Τέλος εποχής για τα μετρητά στα ενοίκια – Τι προβλέπει το νέο σύστημα
Το ΥΠΟΙΚ φέρνει αλλαγές στην πληρωμή για τα ενοίκια από το 2026, με υποχρεωτικές ηλεκτρονικές συναλλαγές και βαριά πρόστιμα για παραβάτες.
Σε ριζικές μεταρρυθμίσεις στη διαδικασία καταβολής στα ενοίκια και στη φορολογική μεταχείριση των μισθωμάτων προχωρά το Υπουργείο Οικονομικών.
Η πρωτοβουλία αυτή στοχεύει στην εξυγίανση της αγοράς ακινήτων και στον περιορισμό της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, όπως καταδεικνύουν τα επίσημα δεδομένα.
Βάσει του σχεδίου, από το 2026 όλες οι πληρωμές ενοικίων θα πρέπει να πραγματοποιούνται αποκλειστικά μέσω τραπεζών ή ηλεκτρονικών μέσων, καθιστώντας παράνομες τις συναλλαγές με μετρητά.
Ενοίκια: Δεν αρκεί η απαγόρευση μετρητών – Έρχονται έλεγχοι και πρόστιμα
Η υποχρεωτική ηλεκτρονική πληρωμή ενοικίων είναι μόνο ένα μέρος του ευρύτερου σχεδίου του ΥΠΟΙΚ, καθώς από μόνη της δεν επαρκεί για την καταπολέμηση των «μαύρων μισθώσεων» – της πρακτικής απόκρυψης πραγματικών ποσών με στόχο τη φοροαποφυγή.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση σχεδιάζει να θέσει σε εφαρμογή ένα πλέγμα φορολογικών κινήτρων, αυστηρών ελέγχων και υψηλών προστίμων, ώστε τόσο οι ιδιοκτήτες όσο και οι ενοικιαστές να υποχρεωθούν να δηλώνουν τα ακριβή ποσά στα μισθωτήρια συμβόλαια.
Η προβλεπόμενη επιδότηση ενοικίου –η οποία θα ξεκινήσει από το φθινόπωρο και αφορά σχεδόν ένα εκατομμύριο νοικοκυριά– αλλά και κάποιες φοροελαφρύνσεις προς τους ιδιοκτήτες, θεωρούνται θετικά βήματα, αλλά περιορισμένης αποτελεσματικότητας. Όπως επισημαίνεται, το επίδομα των 800 ευρώ (με προσαύξηση 50 ευρώ ανά εξαρτώμενο μέλος) δεν αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τους ενοικιαστές, ώστε να απαιτήσουν την αναγραφή του πραγματικού μισθώματος στο συμβόλαιο.
Η αποτελεσματικότητα του μέτρου αναμένεται να εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση νέων μεθόδων διασταύρωσης στοιχείων. Οι αρμόδιες αρχές θα αξιοποιούν τα δεδομένα των μισθωτηρίων συμβολαίων, τις καταναλώσεις ρεύματος, καθώς και τα ψηφιακά μητρώα ακινήτων για να εντοπίσουν αποκλίσεις. Το μοντέλο που ήδη εφαρμόζεται στις ενοικιάσεις επαγγελματικών ακινήτων –όπου μόνο τα ενοίκια που πληρώνονται ηλεκτρονικά εκπίπτουν από τα έσοδα– επεκτείνεται και στις ιδιωτικές μισθώσεις.
Βαριά πρόστιμα για όσους συνεχίσουν τις συναλλαγές με μετρητά
Το Υπουργείο Οικονομικών εξετάζει την επιβολή σημαντικών προστίμων για παραβάσεις της νέας νομοθεσίας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ποινή ίση με το 10% του ποσού που καταβλήθηκε σε μετρητά, με ελάχιστο τα 10.000 ευρώ και ανώτατο όριο τις 500.000 ευρώ. Η σχετική πρόβλεψη ισχύει ήδη στις περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτων, με την ακύρωση του συμβολαίου σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση εξόφλησης μέσω τραπέζης.
Η αναγκαιότητα παρέμβασης επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), σύμφωνα με τα οποία η μέση ετήσια δηλωθείσα δαπάνη για ενοίκια κατοικιών ανέρχεται στα 3.058 ευρώ – δηλαδή μόλις 254,83 ευρώ τον μήνα.
Το ποσό αυτό απέχει σημαντικά από τα πραγματικά ενοίκια, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, γεγονός που υποδηλώνει εκτεταμένη απόκρυψη εισοδημάτων.
Προκειμένου να περιοριστούν οι κοινωνικές αντιδράσεις και να μην επιβαρυνθούν υπερβολικά οι ενοικιαστές, η κυβέρνηση εξετάζει την τροποποίηση της φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια.
Σήμερα, τα μισθώματα φορολογούνται αυτοτελώς:
- 15% για έσοδα έως 12.000 ευρώ
- 35% για ποσά από 12.000,01 έως 35.000 ευρώ
- 45% για εισοδήματα άνω των 35.000 ευρώ
Ο φόρος υπολογίζεται επί του 95% του συνολικού εισοδήματος, λόγω της αυτόματης έκπτωσης 5% για συντηρήσεις ακινήτου. Στο τραπέζι βρίσκεται η καθιέρωση ενδιάμεσων φορολογικών κλιμακίων, αλλά και η πιθανή μείωση του πρώτου συντελεστή, με στόχο ένα πιο ισορροπημένο και λειτουργικό σύστημα.
