Άσθμα: Συμπτώματα, παράγοντες κινδύνου και αντιμετώπιση

Το άσθμα αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες παθήσεις του αναπνευστικού παγκοσμίως, επηρεάζοντας πάνω από 350 εκατομμύρια ανθρώπους. Στην Ελλάδα, το ποσοστό των πασχόντων εκτιμάται μεταξύ 8% και 9%. Παρότι θεωρείται σύγχρονη πρόκληση δημόσιας υγείας, η νόσος είναι γνωστή από την αρχαιότητα, με αναφορές που φτάνουν έως τον Όμηρο και τον Ιπποκράτη.

Τα βασικά συμπτώματα του άσθματος περιλαμβάνουν βήχα, δύσπνοια, συριγμό και σφίξιμο στο στήθος, με συχνές νυχτερινές ενοχλήσεις που δυσκολεύουν τον ύπνο. Τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρούν είτε αυτόματα είτε με φαρμακευτική αγωγή, ενώ οι παροξύνσεις απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι άσθματος, με το αλλεργικό και το μη αλλεργικό να αποτελούν τις κύριες κατηγορίες. Το αλλεργικό άσθμα συνδέεται με προϋπάρχουσες αλλεργικές παθήσεις ή οικογενειακό ιστορικό, ενώ το μη αλλεργικό εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικες, συχνότερα σε γυναίκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άσθμα συνοδεύεται από μόνιμο περιορισμό της ροής του αέρα ή ηωσινοφιλική φλεγμονή, ειδικά σε υπέρβαρους ασθενείς.

Πολλοί παράγοντες μπορούν να επιδεινώσουν την κατάσταση, όπως τα ακάρεα σκόνης, το τρίχωμα ζώων, η γύρη, η μούχλα, η ρύπανση, το κάπνισμα, οι ακραίες θερμοκρασίες, ορισμένα φάρμακα, το άγχος, η σωματική άσκηση και οι λοιμώξεις. Το γενετικό υπόβαθρο επηρεάζει την προδιάθεση και την αντίδραση στα ερεθίσματα.

Η διάγνωση στηρίζεται σε λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, κλινική εξέταση και κυρίως στη σπιρομέτρηση, μια απλή εξέταση που μετρά τη λειτουργία των αεραγωγών. Η μαγνητική ή αξονική τομογραφία δεν είναι απαραίτητες εκτός περιπτώσεων που χρειάζεται να αποκλειστούν άλλες παθήσεις.

Η θεραπεία του άσθματος είναι εξατομικευμένη και προσαρμόζεται στη βαρύτητα και τον τύπο της νόσου. Περιλαμβάνει εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά για άμεση ανακούφιση, κορτικοστεροειδή για ρύθμιση της φλεγμονής, αντιαλλεργικά και, σε σοβαρές περιπτώσεις, βιολογικούς παράγοντες, που προσφέρουν σημαντικό έλεγχο και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.