Η Κύπρος αναλαμβάνει αύριο την προεδρία της ΕΕ: Τι ανησυχεί τους Ευρωπαίους

Αναλαμβάνοντας την προεδρία της ΕΕ σε μια περίοδο οξείας γεωπολιτικής αβεβαιότητας, η Κύπρος υπόσχεται να φέρει «μια νέα προσέγγιση στο τραπέζι» – την ώρα που η άμυνα, η μετανάστευση και η Ουκρανία εξακολουθούν να βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας.

Ως ένα από τα μικρότερα κράτη-μέλη του μπλοκ των «27», η Κύπρος θα αντιμετωπίσει το εξάμηνο πέρασμά της από την ηγεσία της ΕΕ με πειθαρχία και αφοσίωση, αλλά και με «μια διαφορετική νοοτροπία», δήλωσε ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος.

«Πιστεύουμε ότι τα μικρά κράτη έχουν πολλά να προσφέρουν σε τέτοιες καταστάσεις», ανέφερε στον Guardian. «Δεν βλέπουμε [την προεδρία] ως κάτι που απλώς πρέπει να κάνουμε· θέλουμε να το κάνουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία εισέρχεται στον τέταρτο χρόνο του, ο υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι η εστίαση της ΕΕ θα παραμείνει στη χώρα που μαστίζεται από τον πόλεμο και στη ρωσική επιθετικότητα. Περισσότερα από 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, οι Κύπριοι γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνουν οι στρατιωτικές συγκρούσεις και η κατοχή, είπε.

Ακόμη κι αν η χώρα της ανατολικής Μεσογείου είχε στο παρελθόν απολαύσει στενούς δεσμούς με τη Ρωσία – προσφέροντας μεταξύ άλλων καταφύγιο σε ολιγάρχες συμμάχους του Βλαντίμιρ Πούτιν – η Λεμεσός επιμένει στην ιδιαίτερη ευαισθησία της στη δεινή θέση των Ουκρανών.

«Η ατζέντα δικαίως αφορά την Ουκρανία και θα συνεχίσει να αφορά την Ουκρανία», δήλωσε ο Κόμπος. «Αλλά θέλουμε να εντάξουμε στη συζήτηση ζητήματα που αφορούν την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, επειδή βλέπουμε την Κύπρο ως μέρος αυτής της περιοχής».

Η Κύπρος έχει αφιερώσει περισσότερα από δύο χρόνια προετοιμασίας για έναν ρόλο που κατείχε τελευταία φορά το 2012. Διπλωμάτες της ΕΕ περιγράφουν τους φακέλους που επιθυμεί να προωθήσει ως ιδιαίτερα φιλόδοξους. Κτίρια και δρόμοι στη Λευκωσία, τη διχοτομημένη πρωτεύουσα, έχουν ανακαινιστεί, με σημαιάκια «Κύπρος – προεδρία της ΕΕ» να υποδέχονται τους επισκέπτες κατά την άφιξή τους στο διεθνές αεροδρόμιο του νησιού.

Το αγκάθι της διχοτομημένης Κύπρου και το πρόγραμμα SAFE

Σύμφωνα με τον Guardian, ωστόσο, η συνεχιζόμενη διαίρεση του νησιού μεταξύ του διεθνώς αναγνωρισμένου ελληνοκυπριακού νότου και του κατεχόμενου τουρκοκυπριακού βορρά προκαλέι ανησυχίες.

Υπάρχουν φόβοι, που εκφράζονται ανοιχτά από αξιωματούχους, ότι οι χρόνιες εντάσεις με την Τουρκία θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν τη στρατιωτική συνεργασία με την Άγκυρα σε μια περίοδο κατά την οποία η στενότερη ευθυγράμμιση θεωρείται από τις Βρυξέλλες κρίσιμη για τη σταθερότητα.

Η Λευκωσία, όπως και η Αθήνα, έχει μπλοκάρει τη συμμετοχή του κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ στο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ πρόγραμμα αμυντικών προμηθειών SAFE, με τον Κύπριο πρόεδρο, Νίκο Χριστοδουλίδη, να αποκλείει την κίνηση, επικαλούμενος την παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στον βορρά ως κατοχή εδάφους της ΕΕ.

«Δεν θα χρησιμοποιήσουμε την προεδρία για τα εθνικά μας θέματα»

Η επιδίωξη της επανένωσης της χώρας προσθέτει περαιτέρω πολυπλοκότητα. Επί μακρόν θεωρούμενη νεκροταφείο για τους ειρηνευτικούς διαμεσολαβητές, η Κύπρος αποτελεί τη μακροβιότερη διπλωματική διαμάχη της Δύσης.

Στη συνέντευξή του, ο Κόμπος επέμεινε ότι η Λευκωσία δεν θα «σταθεί εμπόδιο» στις σχέσεις της Ένωσης με την Άγκυρα. «Ο πρόεδρος έχει δηλώσει πολύ δημόσια ότι θα ήθελε να δει τον πρόεδρο [Ρετζέπ Ταγίπ] Ερντογάν να παρευρίσκεται στην άτυπη συνεδρίαση του συμβουλίου τον Απρίλιο», είπε. «Δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε την προεδρία για να θέσουμε εθνικά ζητήματα».

Στον ρόλο της διαχείρισης, η χώρα των 1,2 εκατομμυρίων κατοίκων θα επιβλέπει τη νομοθετική ατζέντα της ΕΕ και την πορεία των διπλωματικών διαπραγματεύσεων. Ο Χριστοδουλίδης έχει δεσμευθεί να δώσει προτεραιότητα στην ασφάλεια και την αμυντική ετοιμότητα, προκειμένου να ενισχυθεί η στρατηγική αυτονομία της Ένωσης.

Το σύνθημα της κυπριακής προεδρίας

Το σύνθημα της κυπριακής προεδρίας είναι «μια αυτόνομη ένωση, ανοιχτή στον κόσμο», μια αναφορά, όπως λένε Κύπριοι αξιωματούχοι, στην αποφασιστικότητα της χώρας να εφαρμόσει πολιτικές που ενισχύουν την ανεξαρτησία και τη διεθνή παρουσία του μπλοκ. Σε αυτό το πνεύμα, πρόσθεσε ο Κόμπος, θα δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση του δυναμικού περιοχών που συχνά περνούν απαρατήρητες, με αποφασιστικές κινήσεις για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ΕΕ.

«Συνήθως αυτό το μέρος του κόσμου συνδέεται με κρίσεις και οι Ευρωπαίοι εμπλέκονται όταν έχουν μια κρίση να διαχειριστούν», είπε, απαριθμώντας τη Συρία, τη Γάζα, τον Λίβανο και την Ερυθρά Θάλασσα. «Αλλά πρόκειται επίσης για μια περιοχή ευκαιριών».

Καθώς οι δασμοί της κυβέρνησης Τραμπ ανατρέπουν το παγκόσμιο εμπόριο, Κύπριοι αξιωματούχοι λένε ότι δεν υπήρξε ποτέ πιο κατάλληλη στιγμή για την ΕΕ να αναζητήσει εναλλακτικές αγορές.

Ο Κόμπος δεσμεύθηκε ότι, με την ανταγωνιστικότητα του μπλοκ επίσης ψηλά στην ατζέντα, η Κύπρος θα χρησιμοποιήσει την προεδρία της για να προωθήσει τη δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ινδίας και ΕΕ.

«Θέλουμε να ανοίξουμε την ΕΕ προς τη Μέση Ανατολή, προς την Ινδία», δήλωσε ο Κόμπος. «Η ΕΕ είναι επιτυχημένη ακριβώς επειδή έχει καταφέρει να περάσει μέσα από όλες τις διαφορετικές κρίσεις που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει. Παρά την απογοήτευση και την κριτική για τον τρόπο που λειτουργεί, παρόλες τις αδυναμίες της, μας εκπλήσσει όλους, γιατί πάντα προχωρά μπροστά, πάντα εξελίσσεται».