Του
Σταύρου Ξηντάρα
Για μια άρτια θεατρική παράσταση, σίγουρα δεν αρκεί μόνο η υποκριτική των ηθοποιών. Για να συντελεστεί η μαγεία του θεάτρου, απαραίτητα στοιχεία είναι μεταξύ άλλων , τα σκηνικά αλλά και οι φωτισμοί που θα ντύσουν κάθε θεατρικό εγχείρημα. Είναι οι άνθρωποι που καλούνται να ντύσουν με φώς το αρχικό σκοτάδι μιας θεατρικής παράστασης , που διηγούνται μια ιστορία , όχι με λόγια, αλλά με φώς. Οι άνθρωποι που σχεδιάζουν τα σκηνικά και παρασύρουν το βλέμμα του θεατή σε έναν σκηνικό χώρο που ρευστοποιείται αφήνοντας μας να ταξιδέψουμε στο όνειρο.
Με αφορμή τα μαθήματα Σκηνογραφίας και Σχεδιασμού Θεατρικών Φωτισμών που ξεκινούν στην Καταπactή, η kontra news συνομιλεί με δύο κορυφαίες στο είδος τους καλλιτέχνιδες, με τις δύο εισηγήτριες, τη σκηνογράφο Μαρία Φιλίππου και τη σχεδιάστρια φωτισμών Μελίνα Μάσχα , για τα μυστικά της τέχνης τους!
Μαρία Φιλίππου
Συνεχίζεις για δεύτερη χρονιά φέτος στην Καταπactή τα μαθήματα σκηνογραφίας. Είναι, άραγε, η σκηνογραφία μία ειδικότητα που μεταλαμπαδεύεται;
Φυσικα,πιστεύω ότι εάν εχεις διάθεση να μοιραστείς την γνώση είναι κάτι εφικτό.Η σκηνογραφία δεν είναι ένα πράγμα απλό που θα το αναλύσουμε και εφόσον κάποιος διαβάσει θα το μάθει. Αποτελείται από πολλά ‘ πλοκάμια’ για να το πούμε απλά. Θέλει την διάθεση και τον χρόνο για να αρχίσεις να μαθαίνεις τα υλικά,πως λειτουργεί το φως,την κλίμακα, την σχεδιαση σύμφωνα με την δραματουργία του κειμένου. Την ιστορία της σκηνογραφίας που είναι τόσο παλιά όσο και αυτή του θεάτρου. Ολα αυτά λοιπόν και πολλά ακόμα αναλύουμε σε αυτό το μάθημα οπότε νομίζω πως κάποιος που θα το παρακολουθήσει πιστεύω ότι φτάνει σε ένα πολύ καλο επίπεδο.
Οι μαθητές του εργαστηρίου πρέπει να έχουν πρότερες γνώσεις θεάτρου, σχεδίου, αρχιτεκτονικής κλπ;
Δεν είναι απαραίτητο αλλά είναι θεμιτό.Σε πολλές περιπτώσεις μαθητές δεν γνώριζαν σχέδιο αλλά μέσα στα μαθήματα κάναμε κάποιες
Βασικές αρχές χάραξης και κάτοψης που είναι απαραίτητες γνώσεις για κάθε σκηνογράφο,επισης οι μαθητές μαθαίνουν να δημιουργούν μακέτα υπό κλίμακα,το οποίο θεωρώ είναι ένα ισχυρό εργαλείο .
Αναφέρετε ότι το εργαστήρι έχει και πρακτικό μέρος. Τι ακριβώς θα κάνουν εκεί οι μαθητές;
Στο πρακτικό κομμάτι οι μαθητές αναλαμβάνουν να σκηνογραφήσουν ένα εργο ,συνεργάζονται κανονικά με τον σκηνοθέτη παρακολουθούν προβες και γενικά ακολουθούν ένα μοτίβο πανομοιότυπο με την πραγματικότητα .Είναι κάτι που παρόλο που το γνωρίζουν δεν περιμένουν πως θα είναι ,και στο τέλος ειναι τόσο χαρούμενοι με το αποτέλεσμα τους!
Τι έχει μεγαλύτερη μαγεία; Η προετοιμασία των σκηνικών και η συνεργασία με σκηνοθέτη, ενδυματολόγους, φωτιστές; Ή το τελικό αποτέλεσμα; Το να βλέπεις τη δουλειά σου ολοκληρωμένη;
Πιστεύω ότι το πιο μαγικό πράγμα ειναι η μέρα του στησίματος, όταν τα σχεδια αποκτούν ζωή και βλέπεις τον συνεργάτη σου,τον κατασκευαστή σου να στήνει όσα ονειρεύτηκες. Υπάρχουν και άλλες μαγικες στιγμές, όταν βλέπουμε τα πρώτα φώτα, όταν μπαίνουν οι πρώτοι θεατές… Για την ακρίβεια, το καθετί σε όλη τη διαδρομή έχει κάτι μαγικό. Έτσι ειναι το θεατρο.
Πόσο κοντά είναι οι εικαστικές τέχνες με τη σκηνογραφία;
Ως τέχνες θα έλεγα ότι ειναι αδελφές. Ο σκηνογραφος οφείλει σύμφωνα με το κείμενο να δώσει μία εικόνα, την πρώτη που θα λάβει ο θεατής και θα ταξιδέψει. Αυτή η εικόνα ειναι, στην ουσία, ένας πίνακας.Τα χρωματα, οι αντιθέσεις τα υλικά συνθέτουν έναν κόσμο, μέσα στον οποίο θα ζήσουν για λίγες ώρες οι πρωταγωνιστές .Ότι ακριβώς συμβαίνει με έναν πίνακα. Ίσως η διαφορά βρίσκεται στην χρονική διάρκεια. Η παρασταση σβήνει μετά το τέλος της.
Ποιος είναι ο στόχος σου για το φετινό εργαστήρι σκηνογραφίας; Τι θέλεις να αποκομίσουν οι μαθητές από αυτό;
Ο ίδιος με τον περσινό: να μπορέσω να τους μεταφέρω την αγάπη μου για τη σκηνογραφία. Εάν το καταφερω είμαι σίγουρη πως θα δούμε πολύ ωραίες δουλειές. Είναι μια τέχνη που απαιτεί μεράκι και επιμονή. Όλα τα υπόλοιπα τα κατακτάς.
Μελίνα Μάσχα
Γιατί σχεδιάστρια φωτισμού και όχι φωτίστρια; Υπάρχει διαφορά;
-Νομίζω πως έχουμε επιλέξει το Σχεδιαστής/Σχεδιάστρια φωτισμών σε μια προσπάθεια να εξελίξουμε τα χαρακτηριστικά της ειδικότητάς μας προς την κατεύθυνση του συνδημιουργού/καλλιτέχνη. Μέχρι και αρκετά πρόσφατα, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι περισσότερες παραστάσεις στην Ελλάδα φωτίζονταν από τους ηλεκτρολόγους των θεάτρων με τις οδηγίες του σκηνοθέτη και το επάγγελμα του φωτιστή εξασκούσαν λίγοι άνθρωποι, προερχόμενοι κυρίως από τον χώρο του κιν/φου και την διεύθυνση φωτογραφίας. Αυτό έχει αλλάξει φυσικά και σήμερα εκλεκτοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες δουλεύουν στον χώρο με σπουδές στο θέατρο και τον θεατρικό φωτισμό, εστιασμένοι/ες αποκλειστικά στις παραστατικές τέχνες. Παράλληλα, ο σχεδιασμός φωτισμού, προϋποθέτει πλάνο, σχέδιο δράσης, άποψη και μελέτη υλοποίησης και όχι απλώς εξυπηρέτηση αναγκών με βάση τις υπάρχουσες τεχνικές συνθήκες, γι’ αυτό και τον προτιμάμε ως περιγραφή της ειδικότητάς μας.
Η ειδικότητα αυτή είναι πιο πολύ τεχνική; Ή είναι απαραίτητες οι θεωρητικές γνώσεις;
Το θέατρο είναι σπορ ομαδικό, το αποτέλεσμα εξαρτάται από την συνεργασία των επιμέρους ειδικοτήτων και κανένας/καμία από τους συντελεστές δεν δημιουργεί “ελεύθερα”, δηλαδή ανεξάρτητα από τη σκηνοθετική κατεύθυνση και το ζητούμενο καλλιτεχνικό στίγμα. Συζητάμε ιδέες, προτείνουμε “ελεύθερα”, αναζητούμε τον καλύτερο τρόπο για να υλοποιήσουμε την πρότασή μας συνολικά, και καταλήγουμε από κοινού στην πρόταση που θα μοιραστούμε με το κοινό. Συχνά, αυτό το κομμάτι της δουλειάς είναι και το πιο επίπονο και χρονοβόρο, ταυτόχρονα και το πιο ενδιαφέρον, ειδικά αν έχεις ευτυχήσει στη συγκεκριμένη παράσταση και δουλεύεις με συνεργάτες που εκτιμάς και μοιράζεσαι παρόμοιο τρόπο σκέψης. Όταν ξεκαθαρίσει μέσα από αυτήν την διεργασία ο ρόλος του φωτισμού, η δραματουργία του φωτιστικού σχεδιασμού, μετά υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ελευθερίας ως προς τις επιλογές των εργαλείων που θα χρησιμοποιήσεις (κατεύθυνση, φωτιστικό σώμα, χρώμα, εστίαση, χρόνος κλπ) για να σχεδιάσεις το επιθυμητό φωτιστικό αποτέλεσμα.
-Γιαυτό και θα έλεγα πως αυτή η ειδικότητα απαιτεί και τεχνικές και θεωρητικές γνώσεις σχετικά με τον φωτισμό, αλλά και γνώσεις και εμπειρία πάνω στην γλώσσα του θεάτρου, ώστε να μπορεί κανείς να αντιληφθεί το σύνολο της παράστασης, τον ρόλο που καλείται να παίξει μέσα σε αυτή και να είναι δημιουργικός/ή σε συνεργατικό πλαίσιο.
Προϋποθέτει ειδικές γνώσεις από τους συμμετέχοντες;
-Το εργαστήρι θεατρικού φωτισμού στην Καταπακτή δεν προϋποθέτει ειδικές γνώσεις από τους συμμετέχοντες, θα τα πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή, και βήμα-βήμα, συνδυάζοντας την θεωρία με πρακτικές ασκήσεις, θα περάσουμε όλη την διεργασία σχεδιασμού και υλοποίησης των φωτισμών μιας παράστασης. Απευθύνεται σε όποιν/όποια αγαπά το θέατρο και θέλει να μάθει, να καταλάβει την λειτουργία του φωτισμού και τον ρόλο του. Συχνά οι άνθρωποι που συμμετέχουν στα εργαστήριά μου, προέρχονται από ποικίλες και διαφορετικές ειδικότητες (ηλεκτρολόγοι, σκηνογράφοι, σκηνοθέτες, χορογράφοι, φωτογράφοι, θεατρολόγοι, stage manager, κ.α.) και αυτό πάντα προσθέτει γνώση και εμπειρία στην ομάδα, φέρνοντας πλούσιο υλικό στα μαθήματα και δημιουργώντας έναν καλλιτεχνικό μικρόκοσμο αντίστοιχο με τις πραγματικές συνθήκες δουλειάς σε μια παράσταση.
Είναι μεγαλύτερη πρόκληση να φωτίσεις μία μεγάλη σκηνή και πολυπληθή θίασο με καλό υλικοτεχνικό εξοπλισμό ή μία μικρή σκηνή, λίγους ηθοποιούς, αλλά χωρίς ιδιαίτερα μέσα;
-Προσωπικά, βρίσκω τις μικρές σκηνές με τα περιορισμένα μέσα μεγαλύτερη πρόκληση… εκεί θα μετρήσει περισσότερο η ιδέα, εκεί θα παιδευτώ να μεταφράσω αυτό που θέλω σε πράξη, να προσαρμόσω και να ιεραρχήσω έξυπνα τις ανάγκες σε σχέση με τις τεχνικές δυνατότητες, τα περιορισμένα μέσα και τον ελάχιστο χρόνο. Έχουν την γοητεία τους οι δύσκολες αποστολές… Παράλληλα, οι μεγάλες σκηνές σου δίνουν δυνατότητες να δημιουργήσεις καλλιτεχνικά με το φως και ευτυχώς είμαι σε έναν χώρο που μου επιτρέπει να δουλεύω σε όλη την κλίμακα και το φάσμα των παραστατικών τεχνών, έτσι το πρωί μπορεί να είμαι σε μια όπερα στο ΚΠΙΣΝ και το απόγευμα να ετοιμάζω ένα κουκλοθέατρο βαλίτσας για φεστιβάλ, αυτήν την εβδομάδα να φωτίζω ένα έργο του Ζαν Ζιρωντού στο Παλλάς και την επόμενη μια συναυλία στο νεκροταφείο πλοίων στην Ελευσίνα, ή μια παράσταση χορού στο Ρωμαϊκό Ωδείο στην Πρέβεζα… Το σίγουρο είναι πως 23 χρόνια τώρα, δεν έχω βαρεθεί καθόλου…
Τα σεμινάρια Σκηνογραφίας με τη Μαρία Φιλίππου ξεκίνησαν στις 16 Ιανουαρίου και ολοκληρώνονται τέλη Ιουνίου με το ανέβασμα των παραστάσεων του Theater Academy της Καταπactής. Αντίστοιχα, τα σεμινάρια Σχεδιασμού θεατρικών Φωτισμών ξεκινούν 3 Φεβρουαρίου και ολοκληρώνονται επίσης, με τις παραστάσεις του Ιουνίου.
Αναλυτικές πληροφορίες για τα εργαστήρια:
Εργαστήρι Σκηνογραφίας:
https://katapacti.gr/ergastiri-skinografias-mathimata-skinografias/
Εργαστήρι θεατρικών φωτιστμών:
https://katapacti.gr/mathimata-theatrikon-fotismon/
Η Μαρία Φιλίππου συνεχίζει, για δεύτερη χρονιά, τον πολύ επιτυχημένο κύκλο μαθημάτων της, ενώ από φέτος το εργαστήρι θεατρικών φωτισμών αναλαμβάνει η Μελίνα Μάσχα, πεπειραμένη σχεδιάστρια θεατρικών φωτισμών με πολλές παραστάσεις στο ενεργητικό της. Το τελευταίο μέρος και των δύο εργαστηρίων περιλαμβάνει πρακτική εφαρμοφή των γνώσεων που αποκτήθηκαν στις παραστάσεις του Theater Academy της Καταπactής.
Τα εργαστήρια απευθύνονται τόσο σε ανθρώπους που ασχολούνται με το θέατρο, επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά, όσο και σε επαγγελματίες ή ερασιτέχνες από τον χώρο της αρχιτεκτονικής, της γραφιστικής, του σχεδίου ή της φωτογραφίας οι οποίοι επιθυμούν να ασχοληθούν με τη θεατρική τέχνη. Ωστόσο, δεν απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις εκ μέρους των συμμετεχόντων.
Εργαστήρι σκηνογραφίας με τη Μαρία Φιλίππου
Τα μαθήματα έχουν ως στόχο να εξοικειώσουν ανθρώπους που ασχολούνται ερασιτεχνικά με το θέατρο ή ακόμα και συμπληρωματικά επαγγελματικά, με τη διαδικασία και τη λειτουργία της σκηνογραφίας.
Από τη θεωρία στην πράξη
Οι συμμετέχοντες εκκινούν από τη θεωρία και την εκμάθηση της διαμόρφωσης της σκηνής στο αρχαίο θέατρο, το ρωμαϊκό, την ιταλική Αναγέννηση, την Κομέντια Ντελ άρτε, μπαρόκ, ρομαντισμό, περνώντας από τον 19ο & 20ο αιώνα, έως τον Αντόλφ Άππια και τον Μέγιερχολντ για να καταλήξουν στη σύγχρονη παγκόσμια σκηνογραφία.
Παράλληλα, εργάζονται πανω στην ανάλυση θεατρικών κειμένων με στόχο τη δημιουργία πλαστικής και ηλεκτρονικής μακέτας, την οποία παρουσιάζουν στους σκηνοθέτες και σε όλη την δημιουργική ομάδα της Καταπactής. Τέλος, περνούν στο πρακτικό μέρος του εργαστηρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ήδη, δύο συμμετέχουσες των μαθημάτων της προηγούμενης χρονιάς, εργάζονται ως βοηθοί της Μαρίας Φιλίππου στις παραστάσεις: «Τρελή του Σαγιό» σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια στο θέατρο «Παλλάς», «Hedwig and the angry inch» σε σκηνοθεσία Μίνου Θεοχάρη στο θέατρο ‘Αλκυονίς, «Όλιβερ Τουίστ» στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», «Ανάμεσα σε δύο κόσμους» στο «Σύγχρονο θέατρο», «Λίγο ακόμα» στο «Μικρό Άνεσις», σε σκηνοθεσία και της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη.
Τέλος, το εργαστήρι σκηνογραφίας της Καταπactής θα συνεργάζεται από φέτος με το «Vault theater plus» και τον σκηνοθέτη Δημήτρη Καρατζιά. Οι μαθητές του εργαστηρίου σκηνογραφίας θα αναλάβουν την πρώτη τους επαγγελματική δουλειά στην επόμενη θεατρική σαιζόν του Vault.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
- Έναρξη: Δευτέρα 16/1/2023 και κάθε Δευτέρα 19:00-22:00
- Τα μαθήματα ολοκληρώνονται τέλη Ιουνίου με τις παραστάσεις
- Early bird: Για όσους/ες εγγραφούν έως το τέλος του έτους ή επιθυμούν να παρακολουθήσουν και τα δύο εργαστήρια
Αναλυτικές πληροφορίες για το εργαστήρι:
https://katapacti.gr/ergastiri-skinografias-mathimata-skinografias/
Εργαστήρι σχεδιασμού θεατρικών φωτισμών με την Μελίνα Μάσχα
Στα μαθήματα του εργαστηρίου σχεδιασμού θεατρικών φωτισμών, οι συμμετέχοντες επεξεργάζονται σφαιρικά τα θέματα που απασχολούν κάθε σχεδιαστή/σχεδιάστρια φωτισμού στα στάδια ανάλυσης και σχεδίασης μιας παράστασης, αποκτούν εργαλεία και δεξιότητες μέσω πρακτικών ασκήσεων σε επαγγελματικές συνθήκες και σε εξοπλισμένη θεατρική σκηνή. Έτσι, αποκτούν τριβή με το αντικείμενο και γνώση της διαδικασίας φωτισμού μίας θεατρικής παράστασης από τον αρχικό σχεδιασμό ως την πρεμιέρα. Οι συμμετέχοντες εκτός από τα μαθήματα, θα επισκεφθούν παραστάσεις που έχει επιμεληθεί η εισηγήτρια.
Η σειρα των μαθημάτων οδηγεί στο πρακτικό μέρος του εργαστηρίου που είναι ο φωτιστικός σχεδιασμός των παραστάσεων του Theater Academy της Καταπactής. Θα εργαστούν πάνω σε τέσσερα διαφορετικά έργα, θα συνεργαστούν με τους σκηνοθέτες, του εκάστοτε έργου, αλλά και με το σκηνογραφικό και ενδυματολογικό τμήμα της Καταπactής και θα φτάσουν στο καλύτερο δυνατό παραστασιακό αποτέλεσμα, πάντα με την διακριτική επίβλεψη της διδάσκουσας.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
- Έναρξη: Παρασκευή 3/2/2023 και κάθε Παρασκευή 19:00-22:00
- Τα μαθήματα ολοκληρώνονται τέλη Ιουνίου με τις παραστάσεις
- Early bird: Για όσους/ες εγγραφούν έως το τέλος του έτους ή επιθυμούν να παρακολουθήσουν και τα δύο εργαστήρια
Αναλυτικές πληροφορίες για το εργαστήρι:
https://katapacti.gr/mathimata-theatrikon-fotismon/
Πληροφορίες – δηλώσεις συμμετοχής:
Email: info@katapacti.gr
T.: 216 80 96 448
Κορομηλά 19 – Αθήνα (Ν. Κόσμος)
