Όταν η σιωπή γίνεται …φωνή. Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος σκηνοθετεί με μαεστρία με ευαισθησία και οξυδέρκεια το αριστούργημα του Μαρκ Μέντοφ, «Τα Παιδιά Ενός Κατώτερου Θεού», στο θέατρο “Αλφα”.

23/10/2025 - 14:07

Του

Σταύρου Ξηντάρα

Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος σκηνοθετεί με ευαισθησία και οξυδέρκεια το αριστούργημα του Μαρκ Μέντοφ, «Τα Παιδιά Ενός Κατώτερου Θεού», και καταφέρνει να το ανανεώσει, φέρνοντάς το πιο επίκαιρο από ποτέ στη σκηνή του Θεάτρου Άλφα Ληναίος Φωτίου.

Μια παράσταση που ακροβατεί ανάμεσα στο δράμα και το γέλιο, στο θέατρο και τον κινηματογράφο, στην ανθρώπινη φωνή και τη σιωπή.

Η παράσταση δεν περιορίζεται σε μια ιστορία αγάπης μεταξύ ενός δασκάλου και μιας κωφής γυναίκας· γίνεται μια σπαρακτική υπενθύμιση της ανάγκης για επικοινωνία, αποδοχή και σεβασμό.

Μιλά για τον ρατσισμό απέναντι στα άτομα με αναπηρίες, για την κοινωνική προκατάληψη που εκφράζεται συχνά μέσα από τη λύπηση — κι ένα κράτος που αρκείται σε ένα πενιχρό επίδομα αντί για ουσιαστική στήριξη.

Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος εντάσσει κινηματογραφικά στοιχεία στη σκηνική αφήγηση, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο αισθητικό αποτέλεσμα: πότε νομίζεις ότι παρακολουθείς θέατρο, πότε μια ταινία γεμάτη συναίσθημα και ένταση.

Οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη υπηρετούν ιδανικά αυτό το παιχνίδι φωτός και σκιάς, φέρνοντας στο φως τις πιο τρυφερές και σκοτεινές πτυχές των ηρώων.

Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ο Πάρης Θωμόπουλος ενσαρκώνει με δύναμη και ανθρωπιά τον δάσκαλο που παλεύει να γεφυρώσει δύο κόσμους, ενώ η Ευσταθία Τσαπαρέλη που υποδύεται την κωφάλαλη Μαρία συγκινεί βαθιά με την αλήθεια, τη σιωπή και την εσωτερική της ένταση. Μαζί, δημιουργούν στιγμές μεγάλης συναισθηματικής κορύφωσης που αγγίζουν τον θεατή.

Πολύ καλός στις υποκριτικές του δεξιότητες ο διευθυντής της σχολής ο Μιχάλης Γεωργακόπουλος, ο οποίος προσπαθεί με έντεχνο τρόπο να κρατήσει την ευρυθμία τω σχέσεων μεταξύ του δάσκαλου και των μαθητών. Από τη μεριά της η Άντρια Ράπτη εξελίσσεται από παράσταση σε παράσταση σε ήρεμη δύναμη της θεατρικής σκηνής.

Οι νεώτεροι ηθοποιοί του έργου, παιδιά που υποδύονται τους κωφάλαλους μαθητές είναι απολύτως πειστικοί, άκρως πειστικοί θα έλεγα, τόσο πολύ, που δύσκολα πιστεύεις πως δεν είναι όντως άτομα με προβλήματα ακοής. Πραγματικά μπράβο τους. Κι επειδή δεν ήμουν σίγουρος αν ήταν πραγματικά άτομα με ειδικές ανάγκες, στο τέλος της παράστασης ρώτησα την υπεύθυνη επικοινωνίας του θεάτρου, την Μαρίκα Αρβανιτοπούλου, οι οποία μου εξήγησε ότι οι ηθοποιοί εκπαιδεύτηκαν για μήνες στη νοηματική γλώσσα υπό την καθοδήγηση της Αρτεμησίας Παντελάκη και της Άννας Λιάκου (διερμηνέας ΕΝΓ).

Το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό· η νοηματική δεν λειτουργεί ως μετάφραση, αλλά ως ποίηση του σώματος.

«Τα Παιδιά Ενός Κατώτερου Θεού» είναι μια παράσταση που γεννιέται στη σιωπή και μιλά πιο δυνατά από κάθε κραυγή.

Ένα θέατρο ουσίας, συγκίνησης και προβληματισμού, που σε κάνει να επαναπροσδιορίσεις τι σημαίνει επικοινωνία και τι σημαίνει αγάπη.

Τα ανεβάσματα του έργου:

Αμέσως μετά την πρεμιέρα του στο Μπρόντγουεϊ το 1979, το έργο γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Το 1980, η παραγωγή του έργου απέσπασε το βραβείο Tony για το Καλύτερο Θεατρικό Έργο, καθώς και πολλά άλλα βραβεία, και γίνεται αμέσως σημείο αναφοράς για την παρουσίαση των κωφών ατόμων στο θέατρο και την αποδόμηση των κοινωνικών στερεοτύπων γύρω από αυτούς.

Η παράσταση ανέβηκε σε πολλά θέατρα παγκοσμίως, με την κάθε εκδοχή να φέρνει τη δική της διάσταση στην ιστορία, επισημαίνοντας τις πολιτισμικές και κοινωνικές διαφορές ανάλογα με τον τόπο. Στην Ελλάδα έχει γράψει ιστορία η παράσταση του 1981 με την Έλλη Λαμπέτη και τον Λευτέρη Βογιατζή σε σκηνοθεσία του Παντελή Βούλγαρη. Το 2015 ανέβηκε στο θέατρο Βεάκη από τον Γιάννη Βούρο με συμπρωταγωνίστρια την Πέγκυ Τρικαλιώτη. Ήταν η χρονιά που το έργο έγινε ευρύτερα γνωστό στο αθηναϊκό κοινό και γρήγορα έγινε επιτυχία.

Το έργο «Τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού» μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1986 σε σκηνοθεσία της Ράντα Χέινς, με την Μάρλι Μάτλιν και τον Ουίλιαμ Χαρτ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πέρα από το γεγονός ότι θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα love story, χάρισε στην Μάρλι Μάτλιν στα 21 της χρόνια το Όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου και έτσι έγινε η πρώτη κωφή ηθοποιός, η οποία τιμήθηκε με τη συγκεκριμένη διάκριση.