είναι προ-συμπτωματικός, έχοντας όμως ικανό ιικό φορτίο. Ακόμα και αν δεν «πιάσει» το τεστ τον φορέα από την πρώτη μέρα, θα τον «πιάσει» από τη 2η ή 3η μέρα που αρχίζει να μεταδίδει και αυτό είναι το σημαντικό.
Πότε βλέπετε αποκλιμάκωση των κρουσμάτων;
Αποκλιμάκωση περιμένουμε στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, που θα μπουν στο παιχνίδι και τα self tests και θα αρχίσουν να δίνουν αποτελέσματα. Η πίεση όμως στο σύστημα υγείας θα συνεχίσει να είναι αυξητική και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα μέσα Μαΐου. Σε αυτά τα δεδομένα βάζουμε και την παράμετρο του καιρού, για αυτό και μιλάμε για αποκλιμάκωση μέσα Απριλίου με αρχές Μαΐου.
