Στην 43η Γενική Διάσκεψη της UNESCO, που βρίσκεται αυτές τις ημέρες σε εξέλιξη φέτος στην ιστορική πόλη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν και ολοκληρώνεται στις 13 Νοεμβρίου 2025, αναμένεται η ιδιαίτερης σημασίας για τη χώρα μας απόφαση της Γενικής Διάσκεψης για την καθιέρωση της 9ης Φεβρουαρίου ως «Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας».

Αναγνωρίζοντας τη σημασία της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και παιδείας στο εξωτερικό, καθώς και της μεγάλης προσπάθειας που απαιτείται για να διατηρηθεί η ακτινοβολία της ελληνικής γλώσσας, η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη έχει ήδη προχωρήσει σε μία κίνηση ισχυρού συμβολισμού: υπέγραψε απόφαση για τη λειτουργία του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας (ΤΕΓ) στην Aix-en-Provence στη Γαλλία ρυθμίζοντας λεπτομέρειες όπως το ωρολόγιο πρόγραμμα 20 ωρών την εβδομάδα, τη στελέχωση και τη λειτουργία του.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της Γενικής Διάσκεψης, ο υφυπουργός Παιδείας, Νικόλαος Παπαϊωάννου εκπροσωπώντας τη χώρα μας, παρουσίασε την Ελληνική Κόκκινη Λίστα Πολιτιστικών Αντικειμένων σε Κίνδυνο, που εκδίδει για πρώτη φορά μέλος της ΕΕ. Παράλληλα, κάλεσε την UNESCO να στηρίξει την προσπάθεια επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα με τον τόπο δημιουργίας τους.

Η Ελλάδα επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της προς την UNESCO και προβάλλει τον ρόλο της στην προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς

Την πλήρη υποστήριξή της στη Σύμβαση της Χάγης του 1954 για την προστασία πολιτιστικών αγαθών σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης, καθώς και στις δράσεις της UNESCO για την αντιμετώπιση των συνεπειών των πολέμων στην Ουκρανία και τη Γάζα, επανέλαβε ο υφυπουργός Παιδείας, Νικόλαος Παπαϊωάννου. Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα υπέβαλε υποψηφιότητα για το Διακυβερνητικό Συμβούλιο Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών σε Περίπτωση Ένοπλης Σύρραξης για την περίοδο 2025–2029, δηλώνοντας πως η χώρα μας είναι έτοιμη να αναλάβει ενεργό ρόλο με εμπειρία και τεχνογνωσία.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αντικειμένων, την οποία η Ελλάδα χαρακτήρισε ως «παγκόσμια απειλή». Στο πλαίσιο των εθνικών και διεθνών πρωτοβουλιών της, η χώρα μας δημοσίευσε πρόσφατα την Ελληνική Κόκκινη Λίστα Πολιτιστικών Αντικειμένων σε Κίνδυνο, την πρώτη τέτοιου είδους λίστα που εκδίδεται από κράτος-μέλος της ΕΕ, αποτελώντας σημαντικό βήμα για την ενίσχυση των διεθνών μηχανισμών προστασίας. Η Ελλάδα συμμετέχει επίσης στην πρωτοβουλία της UNESCO για τη δημιουργία του Εικονικού Μουσείου Κλεμμένων Πολιτιστικών Αντικειμένων, το οποίο αξιοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία για να αναδείξει το μέγεθος της απώλειας πολιτιστικής κληρονομιάς λόγω κλοπών και παράνομης διακίνησης.

Το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα

Ακλόνητη παραμένει η δέσμευση της χώρας για τον επαναπατρισμό και την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, όπως επεσήμανε ο κ.Παπαϊωάννου. Ο Παρθενώνας, σημειώθηκε, αποτελεί οικουμενικό σύμβολο δημοκρατίας και καλλιτεχνικού επιτεύγματος, κληρονομιά που ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ο υφυπουργός Παιδείας επανέλαβε την πεποίθησή της ότι τα Γλυπτά πρέπει να επανενωθούν στον τόπο δημιουργίας τους και κάλεσε όλα τα κράτη-μέλη της UNESCO να στηρίξουν αυτή την «δίκαιη και βαθιά συμβολική υπόθεση».

Πολιτιστικά τοπία και Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς

Η Ελλάδα ολοκλήρωσε πρόσφατα τη θητεία της (2019–2023) στην Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, περίοδος κατά την οποία προωθήθηκε η ένταξη των «Τόπων Μνήμης» ως νέας κατηγορίας πολιτιστικής αναγνώρισης που αναδεικνύει τις ιστορικές και συχνά επώδυνες πτυχές του κοινού παρελθόντος.

Κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας, τα Μινωικά Ανακτορικά Κέντρα της Κρήτης εντάχθηκαν στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, αναγνωρίζοντας την οικουμενική αξία έξι σημαντικών αρχαιολογικών χώρων. Παράλληλα, η Ελλάδα υπέβαλε νέα υποψηφιότητα για την ευρύτερη περιοχή του Ολύμπου, συνδυάζοντας τη φυσική βιοποικιλότητα με τη μυθική και πολιτιστική σημασία του ιερού βουνού των θεών.

Εκπαίδευση, τεχνολογία και βιώσιμη ανάπτυξη

Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στην Ατζέντα «Εκπαίδευση 2030» της UNESCO, μέσω του Δικτύου Συνδεδεμένων Σχολείων, ενισχύοντας την ευαισθητοποίηση μαθητών και εκπαιδευτικών σε θέματα περιβάλλοντος, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ενεργού πολιτειότητας, σημείωσε στην ομιλία του ο υφυπουργός Παιδείας, Νικόλαος Παπαϊωάννου.