Βραζιλία: Ασθενείς με Πάρκινσον βρίσκουν ανακούφιση μέσω της καποέιρα

Η Nilma Teles de Freitas, μια 80χρονη συνταξιούχος δασκάλα από τη Βραζιλία, που διαγνώστηκε με νόσο του Πάρκινσον πριν από πάνω από δέκα χρόνια, αναφέρει ότι έπεφτε συχνά. Ωστόσο, η κατάσταση της άλλαξε όταν άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα καποέιρα στο κέντρο του Ρίο ντε Τζανέιρο, τα οποία έχουν σχεδιαστεί ειδικά για άτομα με αυτή τη νευροεκφυλιστική ασθένεια.

Η καποέιρα είναι μια μορφή κίνησης που προήλθε από τις μεγάλες κοινότητες σκλάβων στη Βραζιλία, όπου περίπου 5 εκατομμύρια Αφρικανοί αποβιβάστηκαν κατά τη διάρκεια του διατλαντικού δουλεμπορίου που ξεκίνησε τον 16ο αιώνα. Θεωρείται ταυτόχρονα πολεμική τέχνη και χορός, συνδυάζοντας στοιχεία τελετουργίας, άσκησης, πνευματικότητας και μουσικής. «Η καποέιρα μου προσφέρει την ελευθερία να ανακαλύψω το σώμα μου, να κατανοήσω τι μπορώ και τι δεν μπορώ να κάνω, και να βρω ισορροπία για μια πιο άνετη ζωή», δήλωσε η Teles de Freitas σε ένα πρόσφατο μάθημα. Η καποέιρα, που ασκείται εδώ και αιώνες από Αφροβραζιλιάνους, έχει κερδίσει παγκόσμια δημοτικότητα και αναγνωρίστηκε από την UNESCO το 2014 ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά.

Το πρότζεκτ ξεκίνησε το 2018 από τη φυσιοθεραπεύτρια Rosimeire Peixoto, 60 ετών, η οποία έχει εμπειρία πάνω από μια δεκαετία στην καποέιρα. Μετά από συνεργασίες με πολλούς ασθενείς με Πάρκινσον, πείστηκε ότι η καποέιρα μπορεί να ανακουφίσει ορισμένα από τα συμπτώματά τους. Η νόσος του Πάρκινσον έχει ποικίλα συμπτώματα, όπως δυσκολίες ισορροπίας, βραδυκινησία, τρόμο και σκυφτή στάση, ενώ οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν και άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου και ναυτία. «Η ιδέα μου ήρθε διαβάζοντας ένα άρθρο που ανέφερε ότι η εναλλαγή χεριών στο κινητό τηλέφωνο διεγείρει και τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου», είπε. «Ως φυσιοθεραπεύτρια, αναζητούσα ασκήσεις που να παρακινούν τους ασθενείς».

Το πρότζεκτ της Peixoto ονομάζεται «Parkinson na ginga» — «Πάρκινσον στο λίκνισμα», αναφερόμενο στο πρώτο ρυθμικό βήμα που μαθαίνουν οι μαθητές καποέιρα. Τα μαθήματα γίνονται δύο φορές την εβδομάδα στο Progress Foundry, ένα πολιτιστικό κέντρο στο κέντρο του Ρίο, κοντά σε έναν διάσημο λευκό υδραγωγείο του 18ου αιώνα και περιτριγυρισμένο από φοινικόδεντρα. Η καποέιρα συμβάλλει στη βελτίωση της ισορροπίας, του συντονισμού και της δύναμης, με τη μουσική να χαλαρώνει τα σφιγμένα σώματα, σύμφωνα με την Peixoto. «Στον κύκλο της καποέιρα συμβαίνουν πολλά. Αισθάνονται τη δόνηση, την ενέργεια, προσέχουν τη μουσική και τον παρτενέρ τους για να αποφύγουν τα χτυπήματα», πρόσθεσε.

Σε ένα πρόσφατο μάθημα, η Peixoto περπατούσε ανάμεσα στους μαθητές, τοποθετώντας απαλά το χέρι της στην πλάτη τους για ισορροπία, επαναλαμβάνοντας τις κινήσεις και προσφέροντας ενθαρρυντικά λόγια. Ο Antônio de Azevedo, ο οποίος διαγνώστηκε με Πάρκινσον πριν από λίγα χρόνια, δήλωσε ότι είχε δυσκολίες στο να παραμείνει όρθιος, αλλά από τότε που ξεκίνησε την καποέιρα, έχει βελτιώσει τη σταθερότητά του. «Είναι το καλύτερο πράγμα που μου έχει συμβεί ποτέ», ανέφερε συμμετέχοντας σε ένα μάθημα καποέιρα με περίπου 10 άλλους συμμετέχοντες, όλοι πάσχοντες από Πάρκινσον.

Η Peixoto προσπαθεί να κάνει τα μαθήματα διασκεδαστικά και κοινωνικά — συχνά προτείνει έναν ομαδικό χορό σάμπα στο τέλος του μαθήματος και συχνά φέρνει κέικ για να μοιραστούν. Η Teles de Freitas εκφράζει την αγάπη της για τη συντροφικότητα της τάξης: «Είμαστε εκεί ο ένας για τον άλλον. Το να νιώθεις και να μιλάς με φίλους σου δίνει δύναμη». Θυμάται ότι όταν έλαβε τη διάγνωση, αποχώρησε από το ιατρείο κλαίγοντας, τρομοκρατημένη για το μέλλον. «Σήμερα χαμογελώ», είπε. «Καταφέρνω να ζω, να επικοινωνώ με άλλους ανθρώπους και να είμαι ευτυχισμένη».