Το Ιράν εξαπέλυσε την πυραυλική επιχείρηση «Άγγελμα Νίκης», στοχεύοντας αμερικανικές βάσεις στο Κατάρ και το Ιράκ, σηματοδοτώντας νέα φάση στη σύγκρουση με το Ισραήλ. Οι ΗΠΑ και οι χώρες του Κόλπου βρίσκονται σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος για γενικευμένο πόλεμο στην περιοχή.
Πυραυλική επίθεση του Ιράν: Οι ΗΠΑ στο στόχαστρο
Σε μια πρωτοφανή κλιμάκωση της περιφερειακής έντασης, το Ιράν εξαπέλυσε επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους κατά αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στο Κατάρ και το Ιράκ. Η επιχείρηση, που φέρει την ονομασία «Άγγελμα Νίκης», επιβεβαιώθηκε από το ιρανικό πρακτορείο Tasnim, λίγες ώρες αφότου Δυτικός διπλωμάτης προειδοποίησε για «αξιόπιστη απειλή» κατά της αεροπορικής βάσης Al-Udeid στη Ντόχα.
Η επίθεση ενεργοποίησε τις αντιαεροπορικές άμυνες του Κατάρ, οι οποίες, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της χώρας, αναχαίτισαν επιτυχώς τους πυραύλους χωρίς να υπάρξουν θύματα. Το Κατάρ κατήγγειλε την επίθεση ως «κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας» του και διατήρησε το δικαίωμα να απαντήσει, επικαλούμενο το διεθνές δίκαιο.
Παράλληλα, στο Ιράκ, η αμερικανική βάση Ain Al-Asad τέθηκε σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού, με τις δυνάμεις ασφαλείας να καλούν προσωπικό και κατοίκους να καταφύγουν σε καταφύγια. Μέχρι στιγμής, δεν αναφέρθηκαν επιθέσεις σε άλλες βάσεις, σύμφωνα με αμερικανικές στρατιωτικές πηγές.
Πηγή από την περιοχή αποκάλυψε ότι η Τεχεράνη είχε ενημερώσει εκ των προτέρων τόσο την Ουάσινγκτον όσο και την Ντόχα για τις προθέσεις της, μέσω διπλωματικών διαύλων.
Από τις ισραηλινές επιδρομές στην ιρανική απάντηση
Η ένταση που προηγήθηκε της ιρανικής επίθεσης έχει ρίζες στην ισραηλινή επιχείρηση «Rising Lion», με την οποία το Τελ Αβίβ έπληξε πάνω από 100 στρατηγικούς στόχους στο εσωτερικό του Ιράν – από πυρηνικές εγκαταστάσεις και στρατιωτικές υποδομές, έως κατοικίες υψηλόβαθμων στελεχών του καθεστώτος. Οι επιδρομές, σύμφωνα με δυτικές εκτιμήσεις, κατέστρεψαν περίπου το 40% των ιρανικών εκτοξευτών πυραύλων, αποδυναμώνοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα της Τεχεράνης.
Ως αντίποινα, το Ιράν ξεκίνησε την επιχείρηση «Αληθινή Υπόσχεση III», εκτοξεύοντας εκατοντάδες πυραύλους κατά του Ισραήλ – σε ορισμένες περιπτώσεις πλήττοντας και κατοικημένες περιοχές – προκαλώντας απώλειες και σοβαρές ζημιές.
Η εμπλοκή των ΗΠΑ και ο κίνδυνος περιφερειακής ανάφλεξης
Η στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ – με στοχευμένες επιθέσεις σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις – προκάλεσε την ιρανική πυραυλική απάντηση προς τη βάση Al-Udeid. Αν και το πλήγμα δεν προκάλεσε απώλειες, η προειδοποιητική φύση του μηνύματος από την Τεχεράνη είναι ξεκάθαρη: η εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση θα συνεπάγεται άμεσες συνέπειες.
Η ευρύτερη περιοχή αντέδρασε με ανησυχία. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν ότι δίνουν προτεραιότητα στη δημόσια ασφάλεια, ενώ το Μπαχρέιν κάλεσε τους πολίτες να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους και να παραμείνουν σε ασφαλή σημεία.
Ενέργεια, Ορμούζ και ασύμμετρες απειλές
Το Ιράν αποτελεί κομβικό παράγοντα της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς, κατέχοντας το 10% των αποθεμάτων πετρελαίου και σχεδόν το 18% του φυσικού αερίου. Η απειλή για κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ προκαλεί συναγερμό σε όλο τον κόσμο, αφού από εκεί διέρχεται σχεδόν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πετρελαίου.
Η Τεχεράνη ενισχύει επίσης την ασύμμετρη στρατηγική της μέσω κυβερνοεπιθέσεων, ηλεκτρονικού πολέμου και παρεμβολών στις θαλάσσιες μεταφορές, επιχειρώντας να πιέσει τους αντιπάλους της χωρίς άμεση στρατιωτική αναμέτρηση.
Η διεθνής κοινότητα σε δίλημμα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περιοριστεί σε εκφράσεις ανησυχίας και προτροπές για εκεχειρία, χωρίς να καταδικάσει ευθέως τις ισραηλινές επιθέσεις, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στην Τεχεράνη. Την ίδια στιγμή, αυξάνεται η πιθανότητα εμπλοκής μη κρατικών δρώντων, όπως η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι Χούθι στην Υεμένη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρουν μη απαραίτητο προσωπικό από πρεσβείες, ενισχύουν στρατιωτικές μονάδες και προετοιμάζονται για ενδεχόμενη περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης.
Προς έναν περιφερειακό πόλεμο;
Η Μέση Ανατολή εισέρχεται σε εξαιρετικά ρευστή και επικίνδυνη φάση. Η απευθείας στοχοθέτηση αμερικανικών βάσεων από το Ιράν και η προειδοποίηση προς συμμάχους και αντιπάλους δείχνουν ότι η σύγκρουση έχει ξεφύγει από τα στενά διμερή όρια Ισραήλ–Ιράν.
Η Τεχεράνη διατηρεί τη δυνατότητα πρόκλησης πίεσης με μη συμβατικά μέσα, ενώ το Ισραήλ εξακολουθεί να επιχειρεί για την εξουδετέρωση της ιρανικής στρατιωτικής υποδομής. Σε αυτό το περιβάλλον, η παγκόσμια σταθερότητα απειλείται, η ενεργειακή ασφάλεια τίθεται σε κίνδυνο και ο κίνδυνος για γενικευμένο πόλεμο παραμένει υπαρκτός.
Η περιοχή βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί. Οι επόμενες κινήσεις των μεγάλων παικτών – ιδίως των ΗΠΑ και του Ιράν – θα καθορίσουν εάν η κρίση θα περιοριστεί ή θα μετατραπεί σε ολισθηρό κατήφορο προς τη σύρραξη.
