«Αγγελογραφίες», ή: μια διαφορετική διεκδίκηση

Θα μπορούσε κανείς να το καταγράψει σαν είδηση – αναγγελία μιας έκθεσης εικαστικών: στην ΕλληνοΑμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22) ξεκινάει σήμερα η ατομική έκθεση «Αγγελογραφίες» του Κώστα-Ηρακλή Γεωργίου. (Απλή συνωνυμία με τον Κώστα Γεωργίου, του οποίου ο εκπεσών κόκκινος άγγελος σκανδάλισε τους ανεγκέφαλους στην παραλία του Φαλήρου). Όμως οι Αγγελογραφίες αυτές, ιχνογραφήματα με την αρκετά προσωπική γραφή του Γ.-Η. Γεωργίου με χρήση ηλεκτρονικού μολυβιού των γραφιστικών/ψηφιακών τεχνών, έχουν μια ιδιαίτερη ιστορία, που από μόνη της τις κάνει και ξεχωρίζουν.

Πριν σχεδόν ένα χρόνο – τον Μάιο του 2017 – τα έργα αυτά δημιουργήθηκαν για να πλαισιώσουν τις εκδηλώσεις «Άδοντες και Ψάλλοντες εν τη καρδία…» στην πόλη της Καβάλας, το Μάιο του 2017. Εκεί, οι Άγγελοι αναπαράχθηκαν σε μνημειακές διαστάσεις και τοποθετήθηκαν στοχευμένα σε επιλεγμένα κτίρια-μνημεία, τοπόσημα του αστικού τοπίου. «Τα κτίρια αυτά, σιωπηλοί μάρτυρες της μακραίωνης ιστορίας της πόλης, αλλά και της δικής τους μικρο-ιστορίας, αποτέλεσαν τον καμβά του καλλιτέχνη προκειμένου να ενορχηστρώσει ένα νοητό ταξίδι στο χώρο, στο χρόνο και την τοπική συλλογική μνήμη με οδηγό Αγγέλους-αγγελιαφόρους».

Εδώ ακριβώς, έρχεται μια πρώτη έκπληξη: μια έκθεση με τέτοια θεματική, μια τέτοια παρουσία στους τοίχους μιας μεσαίας Ελληνικής πόλης, όχι μόνον δεν σόκαρε/ενόχλησε, όχι μόνο δεν βανδαλίστηκε, όχι μόνο δεν συνοδεύτηκε με γκράφιτι, αλλά κυριολεκτικά αγκαλιάστηκε από τους ανθρώπους της πόλης. Μια δεύτερη σημείωση: οι Άγγελοι του Γεωργίου δεν είναι αφαιρετικοί, παραμένουν αναγνωρίσιμα Βυζαντινοί – αλλά δεν χρησιμοποιούν χρώμα, πορεύονται μόνον γραμμικά. Για την Καλιρρόη Λινάρδου, που παρουσιάζει την έκθεση, «μετασχηματίζονται μέσω της σχεδιαστικής δεινότητας και της ιδιαίτερης εικαστικής γραφής του καλλιτέχνη σε πρωτότυπες και δραματικές συνθέσεις· μορφοποιούν το άυλο και μεταφυσικό και το μετατρέπουν σε αντικατοπτρισμό της κοσμικής τάξης και της φυσικής τελειότητας». Αποζητούν, δηλαδή, και πετυχαίνουν την προσοχή – εντέλει τον σεβασμό – του επισκέπτη/παρατηρητή/θεατή με την χρήση λιτών εκφραστικών μέσων, αν και με αναγωγή σε στερεότυπα που έρχονται μέσα από τον χρόνο.

Εδώ, μια υποσημείωση: ήταν πριν σχεδόν 10 αιώνες, όταν ο Ισαάκιος, αυτοκράτορας της δυναστείας των Αγγέλων, οραματίστηκε να συγκεντρώσει με κριτήρια αισθητικά και να εκθέσει σε έναν χώρο – στη Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Βόσπορο – τις πιο φημισμένες και όμορφες εικόνες αγγέλων απ’ όλα τα μήκη και πλάτη της Αυτοκρατορίας, δημιουργώντας έτσι την πρώτη ίσως μονοθεματική έκθεση/συλλογή αγγέλων στην ιστορία της τέχνης.

Έχουμε έτσι ένα πρόσθετο στοιχείο, «μεταφοράς» από το βαθύ παρελθόν στο βιωμένο σήμερα. Ενώ – τελευταίο, αυτό, στοιχείο της έκθεσης Γεωργίου στην Αθήνα – την παρουσία των «Αγγελογραφιών» συνοδεύει μία πρωτότυπη ηχητική σύνθεση, Βυζαντινής αφετηρίας. «Λέξεις-κλειδιά αντλημένες από Βυζαντινούς ύμνους και τοποθετημένες διάχυτες στον χώρο επενδύουν το εικαστικό έργο. Μια φιλοδοξία συνομιλίας εικόνας και ήχου».