Η δυνατοτητα επίλυσης του Σκοπιανού ζητήματος, έδωσε την ευκαιρία, σε κάποιους «ανυπόμονους», στο εσωτερικό, να προβάλλουν, υπονομεύοντας ακόμη και την επίσημη διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης, την ανάγκη «εδώ και τώρα» λύσης, αδιαφορώντας για το περιεχόμενο της.
Παραβλέποντας, σε τελευταία ανάλυση, το αν μια λύση, χωρίς προϋποθέσεις (διότι αυτό κατά βάθος ζητούν) θα είναι λειτουργική και βιώσιμη, άρα ανθεκτική στο χρόνο. Αντιπαραβάλλουν, μάλιστα, το Κυπριακό, επαναλαμβάνοντας την επωδό, περί «χαμένων ευκαιριών». Τους διαφεύγει, ωστόσο, μια κρίσιμη «λεπτομέρεια». Το τι, δηλαδή, ακολούθησε, όταν «αξιοποιήθηκε» η «ευκαιρία», στα τέλη της δεκαετίας του ’50, οπότε προέκυψαν οι γνωστές μας ως «Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου», που αποτέλεσαν την «ιδρυτική πράξη», για τη συγκρότηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως τη γνωρίζουμε. Αλήθεια, που οδήγησε η αγχώδης βιασύνη των τότε ιθυνόντων, κυρίως στην Αθήνα, δηλαδή η επικράτηση της αντίληψης, ότι δεν πρέπει να πάει χαμένη η ευκαιρία; Την απάντηση έδωσε η ίδια η εξέλιξη των πραγμάτων, την εξήγηση δε μπορεί να αναζητήσει ο επιμελής φιλίστωρ, μεταξύ άλλων, στην τετράτομη αυτοβιογραφία του αείμνηστου Γλαύκου Κληρίδη (που μόνο για «σωβινιστικές τάσεις» δε θα μπορούσε να κατηγορηθεί). Εκεί, ο κορυφαίος Ελληνοκύπριος πολιτικός, περιγράφει τα εγγενή αδιέξοδα, που παρήγαγε το περιεχόμενο της συμφωνίας, με τη δυσλειτουργική δομή του νεοσύστατου κράτους, που αναιρούσε όσα και αυτή η καθημερινή συμβίωση των δύο σύνοικων πληθυσμών, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, είχε παραγάγει, χωρίς γεωγραφικούς διαχωρισμούς, όπως αυτοί που τεχνητά δημιουργήθηκαν με τις συμφωνίες και κατέστησαν αδύνατη τη δημιουργία βιώσιμων αυτοδιοικητικών θεσμών, κάτι, άλλωστε, που αποτέλεσε μία από τις αιτίες των αδιεξόδων και συγκρούσεων, που οδήγησαν στην, εξ αντικειμένου, κατάρρευση του θεσμικού οικοδομήματος, πολύ πριν αναλάβει τη σχετική πρωτοβουλία ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Να φανταστείτε δε, πως η αδυναμία λειτουργίας, της συγκεκριμένης κρατικής δομής, προέκυψε από τη δυνατότητα της τουρκοκυπριακής πλευράς, όντας μειοψηφικής, να προβάλλει βέτο, σε δύο μόνο τομείς, αυτούς της φορολογίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σκεφτείτε, δηλαδή, τι, με μαθηματική ακρίβεια, θα συνέβαινε, αν ετίθετο σε εφαρμογή το αλήστου μνήμης «σχέδιο Ανάν» ή οι ταυτόσημες πρόνοιες των μεταγενέστερων προτάσεων, για προβολή βέτο, από την τουρκοκυπριακή πλευρά, αναβαθμισμένη μάλιστα σε «συνιστών κράτος», σε όλα τα πεδία άσκησης εξουσίας. Άραγε, αυτές είναι οι «χαμένες ευκαιρίες», που θα πρέπει να χρησιμεύσουν ως παράδειγμα και για το ζήτημα των Σκοπίων;
ΛΕΥΤ. ΚΑΝΑΣ
