Ένα βιντεοπαιχνίδι που εκτοξεύθηκε στην κορυφή του Steam στην Κίνα εντός λίγων ωρών προκάλεσε μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα συζήτηση από τις πωλήσεις του: μια έντονα φορτισμένη δημόσια συζήτηση για τα έμφυλα στερεότυπα και τη θέση των γυναικών στη σύγχρονη κινεζική κοινωνία.
Αρχικά ονομαζόταν “Revenge on Gold Diggers” και τοποθετούσε τον παίκτη στο ρόλο ενός άντρα που εμπλέκεται με γυναίκες που αποδεικνύονται χειριστικές και στοχεύουν στο να του αποσπάσουν χρήματα ή δώρα. Οι αντιδράσεις του επηρεάζουν την εξέλιξη της ιστορίας. Η φράση «Είναι πιο υπάκουος κι από σκύλο… Μακάρι να εμφανίζονταν κι άλλοι τόσο χαζοί» θέτει τον τόνο. Το παιχνίδι “πειραματίζεται” (ή, αν το πούμε ευγενικά, προβάλλει) το φαινόμενο της συναισθηματικής απάτης, αλλά το κάνει παρουσιάζοντας αποκλειστικά τις γυναίκες ως θηρευτές και τους άνδρες ως θύματα.
Η αντίδραση του κοινού ήρθε γρήγορα, με αποτέλεσμα οι δημιουργοί να αλλάξουν τον τίτλο σε “Emotional Anti-Fraud Simulator”. Ωστόσο, η ουσία παρέμεινε η ίδια. Οι γυναικείοι χαρακτήρες παραμένουν καρικατούρες: influencer, επιχειρηματίας, και η “γοητευτική” κοπέλα που ξαφνικά ζητά Rolex. Όλες θέλουν κάτι, και αν δεν το πάρουν, θα το διεκδικήσουν με άλλους τρόπους. Οι δημιουργοί ισχυρίζονται ότι σκοπός τους ήταν να προκαλέσουν έναν «διάλογο» για τα όρια στις σύγχρονες σχέσεις. Αυτό το έχουμε ξανακούσει, συχνά συνοδευόμενο από την ίδια επιχειρηματολογία: «Δεν μιλάμε για όλες τις γυναίκες», «και οι άνδρες το κάνουν», «γιατί να μην δείξουμε αυτά τα φαινόμενα;». Ωστόσο, όταν όλες οι “απατεώνες” είναι γυναίκες και η πλοκή περιστρέφεται γύρω από το αν ο άντρας θα «πέσει ή όχι», ο “διάλογος” ακούγεται μονόπλευρος. Μια καλλιτέχνιδα που σχολίασε το παιχνίδι είπε χαρακτηριστικά: «Αν έχεις πλούσιο σύντροφο, είσαι χρυσοθήρας. Αν προσπαθείς να περιποιηθείς τον εαυτό σου, πάλι χρυσοθήρας. Μερικές φορές αρκεί να δεχτείς ένα ποτό».
Ορισμένοι παίκτες αντέτειναν ότι η κριτική είναι υπερβολική, λέγοντας: «Και οι άνδρες μπορεί να είναι χρυσοθήρες». Ναι, αλλά το παιχνίδι δεν απεικονίζει κανέναν από αυτούς. Όταν η φαντασία σου επαναλαμβάνει το ίδιο σενάριο, δεν μιλάμε για σύμπτωση. Ακόμη και τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης εμφανίστηκαν διχασμένα: κάποιοι το χαρακτήρισαν προσβλητικό, ενώ άλλοι το είδαν ως «ευρηματικό», επικαλούμενοι την πραγματική οικονομική ζημιά που προκαλούν οι συναισθηματικές απάτες. Το πρόβλημα δεν είναι αν το φαινόμενο υπάρχει, αλλά πώς το αφηγείσαι — και ποιον τελικά στοχοποιείς.
Η συγκυρία δεν ευνοεί την κατάσταση. Η κινεζική κοινωνία παραμένει βαθιά παραδοσιακή, με τις γυναίκες συχνά να θεωρούνται καταλληλότερες για τον ρόλο της μητέρας και της συζύγου, ενώ η επαγγελματική φιλοδοξία πρέπει να «ισορροπηθεί». Το αφήγημα του “καλού γάμου” εξακολουθεί να είναι ισχυρό και το κράτος το υποστηρίζει. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει καλέσει επανειλημμένα τις γυναίκες να αποδεχτούν τον ρόλο της «καλής συζύγου και μητέρας». Ταυτόχρονα, το φεμινιστικό κίνημα αντιμετωπίζεται ολοένα και συχνότερα με λογοκρισία ή ποινές. Ένα παιχνίδι όπως αυτό απλώς ρίχνει λάδι στη φωτιά. Δεν ανοίγει διάλογο — αναπαράγει την καχυποψία, ενισχύει τα στερεότυπα και επιβεβαιώνει έναν κόσμο όπου ο άντρας είναι πάντα το υποψήφιο θύμα και η γυναίκα πάντα ύποπτη. Όταν τέτοιες αφηγήσεις ξεπερνούν τις σαπουνόπερες και εισέρχονται στα βιντεοπαιχνίδια, δείχνει ότι δεν είναι απλώς κατάλοιπα παλιότερων εποχών, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν, βρίσκοντας νέα μέσα για να αναπαράγουν τον ίδιο παλιό κύκλο.
