Τα “Κομμάτια και θρύψαλα” του Γιώργου Σκούρτη και η σπουδαιότητα της παράστασης των Θεατρίνων Θεατές, στο Studio Κυψέλης του Γιώργου Λιβανού.

Του

Σταύρου Ξηντάρα

Ο Σκούρτης κάνει τομή στο σύγχρονο πολιτικό θέατρο με την προκλητική προφητική γραφή του. Η Ελλάδα πάσχει και θα πάσχει και  είναι στο χέρι μας ο τρόπος επιβίωσης- διάσωσης!

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, ότι η αγαπημένη ομάδα  «Θεατρίνων Θεατές»  ετοίμασαν και παρουσιάζουν  σε ενιαία παράσταση στο Studio Κυψέλης, τα ΚΟΜΜΑΤΙΑ και ΘΡΥΨΑΛΑ του Γιώργου Σκούρτη , με τα σημαντικότερα μονόπρακτα από την τριλογία σε επιλογή, σύνδεση και επαναπροσδιορισμό τους από το Γιάννη Σολδάτο. Έργο που θεωρείται από τα σπουδαιότερα της σύγχρονηε ελληνικής πραγματείας! Μικρές ιστορίες ανθρώπων της διπλανής πόρτας για τον έρωτα, την αναζήτηση του ιδανικού , την σύγκρουση , την ελπίδα, την φθορά και την πτώση.

Ο Γιώργος Σκούρτης είναι ένα από τα κορυφαία συγγραφικά  κεφάλαια της σύγχρονης ελληνικής πραγματείας . Η γραφή του , πρωτότυπη και ξεχωριστή άφησε το αποτύπωμα της τόσο στον πεζό όσο και το θεατρικό  λόγο με διαμάντια που το όνομα τους και μόνο έχει ταυτιστεί με το σπουδαίο. Αυτά και άλλα πολλά, οι Νταντάδες, οι Εκτελεστές και φυσικά τα Κομμάτια και θρύψαλα. Η καυστική σάτιρα είδος δύσκολο και δυσκολοπροσέγγιστο , είναι το θεατρικό είδος που ο Σκούρτης διέπρεψε. Ποιητικός νέο ρεαλισμός και αλήθειες σκληρές για μια κοινωνία που φθίνει και μέρα τη μέρα ξεπουλά τις αξίες της ή τις ανταλλάσει με οικόπεδα “με θέα τη θάλασσα & ένα καλύτερο αύριο που αργεί”.

Το θέατρο του Σκούρτη είναι αιχμηρό και η διαχρονικότητα του το κάνει να διδάσκεται σε πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, σαν  δημιουργική αποτύπωση –  θέση έκφρασης,  του σύγχρονου έλληνα.

Οι Θεατρίνων Θεατές που παρουσίασαν με έξοχο τρόπο το κύκνειο άσμα του Σκούρτη το Σοκ, και φέτος επανακάμπτουν στον έλληνα έλληνα δημιουργό με το αριστούργημα του , όπως το έχουν χαρακτηρίσει Γεωργουσόπουλος – Βαρβέρης , τα Κομμάτια και θρύψαλα.

Ο ίδιος ο Σκούρτης πρότεινε στο Λιβανό , λίγο πριν φύγει,  ο Γιάννης Σολδάτος να συνθέσει τα καλύτερα κομμάτια της τριλογίας και γιαβπρώτη φορά να ανασυντεθούν σε ενιαία παράσταση.

Ο  Γιάννης Σολδάτος με άκρατο σεβασμό και ευαισθησία σκύβει στο έργο του Σκούρτη διαλέγει τα καλύτερα από τα καλά, δημιουργεί αριστοτεχνικές συνδέσεις , τα ανασυγκροτεί και προσθέτει δύο δικά του Σκουρτικά κείμενα που άπτονται του θέματος , το επεξηγούν και το υπογραμμίζουν. Ποιο είναι το θέμα στα κομμάτια και θρύψαλα, η προσπάθεια του νεοέλληνα να επιβιώσει εν μέσω χιλιάδων προβλημάτων και δυσκολιών χωρίς να χάσει τη βιωματική του αλήθεια, χωρίς να ξεπουλήσει τον εαυτό του στο βωμό του συμφέροντος. Σχέσεις αδιέξοδες, καταστάσεις ακραίας πραγματικότητας  τόσο μα τόσο αναγνωρίσιμες και εν τέλει διαχρονικές. Γιατί αυτό επιτυγχάνει η εξαίρετη παράσταση των Θεατρίνων θεατές. Να ανανεώσει το ενδιαφέρον μας , υποδεικνύοντας τη σημαντικότητα αυτών των μονοπράκτων, που φέτος συμπληρώνουν και 50 χρόνια από την πρώτη παρουσίαση τους στο θέατρο Τέχνης , γεγονός που τα καθιστά πλέον κλσσικά!

Την άριστη δουλειά του Σολδάτου ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο Γιώργος Λιβανός με την ομάδα του, σκηνοθέτης χαρισματικά ξεχωριστός,  που ο ίδιος ο Σκούρτης ξεχώρισε και προσέγγισε  ενώ τον χαρακτήρισε σε συνέντευξή του ποιητή. Και αυτή ακριβώς η ποιητική διάθεση του Λιβανού περνά το δικό της λούστρο,  στα υπέροχα σκληρά κομμάτια του Σκούρτη, και τα κάνει να φαίνονται τόσο ευθύβολα όσο και αναγνωρίσιμα. Συνθέτει και ενορχηστρώνει μια παράσταση εύρυθμη που όλοι οι ηθοποιοί είναι εξαίσιοι και κυρίως ανήκουν και παίζουν στην ίδια υποκριτική σχολή. Σπάνιο σε θέατρο στις μέρες μας .

Η “μπιτάτη” έναρξη με το party έρχεται να διακοπεί με τη μνήμη της απώλειας. Η χαρμολύπη κυριαρχεί σε όλη την παράσταση, που καταλήγει από το σκηνοθέτη κουφωτικά, απογειωτικά. Τι ωραίες μουσικές γέφυρες, τι ωραία τραγούδια που μας θυμίζουν τις εποχές που γράφτηκαν και όλοι ψιθυρίσαμε.  Επίτευγμα σκηνοθετικό το όλον!

Άριστη η μουσική σύνθεση του Σάκη Τσιλίκη, και τα τραγούδια σε στίχους Γιώργου Σκούρτη Μαριάννας Τόλη.

Η Δέσποινα Βολίδη για ακόμα μια φορά μεγαλουργεί με την εικαστική της προσέγγιση. Τα γκράφιτι καλύπτουν τους αδιέξοδους δρόμους που μας προσκαλεί να ακολουθήσουμε ο Σκούρτης, που καταλήγουν στο εσωτερικό ενός αστικού σπιτιού . Τα μικροαντικείμενα επί σκηνής, όσο και τα λιτά μα τόσο φροντισμένα θεατρικά κοστούμια βοήθησαν τους ήρωες της διπλανής πόρτας να είναι αναγνωρίσιμα πραγματικοί! Τι ωραίες οι προβολές που ενδυναμώνουν την εικόνα του  Αντώνη Μανδρανή , που έκανε και την κινηματογράφηση.

Ο Σίμωνας Πάτροκλος κουρσάρει κινησιολογικά με αποτελεσματικότητα.

Ξεχωριστοί οι επί σκηνής δημιουργοί. Ξεκινώ με τις κυρίες . Η Πέπη Οικονομοπούλου, ο σπουδαίος αυτός άσσος των θεατρίνων Θεατές αφήνει ένα μοναδικό αποτύπωμα Σκουρτικής έκφρασης, καθώς η ερμηνεία της στο μονόπρακτο που κάνει την καταπιεσμένη ελληνίδα νοικοκυρά μητέρα θα πρέπει να αποτυπωθεί και να διδάσκεται σε δραματικές σχολές. Ομοίως έξοχη η σκίνχεντ ναρκομανής πόρνη που αριστοτεχνικά ερμηνεύει η Σόνια Κωτίδου.  Σημασία και στην παραμικρή λεπτομέρεια . Δύο ερμηνείες άξιες βράβευσης!

Ισότιμα ακολουθεί η Μαρία Δρακοπούλου που η Ιοκάστη της είναι γλαφυρή και ιδιαίτερη & η έντονη Ζωή Τριανταφυλλίδη, πολύ καλή στη σύζυγο με τα αδιέξοδα!

Στους ανδρικούς ρόλους ο Γιώργος Λιβανός με το Γιάννη Τσιώμου δίνουν ένα εξαίρετο ντουέτο,  όσο και στα υπόλοιπα μονόπρακτα που με σεβασμό υπηρετούν, ο Τσιώμου έξοχος και στην πρέζα. Ο Μάνος Χατζηγεωργίου άξιος πρωταγωνιστής, καλός σαν Σκούρτης αλλά και σαν αδιέξοδος σύζυγος. Ο Μάνος Τσιβιλής ρεαλιστικός και άμεσος και ο Γιώργος Καραντζάς σπαρακτικός γιός.

Άφησα τελευταίους τη Νίκη Γκουντούμη άνθρωπο ορχήστρα, όπως την αποκαλώ κάθε φορά , αλλά και τον καλλίφωνο ερμηνευτή Γιάννο Τριανταφύλλου για να τονίσω πόσο συντελούν στην επιτυχία της δύσκολης στη σύνθεση της παράστασης,  με την αναμενόμενη από τους Θεατρίνων Θεατές ζωντανή μουσική και καλοερμηνευμένα από όλους τραγούδια.

Εξαιρετικά σύνολα και εικαστικές εικόνες από τον πολυπληθή θίασο. Άλλο επίτευγμα του Λιβανού, πως χωρούν τόσοι πολλοί ηθοποιοί καινμουσικοί κάθε φορά στην σκηνή του όμορφου vintage pocket thatre! Εξαίρετο πρόγραμμα από τον Αιγόκερω όσο και το ρεπερτόριο του θεάτρου!

Μια από τις καλύτερες παραστάσεις της χρονιάς που σίγουρα θα γίνει ανάρπαστη και στα festivals. Δείτε την!

INFO

Γιώργου Σκούρτη – Γιάννη Σολδάτου “ΚΟΜΜΑΤΙΑ και ΘΡΥΨΑΛΑ 50 ΧΡΟΝΙΑ”

από τους Θεατρίνων Θεατές σε σκηνοθεσία Γιώργου Λιβανού, στο Studio Κυψέλης.

Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Λιβανός, Πέπη Οικονομοπούλου, Γιάννης Τσιώμου, Μάνος Χατζηγεωργίου, Μαρία Δρακοπούλου, Σόνια Κωτίδου, Μάνος Τσιβιλής, Ζωή Τριανταφυλλίδη, Γιώργος Καρατζάς, Γιάννος Τριανταφύλλου. Στο πιάνο ζωντανά η Νίκη Γκουντούμη.

Μέχρι την Μεγάλη Τρίτη Κάθε Δευτερότριτο στο Studio Κυψέλης.

Διάρκεια: 1οο λεπτά, χωρίς διάλειμμα

Η παράσταση επιχορηγήθηκε από το ΥΠ.ΠΟ.

Παραστάσεις:

Παραστάσεις  Δευτέρα 21.00 μ.μ  & Τρίτη 21:30 μ.μ. 

Τιμές εισιτηρίων

23 ευρώ VIP, 18 ευρώ κανονικό, 12 ευρώ φοιτητικό, ανέργων, υπερηλίκων, ΑΜΕΑ, 5 ευρώ Ατέλειες ΣΕΗ – ΕΕΣ.

Studio Κυψέλης

Σπετσοπούλας 9, Κυψέλη, 11361 Αθήνα

τηλέφωνο 210 8819571

Σκέψεις του Γιώργου Σκούρτη

1η Νοέμβρη του 2018 από το πρόγραμμα των Θεατρίνων Θεατές.

«Το 1976 έγραψα τα κομμάτια και θρύψαλα, 400 παραστάσεις στο θέατρο Τέχνης κι από τότε μόνο ο Αρμένης το ανέβασε και κανείς άλλος επαγγελματικό θίασος. Παίζεται και ξαναπαίζεται από ερασιτεχνικούς θιάσους. Σε όλη την επικράτεια και από θιάσους της ομογένειας. Το 1996 έγραψα τους Εφιάλτες κάτι σαν δεύτερο απολογισμό είκοσι χρόνια μετά, της υπαρξιακής και πολιτικοκοινωνικής μας κατάστασης. Ανέβηκε στο ΚΘΒΕ στη Μονή Λαζαριστών και μετά το 2016 έγραψα το Σοκ το τελευταίο αυτόνομο μέρος της ας το πούμε τριλογίας, ένα σπονδυλωτό νέο με αυτόνομες ενότητες.»

Γιώργος Σκούρτης

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος έγραψε κάποια στιγμή για το έργο:

Από τις ταραγµένες ηµέρες µετά τη µεταπολίτευση το 1977, όταν ακόµη µαζεύαµε τα κοµµάτια και τα θρύψαλα µιας επτάχρονης ταπείνωσης ως κράτος και ως δηµόσιο ήθος, όπου µόνο λίγοι άνθρωποι είχαν υπερασπίσει την αξιοπρέπεια και τα ιστορικά και πολιτιστικά τιµαλφή αυτού του τόπου, ο Γιώργος Σκούρτης, ο Κουν και οι συνεργάτες του στο εργαστήρι θεατρικών θαυµάτων του Θεάτρου Τέχνης είχαν µετά λόγου αληθείας παραδώσει στην ελληνική κοινωνία, όση τουλάχιστον είχε την έγνοια µιας καταβύθισης στις ενοχές της, στις ανοχές της και στις αναπηρίες της, ένα σπονδυλωτό θεατρικό κείµενο, όπου ο συγγραφέας τολµούσε να βάλει το δάχτυλο επί τον τύπον των ήλων αλλά και στο είδος των ήλων-καρφιών και συνάµα στο σφυρί του σταυρωτή και στον ίδιο τον σταυρωτή.

Τα «Κοµµάτια και θρύψαλα» του Σκούρτη του 1977,είχαν συνταράξει τότε συνειδήσεις και µε είχαν οδηγήσει να γράψω επί λέξει τα εξής: «Αν τα “Κοµµάτια και θρύψαλα” περάσουν µέσα στα άλλα χίλια δυο µικρογεγονότα της θεατρικής πιάτσας, αν αντιµετωπιστούν ως υπόθεση του συγγραφέα τους ή του θιάσου που τα παίζει, αν δεν ερεθίσουν, δεν δηµιουργήσουν “το πνευµατικό θέµα” της χρονιάς, αν δεν προκαλέσουν ζυµώσεις, τότε δεν ξέρω τι είναι εκείνο που µπορεί πια να αφυπνίσει ή να διεγείρει τη νυσταλέα µακαριότητα µας· γιατί µακάριος δεν είναι µόνο ο αδιάφορος, µακάριος είναι και ο αλαζόνας του δόγµατος, όποιου δόγµατος».

Είκοσι ένα χρόνια µετά (1998) ο Αρµένης εγκαινιάζει το δικό του θεατρικό στέκι , σε µιαν εποχή µεγάλης εσωτερικής πολιτικής ταραχής (υπόθεση Κοσκωτά, ειδικό δικαστήριο, κυβερνήσεις Φρανκενστάιν) και υποχρεώνοµαι να επαναλάβω τα λόγια που ανέφερα παραπάνω. Τι σήµαινε αυτό; Πως µια εικοσαετία µετά την ψυχαναλυτική ανάλυση του Σκούρτη στο φροϊδικό ντιβάνι του θεάτρου και ενώ είχε µεσολαβήσει το κίνηµα και ο θρίαµβος, τουλάχιστον ο εκλογικός, της Αλλαγής, τίποτε δεν είχε αλλάξει στα ήθη µας, στην αγωγή µας και τα ίδια σύνδροµα ταλάνιζαν την κοινωνία µας. Είκοσι ένα χρόνια µετά οι βασανιστές κυκλοφορούσαν ελεύθεροι ή τους δολοφονούσαν κάποιοι άγνωστοι που χωρίς κανείς να τους έχει εξουσιοδοτήσει αναλάµβαναν στα τυφλά την πολιτική ευθύνη, που δεν την αναλάµβανε, βεβαίως, η οργανωµένη Πολιτεία που είχε επτά χρόνια ταπεινωθεί.

Οι φοιτητές και τα πολιτικά στελέχη που αντιστάθηκαν στη χούντα µέσα σε µια εικοσαετία είχαν γίνει εξουσία, είχαν εξαγοράσει τα πάθη µε παχυλούς µισθούς στα γρανάζια του συστήµατος, του ίδιου συστήµατος που είχαν πολεµήσει. Με λίγες τιµητικές εξαιρέσεις. Ενα κίνηµα που διαλαλούσε πως έφερνε τον λαό στην εξουσία άφηνε πάλι πίσω του ένα λούµπεν  προλεταριάτο, µια στρατιά γυναικών αντικείµενο σκευής εργασιακής εκµετάλλευσης που πνιγµένη στην αλυσίδα του νεροχύτη αναρωτιόταν πάλι, «εγώ τι κόµµα είµαι;»!

Είκοσι ένα χρόνια µετά τα οργανωµένα συµφέροντα, το κεφάλαιο αναγεννηµένο από τις στάχτες του χουντικού φοίνικα τροφοδοτεί το κράτος µε νέα εξοπλιστικά συστήµατα, πνίγει το µικροµαγαζάκι της γειτονιάς υψώνοντας πολυκαταστήµατα και σπέρνει την ελληνική ύπαιθρο µε πανεπιστηµιακές σχολές, όπως χρόνια πριν, µε στρατόπεδα για να ενισχύσει το συρρικνωµένο πορτοφόλι του επαρχιώτη νοικοκύρη. Και ιδού από το 1998-99 έως σήµερα έχουν περάσει δέκα πυκνά χρόνια και τα «Κοµµάτια και θρύψαλα» είναι ο καθρέφτης που κοιτώντας µέσα του το πολιτικό, οικονοµικό και πολιτιστικό µας παρόν αντικρύζει την τερατώδη µορφή της, παραµορφωµένη, χαρακωµένη ή διά της πλαστικής τσιτωµένη. Το είχα σε ανύποπτο χρόνο διατυπώσει το αίτηµα. Κάθε µια δεκαετία να παίζεται αυτό το τραυµατικό κείµενο του Σκούρτη για να διαπιστώνουµε κάθε φορά, αν κάναµε έστω ένα βήµα ώστε να θεραπεύσουµε, και όχι βέβαια µε γιατροσόφια, µπότοξ ή ποµάδες το αποτρόπαιο προσωπείο που επιβάλαµε πάνω στο αρχαίο ή το παλαιότερο αφτιασίδωτο πρόσωπό µας και φέτος µέσα σε αυτή την πρωτοφανή και ιστορικά ανεπανάληπτη έκπτωση αξιών, και όχι µόνο χρηµατοπιστωτικών, ξαναϋψώνει ενώπιόν µας τον καθρέφτη για να αντικρύσουµε τη ρηµαγµένη, αναπαράλλαχτα όπως πριν από 33 χρόνια µιζέρια µας. Ο Σκούρτης θεώρησε σκόπιµο να προσθέσει δυο – τρία νέα τραύµατα, αφαιρώντας ανάλογα παλιά. Η συλλογιστική δεν άλλαξε, αντίθετα το έκτρωµα φαντάζει πλέον πτωµατικό. Και θέλω να είµαι ειλικρινής απέναντι στην Ιστορία. Χωρίς να αποσύρω την παλιά µου έκκληση, έτσι για την τιµή των όπλων (εξάλλου οι περισσότεροι από µας κάνουµε προτάσεις για να γραφτεί πως δεν έγιναν αποδεκτές στην πλάκα του τάφου µας!), γνωρίζω πως καµιά συνείδηση δεν θα εξεγερθεί, καµιά φιλοτιµία δεν θα αφυπνιστεί γιατί όλα αυτά έχουν πνιγεί µέσα στον τηλεοπτικό βόθρο, τη γαστρονοµική ουτοπία αλλά και τον πανικό που έχει πετύχει να διοχετεύσει στις συνειδήσεις το διεθνές δόγµα του σοκ. Ν΄ ανοίξουν κάποια άλλα από τα τηλεοπτικά παράθυρα, για να µπει λίγο φως, διαλεκτικό και ανθρωπολογικά αποδεικτικό, για να µη φτάσουµε, όπως σε ένα από τα αριστουργηµατικά του «Κοµµάτια» να ταυτιστούµε µε τους θύτες µας, να ευγνωµονούµε τους σταυρωτήδες µας και να ονοµάζουµε σωτήρες τους οδοστρωτήρες.

Και από την κριτική των Νέων από τον Κώστα Γεωργουσόπουλο για το Γιώργο Σκούρτη και την πρώτη του συνεργασία, με τους θεατρίνων θεατές:

To τέλμα. Ο πρόσφατα φευγάτος από την γειτονιά των ζώντων Γιώργος Σκούρτης , ένας από τους περίπου 15 μετακαμπανελικούς μας θεατρικούς δημιουργούς από το 1970 που πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο Τέχνης με τους “Νταντάδες” άφησε έντονο και ιδιάζον το στίγμα του στη μεταπολεμική μας δημιουργία …

…. Το αριστούργημα βέβαια του Σκούρτη είναι βέβαια το “Κομμάτια και θρύψαλα” που ακτινοσκοπεί τους όγκους που ανέπτυξε στο κοινωνικό σώμα η δικτατορία , έργο σπονδυλωτό σαν τις πλάκες ακτίνων που απλώνουν στον πίνακα οι γιατροί και προσεγγίζουν τις αλλοιώσεις των ιστών.

Τα κομμάτια και θρύψαλα ανιχνεύουν την παθογένεια αστών, μικροαστών και εργατών , επιστημόνων και εμπόρων….

…. Στο Studio Κυψέλης, ο θίασος Θεατρίνων θεατές είχε το προνόμιο να έχει το συγγραφέα ως το μοιραίο τέλος παρόντα στις δοκιμές και στο ύφος της παράστασης. ….

….Η παράσταση που δίδαξε με έξοχους ρυθμούς και ισορροπίες ο Γιώργος Λιβανός τίμησε το συγγραφέα που για χρόνια ήταν σχεδόν απαγορευμένος. Η Βολίδη στα εικαστικά, ο Τσιλίκης στα τραγούδια του συγγραφέα , ο Σίμωνας Πάτροκλος στις χορογραφίες στήριξαν με κύρος και ουσία τους αξιόλογους ηθοποιούς που έπαιξαν ο καθένας σε αυτό το σπονδυλωτό έργο. Ξεχωρίζω την πείρα της Καίτης Ιμπροχώρη και παραθέτω τους ταλαντούχιους δημιουργούς : Όλγα Πρωτονοταρίου, Σόνια Κωτίδου ,Μαρία Φλωράτου, Σοφία Μπεράτη και Γιάννη Τσιώμου, Νίκο Χαλατζίδη, Ανδρέα Ζαχαριάδη, Μάνο Χατζηγεωργίου. Στο πιάνο η Νίκη Γκουντούμη.