Είναι σίγουρα από τις καλύτερες παραστάσεις της θεατρικής σεζόν. Το έργο του Ματέι Βίζνιεκ «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» σε σκηνοθεσία Αικατερίνης Παπαγεωργίου, που παίζεται στο θέατρο Μπέλλος, κέρδισε επάξια κοινό και κριτικούς.

30/12/2023 - 03:00

Του

Σταύρου Ξηντάρα

Μια θεατρική έκπληξη περιμένει όσους αποφασίσουν να δουν το έργο του Ματέι Βίζνιεκ «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» σε σκηνοθεσία Αικατερίνης Παπαγεωργίου.
Δυστυχώς, ανάμεσα στις εκατοντάδες παραστάσεις που παρουσιάζονται κάθε σεζόν, λίγες είναι αυτές που «μυρίζουν» θέατρο. Και σίγουρα στο θέατρο Μπέλλος παίζεται μια πραγματικά συγκλονιστική δουλειά από την ομάδα The Young Quill.

Η Αικατερίνη Παπαγεωργίου “ζωγράφισε” με τη σκηνοθεσία της , σε ένα δύσκολο ομολογουμένως έργο, όπου παρουσιάζεται με έναν άκρως ιδιαίτερο τρόπο η φρίκη του πολέμου αλλά και ο κατακερματισμένος κόσμος μας.

Οι δε ηθοποιοί Αλέξανδρος Βάρθης, Τάσος Λέκκας, Δημήτρης Πετρόπουλος, Ελίζα Σκολίδη, με πρώτη και καλύτερη την έμπειρη Μάνια Παπαδημτρίου, κατάφεραν με την ερμηνεία τους (στους πολλαπλούς ρόλους που κλήθηκαν να υπηρετήσουν) να συνεπάρουν τους θεατές ο οποίοι κάθε βράδι παρακολουθούν αποσβολωμένοι την παράσταση. Η Μάνια Παπαδημητρίου είναι τόσο πειστική στο ρόλο της χαροκαμένης μάνας, που δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο ακόμα και το πιο απαιτητικό θεατή.

Ο Δημήτρης Πετρόπουλος στο ρόλο του πατέρα, ακόμα και όταν δεν μιλάει , παίζει με τις εύγλωττες σιωπές του.

Ο Τάσος Λέκκας γεφυρώνει αρμονικά τον κόσμο των ζωντανών με τον κόσμο των νεκρών, ενώ ο Αλέξανδρος Βάρθης ενσαρκώνει με επιτυχία έναν αδίστακτό μαυραγορίτη που εκμεταλλεύεται ακόμα και τον θάνατο.

Τέλος, η Ελίζα Σκολίδη στο ρόλο της Ίντα που ενσαρκώνει μια πόρνη, σε κάνει να ξεχνάς ότι είναι ηθοποιός και νομίζεις ότι πραγματικά βλέπεις μια κοπέλα του ανατολικού μπλόκ να εκδίδεται. Η υπέροχη με δραματικές αποχρώσεις φωνή της και η καταπληκτική κίνηση στις χορογραφίες της, συμπληρώνουν την αρτιότητα του ρόλου της.

Το σίγουρο είναι ότι η επιλογή της ομάδας The Young Quill να παρουσιάσει στο θέατρο Μπέλλος -του οποίου έχει αναλάβει από πέρυσι την καλλιτεχνική διεύθυνση -το έργο του σύγχρονου Ρουμάνου συγγραφέα Ματέι Βίζνιεκ «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στέφθηκε με επιτυχία. Μία επιλογή καθόλου τυχαία, καθώς μετά την επιτυχημένη πρώτη χρονιά (2022-2023) επαναλειτουργίας του ιστορικού θεάτρου της Πλάκας, η οποία ήταν αφιερωμένη στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία, η ομάδα επέλεξε ο φετινός καλλιτεχνικός προγραμματισμός να εστιάσει σε ελληνικά και ξένα έργα που γράφτηκαν τον 21ο αιώνα.

Ο Ματέι Βίζνιεκ γράφει το έργο του αυτό στις αρχές του 2000 θέτοντας το νευραλγικό ερώτημα: Τι θεωρούμε «πρόοδο» τον 21ο αιώνα και τι γίνεται με την «ανθρώπινη ψυχή» όταν βάλλεται από εθνικές έριδες, ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και διεθνή οικονομικά συμφέροντα;

Το έργο:

Μέσα από ένα υπερρεαλιστικό πλαίσιο που όλα μοιάζουν να είναι φάλτσα, διαδραματίζεται μια απόλυτα ρεαλιστική ιστορία ενός οποιουδήποτε πολέμου του τώρα, του τότε ή του μετά. Ο συγγραφέας εμπνέεται από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και μέσα από το έργο του, δίνει χώρο στην ανθρώπινη ψυχή να πενθήσει την ύπαρξη της που ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να χαθεί, αν «ο ισχυρός» το θελήσει.

Στο έργο, ο Βίγκαν και η Γιάσμινσκα επαναπατρίζονται στο χωριό τους μετά τη λήξη του εμφυλίου αναζητώντας τη σορό του Βίμπκο, του χαμένου τους γιού που πολεμούσε. Η τοπική κοινωνία τους αντιμετωπίζει με καχυποψία αναζητώντας τρόπους να εκμεταλλευτεί οικονομικά το πένθος τους. Οι άνθρωποι, ζωντανοί ή νεκροί, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μέσα εκμετάλλευσης για την παραγωγή κέρδους. Η μοναδική πηγή εσόδων του ζευγαριού είναι η κόρη τους, Ίντα, η οποία κατά τη διάρκεια του εμφυλίου μπλέχτηκε σε κύκλωμα σωματεμπορίας και πλέον εκπορνεύεται στην κεντρική Ιταλία. Η Ίντα βιώνει μια παράλληλη ιστορία εξευτελισμού της ανθρώπινης ύπαρξης.

Ξεχασμένο από όλους -από το κράτος, τους διεθνείς φορείς, τους φίλους, τους συγγενείς ακόμα και από την ίδια τη ζωή- και μη έχοντας δικαίωμα διεκδικήσεων, καθώς στερείται οικονομικών πόρων, το ζευγάρι αποφασίζει να ανακαλύψει μόνο του το νήμα της οικογενειακής του ιστορίας. Μέσα από την προσωπική τους διαδρομή, προκύπτει η ιστορία της πολεμικής φρίκης ολόκληρου του 20ου αιώνα.

Η ομάδα The Young Quill καταπιάνεται με το έργο αυτό είκοσι χρόνια αφότου γράφτηκε, επικαιροποιεί το ερώτημα και αναρωτιέται αν η «πρόοδος» είναι τελικά η αξία που πρέπει να καθορίζει την πολιτική, την κοινωνία, την οικονομία, ακόμα και τον ίδιο τον άνθρωπο.

Ο συγγραφέας:

Ο Ματέι Βίζνιεκ γεννήθηκε το 1956 στη Ρουμανία. Μεγαλώνοντας υπό τον σκιώδη φόβο ενός καταπιεστικού καθεστώτος, από πολύ νέος παθιάζεται με τη λογοτεχνία και το θέατρο. Το 1984 δημοσιεύει και βραβεύεται για τα ποιήματα του. Ωστόσο, τα θεατρικά του έργα λογοκρίθηκαν και απαγορεύτηκαν, καθώς δεν θέλησε να μείνει σιωπηλός απέναντι στο καθεστώς. Τον Σεπτέμβριο του 1987 ζήτησε πολιτικό άσυλο στο Παρίσι και έκτοτε ζει στη Γαλλία, όπου και εργάζεται ως δημοσιογράφος και γράφει θεατρικά έργα στα γαλλικά.

Η θαρραλέα λογοτεχνική του προσέγγιση και η στάση του απέναντι σε πολιτικοκοινωνικά θέματα έχουν αποσπάσει αναγνώριση και θαυμασμό παγκοσμίως. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν παρουσιαστεί σε θέατρα σε όλο τον κόσμο. Στη Ρουμανία, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος έγινε ένας από τους πιο πολυπαιγμένους συγγραφείς της χώρας, με τριάντα και πλέον έργα του ανεβασμένα στο Βουκουρέστι και σε άλλες πόλεις της χώρας. Το 2009, το έργο του «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» απέσπασε το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου της Αβινιόν.