Με την ανανεωτική αριστερά, όπως εξ αρχής αυτοπροσδιορίστηκε, είτε στην κομμουνιστογενή, είτε στη μετακομμουνιστική της εκδοχή, οι σχέσεις του ΠΑΣΟΚ, απέκτησαν μορφή «συναλληλίας», για να «δανειστούμε» μια έκφραση από τη «θεολογική διαλεκτική».
Εξ αρχής οι δύο χώροι βρέθηκαν πιο κοντά εξ αντικειμένου. Ο ιδρυτικός λόγος και οι θεωρητικές επεξεργασίες του ΚΚΕ εσωτερικού, ακόμη και στην αρχική περίοδο, μετά τη διάσπαση του 1968, της αμφιθυμίας ή αμηχανίας, το έφερναν πολύ πιο κοντά στα όσα πρέσβευαν ο Ανδρέας Παπανδρέου και οι σύντροφοι του, στο ΠΑΣΟΚ. Ας μην ξεχνάμε, ότι ο μετέπειτα πρωθυπουργός, είχε αναπτύξει και προσωπικές σχέσεις, από τη δεκαετία του `60, με τα στελέχη της τότε ΕΔΑ, που αργότερα αποτέλεσαν τον πυρήνα της συγκρότησης του ΚΚΕ εσωτερικού. Ο Λεωνίδας Κύρκος και ο Αντώνης Μπριλλάκης ήταν δύο εξ αυτών, αν και η σχέση με τον πρώτο δεν εξελίχθηκε ανάλογα, εξ αιτίας αντιθέσεων για την ουσία της πολιτικής, αλλά και λόγω κακής χημείας. Στο περίφημο «βρόμικο 89», η όξυνση έφτασε σε τέτοιο σημείο, ώστε η προσωπική σχέση των δύο ανδρών, να υποστεί ανεπανόρθωτη «βλάβη». Το μόνο «σημείο εκεχειρίας» ήταν ο θάνατος του αδελφού του Λεωνίδα, Τάκη Κύρκου, με τον οποίο ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ είχε μοιραστεί κοινή αγωνιστική πορεία, στα φοιτητικά τους χρόνια, στην περίοδο της δικτατορίας Μεταξά.
Αντίθετα, η συγκεκριμένη, δύσκολη περίοδος, ίσως η πιο δύσκολη της μεταπολιτευτικής φάσης, πριν την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, έφερε πιο κοντά τον Ανδρέα Παπανδρέου με τον Αντώνη Μπριλλάκη, όπως έχουμε δει αναλυτικά, σε προηγούμενα.
Σε καθαρά πολιτικό επίπεδο, πάντως, στο κόμμα του «εσωτερικού» αντιμετώπισαν σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, απ` ότι το ΚΚΕ, την «αριστερή πλειοδοσία» του πρώιμου ΠΑΣΟΚ. Επειδή δε στο χώρο αυτό, είχε αναπτυχθεί σε πολύ πιο υψηλό βαθμό, ο τομέας των θεωρητικών αναζητήσεων και της επιστημονικής εμβάθυνσης των πολιτικών φαινομένων, αποτελούσε ίσως το κύριο σημείο υπεροχής, έναντι του Περισσού, λόγω και της προσέλκυσης των πιο «φωτεινών μυαλών» της αριστερής διανόησης, η προσπάθεια ανάλυσης του «φαινομένου ΠΑΣΟΚ» ήταν πολύ πιο επίπονη.
Ωστόσο κι εδώ επικράτησαν, παρά το υψηλότερο επίπεδο ανάλυσης, σε μεγάλο βαθμό, ανορθολογικές έως εσχατολογικές προσεγγίσεις, που παρουσίαζαν το νεοσύστατο, τότε, Κίνημα, ως κάτι «δαιμονικό». Εχοντας δε και εκεί το σύνδρομο «θυματοποίησης» και «καταδίωξης», έβλεπαν το ΠΑΣΟΚ ως «εισβολέα» που δημιουργήθηκε με μοναδικό στόχο, την εξουδετέρωση ή, έστω, περιθωριοποίηση της παραδοσιακής, της πραγματικής δηλαδή κατ` αυτούς, Αριστεράς.
Μοναδική, ίσως, εξαίρεση αποτέλεσε ο αξέχαστος Νίκος Πουλαντζάς, του οποίου οι επεξεργασίες κατέληξαν στο προφανές: Ότι το ΠΑΣΟΚ ήταν ένα ριζοσπαστικό μεν, αλλά κλασσικό σοσιαλιστικό κόμμα.
