«Χρειάζεται είναι ένα νέο όραμα που θα εμπνεύσει και θα κινητοποιήσει», επισήμανε ο Αλέξης Τσίπρας κατά την παρέμβασή του στη 2η Διεθνή Διάσκεψη για τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη που διοργάνωσε το Ινστιτούτο του πρώην πρωθυπουργού με τη συμμετοχή διακεκριμένων προσωπικοτήτων
Όπως υπογράμμισε ο Αλέξης Τσίπρας χρειάζεται «ένα νέο εθνικό σχέδιο ανάταξης και ανασυγκρότησης με ορίζοντα πενταετίας. Με στόχο την ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα, την ασφάλεια αλλά και τη δικαιοσύνη, τους θεσμούς, τη δημοκρατία. Με στόχο την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη».
ΔΕΙΤΕ LIVE
Αναλυτικά η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα:
Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους τους διακεκριμένους ομιλητές που ακούσαμε σήμερα, για τη συμμετοχή τους και τις σημαντικές παρεμβάσεις τους στη 2η Διεθνή μας Διάσκεψη.
Να ευχαριστήσω επίσης όλους τους πολίτες που παρακολούθησαν, συμμετείχαν και αγκάλιασαν αυτήν τη πρωτοβουλία.
Άκουσα με μεγάλη συγκίνηση τον Yuval και τον Basel.
Και δεν υπάρχουν λόγια να προσθέσει κανείς, όταν μιλούν οι άνθρωποι που βιώνουν αυτό το δράμα.
Το μήνυμά τους για την ειρήνη και τη συμφιλίωση είναι πιο δυνατό από κάθε άλλη ομιλία ή πρωτοβουλία για την ειρήνη.
Γιατί ο Yuval, ο Βasel, η Rachel και ο Hamdan έχουν το θάρρος να σπάνε τα δεσμά και τα τείχη που τους χωρίζουν.
Και να στέκονται μαζί, να δημιουργούν και να υποστηρίζουν με κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή, την ειρήνη και τη δικαιοσύνη.
Να αγωνίζονται για να νικήσει η ελπίδα και όχι το μίσος.
Είμαι λοιπόν πολύ περήφανος που είναι σήμερα μαζί μας και που το βραβείο Ειρήνης των Πρεσπών βρίσκεται στα χέρια τους.
Φίλες και φίλοι,
Πριν ένα ακριβώς χρόνο, αρχίσαμε αυτήν την προσπάθεια με σκοπό να επανέλθει στο προσκήνιο η πολιτική.
Να ανοίξει ο δημόσιος διάλογος για τις προοδευτικές πολιτικές που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις και κρίσεις.
Και κυρίως, να σταθούμε απέναντι στις δυνάμεις της ακροδεξιάς και του εθνικισμού που βλέπαμε να θεριεύουν στην Ευρώπη.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά, βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο.
Γιατί οι δυνάμεις αυτές και οι ιδέες τους, είναι δυστυχώς ακόμα πιο ισχυρές.
Δεν διαχέονται μόνο στην κοινωνία,
Αναλαμβάνουν και τη διακυβέρνηση και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Η επανεκλογή του Προέδρου Τραμπ δεν επηρεάζει απλά τις παγκόσμιες εξελίξεις.
Ανατρέπει το ίδιο το πλαίσιο στο οποίο οικοδομήθηκαν οι διεθνείς σχέσεις μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ιδίως μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Αξιοποιεί τις αδυναμίες της φιλελέυθερης διεθνούς τάξης πραγμάτων.
Τις τραγικές συνέπειες των δυτικών επεμβάσεων στη Μέση Ανατολή και στο Αφγανιστάν ή την αποτυχία της πολιτικής του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
Για να επιβάλει το “δίκαιο του ισχυρού” αντί του διεθνούς δικαίου, ως σημείο αναφοράς των διεθνών σχέσεων.
Παράλληλα, όπως ακούσαμε και σήμερα από τους αμερικανούς ομιλητές μας, νομιμοποιεί θέσεις και πολιτικές που δεν μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε ότι θα επανέρχονταν στις δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες.
Θέσεις και πολιτικές που υπονομεύουν την ίδια την φιλελεύθερη δημοκρατία.
Η νέα ακροδεξιά διεθνής που ισχυροποιείται στις δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες, εκμεταλλεύεται τον φόβο και την ανασφάλεια που έχουν δημιουργήσει 15 χρόνια πολλαπλών κρίσεων:
Η παγκόσμια οικονομική κρίση, οι ανεξέλεγκτοι πόλεμοι, η χειρότερη μεταναστευτική κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η πανδημία και βέβαια η κλιματική κρίση που εντείνεται.
Εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι μεταβαίνουμε από έναν μονοπολικό σε έναν πολυπολικό κόσμο όπου δεν υπάρχουν πια οι παλιές σταθερές.
Κυρίως, όμως, εκμεταλλεύεται, τρια φαινόμενα για τα οποία ακούσαμε και σήμερα.
Πρώτον, την πολύ μεγάλη αύξηση των οικονομικών και περιφερειακών ανισοτήτων.
Ανισότητες οι οποίες άρχισαν να μεγαλώνουν την περίοδο Ρέιγκαν και Θάτσερ, αλλά εντάθηκαν με την οικοδόμηση της νεοφιλελεύθερης παγκόσμιοποίησης την δεκαετία του 90 από πολλές σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις.
Και – όπως τόνισαν ο Bernie Sanders και οι άλλοι ομιλητές μας- εντάθηκαν ακόμα περισσότερο τα τελευταία χρόνια που οι εργαζόμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν το μεγάλο βάρος της παγκόσμιας και ευρωπαικής οικονομικής κρίσης.
Και μετά, KAI της κλιματικής κρίσης.
Και μετά, KAI της ενεργειακής κρίσης που έγινε κρίση ακρίβειας.
Ενώ οι δισεκατομμυριούχοι πλούτιζαν.
Δεύτερον, οι δυνάμεις της ακροδεξιάς αξιοποιούν την πολιτική και νομική διάσταση της ανισότητας.
Το γεγονός ότι οι δισεκατομμυριούχοι που πλούτισαν και πλουτίζουν σε περιόδους κρίσεων – όπως και οι άνθρωποί τους– βρίσκονται πάντα υπεράνω του νόμου.
Όπως ακούσαμε και σήμερα, η διάσωση της Wall Street κατά την παγκόσμια οικονομική κρίση, όχι μόνο δεν οδήγησε κάποιους στην φυλακή αλλά τους επανέφερε σε θέσεις ευθύνης.
Και κάποιοι από αυτους τους δισεκατομμυριούχους που οδήγησαν τον κόσμο σε κρίση πριν 15 χρόνια είναι σήμερα δίπλα στον Πρόεδρο Τραμπ.
Τρίτον, οι δυνάμεις της ακροδεξιάς εκμεταλλεύονται την ηθική, ψυχολογική και κοινωνική διάσταση των ανισοτήτων για τις οποίες μας μίλησε ο Michael Sandel.
Ο αγώνας για ισότητα δεν είναι μόνο ένα οικονομικό αίτημα.
Είναι ένας αγώνας για σεβασμό και αξιοπρέπεια.
Και δυστυχώς μαζί με τις ανισότητες, οι ελίτ της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης δημιούργησαν τη «ρητορική της ανόδου», όπως την αποκαλεί ο Sandel.
Tο αφήγημα, δηλαδή, ότι οι δομές της οικονομίας, της υγείας, της κοινωνικής πρόνοιας και κυρίως της παιδείας, είναι αρκετά αποτελεσματικές σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία, ώστε να εξασφαλίζουν την αξιοκρατία.
Kαι άρα, αν δεν έχεις τον μισθό που χρειάζεσαι ή δεν καταφέρνεις να έχεις κοινωνική ανέλιξη, φταις εσύ – ως πολίτης – επειδή δεν δούλεψες αρκετά για να είσαι άξιος.
Και αφού έχεις εσύ την ευθύνη που δεν είσαι άξιος ή άριστος – για να το θέσω με όρους που ξέρουμε εμείς εδώ στην Ελλάδα καλύτερα – τότε το κράτος δεν έχει την ευθύνη να σε στηρίξει.
Εκτός, αν είναι κατά παραχώρηση.
Εκτός εάν σου δώσει κάποιο εφάπαξ επίδομα ή κάτω από το τραπέζι μια βοήθεια στο πλαίσιο μιας πελατειακής σχέσης.
Ποια είναι λοιπόν η συνολική απάντηση που προτείνει η ακροδεξιά, πολλές φορές σε συμμαχία με συντηρητικά ή νεοφιλελεύθερα κόμματα;
Πρώτον, ένα μοντέλο αυταρχικού καπιταλισμού απέναντι στον δημοκρατικό καπιταλισμό.
Ένα μοντέλο που δανείζεται πολιτικές και πρακτικές από τα αυταρχικά καθεστώτα στον κόσμο, τα οποία ενισχύονται.
Ακούσαμε από τον Πρόεδρο του Εργατικού Κόμματος Βραζιλίας πώς λειτουργεί η ακροδεξιά στη Λατινική Αμερική.
Βλέπουμε στις ΗΠΑ, τη βία με την οποία λειτουργούν αυτές οι αυταρχικές δομές όταν ο εχθρός γίνεται ο ξένος και ο μετανάστης.
Και ακούσαμε από τον εκπρόσωπο των φοιτητών του Harvard τον τρόπο με τον οποίο η Αμερικανική Κυβέρνηση καταστέλλει τα δικαιώματα των φοιτητών και την ελευθερία έκφρασης, χωρίς να σέβεται οποιαδήποτε έννοια πανεπιστημιακού ασύλου.
Δεύτερον ένα μοντέλο ακραία νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.
Διαρκείς μειώσεις φόρων στους ολιγάρχες και μεταφορά του βάρους χωρίς περιστροφές στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα με περικοπές στο κοινωνικό κράτος και υψηλή έμμεση φορολογία.
Παράλληλα, σε αυτό το μοντέλο του αυταρχικού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, τα οικονομικά συμφέροντα του λαού ταυτίζονται με τα οικονομικά συμφέροντα του ηγέτη.
Το κράτος γίνεται μια Ανώνυμη Εταιρεία στην υπηρεσία του ηγέτη και των ολιγαρχών που τον στηρίζουν, για υπογραφή συμβάσεων Δημόσιων έργων και προμηθειών και παρόμοιων deals.
Και η λέξη «σύγκρουση συμφερόντων» χάνει το νόημά της για τους αξιωματούχους της κυβέρνησης.
Όπως γράφει ο Jefrey Kopstein στο βιβλίο του ‘η επίθεση στο κράτος’ : «το γράμμα του νόμου έχει αξία μόνο για όσους δεν έχουν διασυνδέσεις με την κυβερνητική οικογένεια».
Πως το λένε στις ταινίες;
Οποιαδήποτε ομοιότης με πρόσωπα και καταστάσεις είναι εντελώς συμπτωματική.
Αυτή είναι λοιπόν η απάντηση και το σχέδιο της Ακραίας Δεξιάς.
Η απάντηση και το σχέδιο της Αριστεράς όμως ποιο είναι ;
Πιστεύω είναι ευθύνη όλων των προοδευτικών και αριστερών δυνάμεων να αντισταθούν -μαζί- και να αντιμετωπίσουν τον φόβο με ελπίδα.
Να αντιμετωπίσουν την ανασφάλεια προωθώντας μια πολιτική αξιοπρέπειας για την καθημερινή ζωή των πολιτών.
Πρώτα από όλα, αυτό αφορά και στο πώς βλέπουμε εμείς οι Ευρωπαίοι την ΕΕ.
Πρέπει να συμφωνήσουμε ότι το μόνο μέλλον για μια ισχυρή, ενωμένη και στρατηγικά αυτόνομη Ευρώπη είναι να αποτελεί μια δύναμη ειρήνης και σταθερότητας.
Η ικανότητά μας για αποτροπή πρέπει να είναι ισχυρή.
Αλλά όχι στη βάση μιας πολεμικής οικονομίας που εντείνει την ψυχροπολεμική αντιπαράθεση και βοηθάει τις εταιρείες αμυντικής βιομηχανίας να πλουτίζουν.
Και κυρίως όχι εις βάρος της κοινωνικής συνοχής.
Για αυτό πρέπει, με αφορμή τις αλλαγές στην δημοσιονομική αρχιτεκτονική της Γερμανίας, να υπάρξει μια αναθεωρημένη οικονομική αρχιτεκτονική που να στηρίζει ενεργά τη βιώσιμη ανάπτυξη, τις στρατηγικές επενδύσεις, την καινοτομία και τα ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά.
Και ιδίως να αντιμετωπίζει τις ανισότητες με ενισχυμένες πολιτικές συνοχής.
Εξασφαλίζοντας, όπως τονίζει και ο Enrico Letta, την ελευθερία κάθε ευρωπαίου πολίτη να μένει και να εργάζεται όπου ζει, με αξιοπρέπεια για τον ίδιο και την οικογένειά του.
Και, κυρίως, πρέπει να μιλήσουμε για έναν νέο ηθικό, κοινωνικό και οικονομικό πατριωτισμό, για να προτάξουμε το όραμα του μέλλοντος.
Για να εξηγήσουμε ότι εμείς θα παλέψουμε όντως για κάθε θέση εργασίας στη χώρα μας και για τις δυνάμεις της εργασίας, της καινοτομίας και της δημιουργικότητας.
Σε αντίθεση με την ακροδεξιά και τους δεξιούς συμμάχους της.
Ή την κεντροδεξιά με τους ακροδεξιούς συμμάχους της, που προσποιούνται ότι αγωνίζονται για τους εργαζόμενους αλλά κατά βάση είναι εκεί για να στηρίξουν τους δισεκατομμυριούχους.
Πρέπει λοιπόν να βάλουμε ως κεντρικό μας στόχο την ενίσχυση των θεσμικών αντίβαρων της δημοκρατίας, αποτρέποντας τον κίνδυνο να γίνουν τα κράτη, Ανώνυμες Εταιρείες αυτών που κυβερνούν και των ολιγαρχών που τους στηρίζουν.
Και να αντικαταστήσουμε το πελατειακό κράτος με ένα κράτος αναπτυξιακό, με στρατηγικούς στόχους.
Με ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο εργαζομένων, δημόσιας διοίκησης και οικονομικών φορέων που να βασίζεται στην προοδευτική και δίκαιη φορολόγηση.
Όπως λέει ο Michael Sandel στο εξαιρετικό βιβλίο του με τον Thomas Picketty,
«Είναι λάθος να χαρίσουμε τον πατριωτισμό στα κόμματα της δεξιάς.
Τα σοσιαλδημοκρατικά και προοδευτικά κόμματα πρέπει να ξεκαθαρίσουν τι σημαίνει για αυτά ο πατριωτισμός και το ανήκειν.
Πχ όταν εταιρείες αναζητούν φορολογικούς παραδείσους αντί να πληρώνουν τους φόρους στη χώρα που βγάζουν κέρδη, αυτό δεν είναι έλλειψη οικονομικού πατριωτισμού;
Δεν έχουν οι εταιρείες το πατριωτικό καθήκον να πληρωνουν φόρους και να συνεισφέρουν στο κοινό καλό στη χώρα που έκανε δυνατή την επιτυχία τους;”
Σε αυτό το πλαίσιο της αναζήτησης μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής προοδευτικής απάντησης, εντάσσονται και οι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες προτάσεις που ακούσαμε από νέους ανθρώπους της διοίκησης, της έρευνας, της αγοράς και της κοινωνίας πολιτών, για την σημασία που έχει η προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού με όρους που προστατεύουν τη δημοκρατία, τις οικονομίες μας, τα δικαιώματά μας και την φύση.
Τόσο από την κρατική αυθαιρεσία όσο και από τις πολυεθνικές και τους τεχνο-ολιγάρχες.
Τέλος, πρέπει πιστεύω– ως προοδευτικές δυνάμεις – να επανοικειοποιηθούμε όχι μόνο τον πατριωτισμό αλλά και τον όρο «ανθρώπινη ασφάλεια» από την ακροδεξιά και τη δεξιά, σε μια περίοδο που τον εκμεταλλεύεται για να εντείνει τον φόβο και την ανασφάλεια και να εξασφαλίσει ψήφους.
Να τονίσουμε τη σημασία που έχει τόσο η προστασία της εδαφικής, όσο και της φυσικής, αλλά και της οικονομικής ασφάλειας για τους πολίτες μας.
Να προωθήσουμε μια ολοκληρωμένη ευρωπαική μεταναστευτική πολιτική που να βασίζεται στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου.
Που να υποστηρίζει νόμιμες οδούς μετανάστευσης.
Και την συμπερίληψη των χιλιάδων εργαζομένων που χρειάζεται η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, στο πλαίσιο μιας υγιούς αγοράς εργασίας με καλά αμειβόμενες δουλειές για όλους τους νόμιμα εργαζόμενους σε κάθε χώρα.
Που να αντιμετωπίζει τους διακινητές προστατεύοντας το απαραβίαστο των συνόρων σύμφωνα με όσα προβλέπει το διεθνές δίκαιο και οι διεθνείς συνθήκες.
Ώστε να μην δούμε στην Ευρώπη εικόνες όπως αυτές που βλέπουμε σήμερα στις ΗΠΑ και να μην ξαναζήσουμε νέες τραγωδίες όπως στην Lampeduza και στην Πήλο.
Την ίδια στιγμή, οι προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να παλέψουν για μια νέα διεθνή τάξη συλλογικής ασφάλειας και βιώσιμης ανάπτυξης, σε έναν πολυπολικό κόσμο.
Που να αντιμετωπίζει τις σύγχρονες προκλήσεις και κρίσεις χωρίς να επαναλαμβάνει τα φοβερά λάθη που έκανε η Δύση στο παρελθόν.
Και αυτή η νέα τάξη πρέπει να έχει στο κέντρο της τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για ευρωπαϊκές αξίες αν αυτές βασίζονται σε δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Πρέπει να σταθούμε πιο σθεναρά ενάντια στις ισραηλινές επιχειρήσεις που σκοτώνουν δεκάδες χιλιάδες αμάχους στη Γάζα και να ζητήσουμε την επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων στο Ισραήλ όσο δεν τις τερματίζει.
Εϊναι απαραίτητο να υπάρξει άμεσα τερματισμός των επιχειρήσεων με επιστροφή των ομήρων και επανεκίννηση συνομιλιών στη βάση των συνόρων του 1967, για λύση δύο κρατών που να συμβιώνουν ειρηνικά.
Πρέπει, παράλληλα, να συνεχίσουμε στην αντίθεσή μας στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, χωρίς όμως να παρασυρόμαστε από το πολεμικό κλίμα που διατρέχει την Ευρώπη.
Προτάσσοντας το αίτημα για άμεσο τερματισμό του αιματηρού πολέμου με σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και ένα ευρωπαϊκό αλλά όχι ΝΑΤΟικό μέλλον για αυτή τη χώρα.
Πρέπει να αντισταθούμε στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη σύλληψη του δημάρχου Ιμάμογλου στην Τουρκία.
Και πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό.
Στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ, χωρίς εγγυήσεις και κατοχικά στρατεύματα.
Όπως και πρέπει να υποστηρίζουμε ενεργά τη διεύρυνση της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια.
Αν η Ευρώπη δεν είναι μια αξιόπιστη δύναμη στην ίδια τη γειτονιά της, δεν μπορεί να είναι αξιόπιστη δύναμη πουθενά.
Και με τη Συμφωνία των Πρεσπών, που έκλεισε αυτές τις μέρες 7 χρόνια, οι προοδευτικές δυνάμεις απέδειξαν για άλλη μια φορά, ότι είμαστε εμείς αυτοί που παλεύουμε για μια Ευρώπη με αυτοπεποίθηση, μια Ευρώπη αξιόπιστη δύναμη ειρήνης.
Όχι αυτοί που εκμεταλλεύονται τον εθνικισμό για να ψηφοθηρήσουν και την ίδια ώρα παριστάνουν τους φιλοευρωπαίους.
Φίλες και φίλοι,
Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτή είναι μια νέα προοδευτική ατζέντα που μπορεί να δώσει έμπνευση, όραμα και αποτελεσματικότητα απέναντι στην επέλαση της ακροδεξιάς και της αντιπολιτικής.
Η ακροδεξιά οργανώνεται και συντονίζεται μπροστά στα μάτια μας, απορροφώντας, χειραγωγώντας ή συμμαχώντας με τα κυρίαρχα κόμματα του νεοφιλελευθερισμού και του συντηρητισμού.
Πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και εμείς οργανωμένα και συντονισμένα, με ένα διεθνές κίνημα για τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το έχουμε άλλωστε ξανακάνει, στο Σιάτλ, στο Πόρτο Αλέγκρε και στη Γένοβα.
Το ξανακάναμε κατά του Πολέμου στο Ιράκ.
Το κάναμε με το κίνημα Occupy Wall Street και το κίνημα των indignados στις πλατείες της Μαδρίτης και της Αθήνας.
Μπορούμε να το ξανακάνουμε, ιδιαίτερα τώρα που έχουμε και την εμπειρία της διακυβέρνησης.
Στη Λατινική Αμερική, στην Ελλάδα, στην Κύπρο, στην Ισπανία και στην Πορτογαλία…
Και γνωρίζουμε καλύτερα ποιες συμμαχίες πρέπει να οικοδομηθούν, ποιες συγκρούσεις πρέπει να γίνουν, πώς και με ποιους να τις δώσουμε και πώς θα νικήσουμε.
Φίλες και φίλοι,
Ο Bernie Sanders σε κάθε του παρέμβαση, νομίζω μας δίνει ένα σημαντικό μήνυμα σε αυτήν την κατεύθυνση.
Μιλώντας αγγλικά αλλά ταυτόχρονα και ελληνικά.
Γιατί σε όλες σχεδόν τις ομιλίες του κυριαρχούν 4 ελληνικές λέξεις.
Τρεις λέξεις για να περιγράψει το σημερινό καθεστώς στη πατρίδα του.
Ολιγαρχία, κλεπτοκρατία, ξενοφοβία.
Και άλλη μία λέξη για να περιγράψει το αίτημα όλων των κινημάτων αυτή τη στιγμή:
Δημοκρατία.
Η Δημοκρατία η ανεκτίμητη ελληνική συμβολή στην πρόοδο της ανθρωπότητας.
Και η απάντηση σε ότι σήμερα εμφανίζεται ως φυσική εξέλιξη : Έναν κόσμο πολέμων, κλιματικής κρίσης, ολιγαρχικής εξουσίας και διαχωρισμού μεταξύ προνομιούχων και μη.
Γιατί χωρίς δημοκρατία δεν υπάρχει δικαιοσύνη.
Δεν υπάρχουν ανθρώπινες αξίες, δικαιώματα, κανόνες, ευημερία και ελπίδα για τους πολλούς.
Δεν πρόκειται για ένα παιχνίδι λέξεων.
Πρόκειται για τις ζωές των ανθρώπων και το αύριο, του πλανήτη, της Ευρώπης, της πατρίδας μας.
Γιατί όλα αυτά που περιγράφει ο Μπέρνι και οι άλλοι ομιλητές δεν αφορούν μόνο την Αμερική του Τραμπ.
Αφορούν την Ευρώπη, αφορούν και την Ελλάδα.
Γιατί και στη πατρίδα μας δοκιμάζονται σήμερα και η δημοκρατία και η δικαιοσύνη.
Γιατί με τις ορατές πολιτικές της και τις «αόρατες» πρακτικές της, η κυβέρνηση χτίζει μια κοινωνία που εύλογα και με βάση επίσημα στοιχεία και μετρήσεις, μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει ως κοινωνία των χασμάτων.
Μια κοινωνία του ενός πέμπτου, όπως είχα την ευκαιρία πριν λίγες μέρες να πω.
Στην οποία το προνομιούχο ένα πέμπτο έχει τη δυνατότητα να ζει πολύ πλούσια, πλούσια, ή τουλάχιστον με αυτάρκεια και αξιοπρέπεια.
Τόσο που να μπορεί να αποταμιεύει.
Και στην άλλη πλευρά του χάσματος η μεγάλη πλειοψηφία, τα τέσσερα πέμπτα, που τα βγάζει πέρα ίσα-ίσα και με μεγάλη δυσκολία.
Και ένα μεγάλο μέρος της κινείται στο ημίφως της φτώχειας και της επιβίωσης με όρους στερήσεων, συχνά ακραίων.
Μια κοινωνία που πέρασε οκτώ χρόνια κρίσης και μεγάλων θυσιών.
Αλλά έχει μεγάλη διαφορά το πρόσημο της πολιτικής κάθε φορά.
Γιατί στη δική μας κυβέρνηση έλαχε ο κλήρος να βγάλουμε την Ελλάδα από τη κρίση, και πράγματι αναγκαστήκαμε να υιοθετήσουμε πολιτικές δημοσιονομικής πειθαρχίας. Εντούτοις όμως μειώσαμε το ποσοστό των νοικοκυριών που βρίσκονταν κάτω από το κατώφλι της φτώχειας.
Το παραλάβαμε στο 21,4% το 2015 και το παραδώσαμε στο 17,9% το 2019.
Και πετύχαμε μεγάλη βελτίωση στο δείκτη οικονομικής ανισότητας.
Αντιθέτως η κυβέρνηση Μητσοτάκη που τα βρήκε όλα στρωμένα, έξω από τα μνημόνια και σε συνθήκες οικονομικής χαλάρωσης, αύξησε το ποσοστό της φτώχειας από το 17,9% στο 19,6% το 2024.
Και την ίδια στιγμή άνοιξε το δρόμο για τρομακτικά υπερκέρδη στις μεγάλες επιχειρήσεις.
Οι δέκα μεγαλύτερες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο είχαν πέρυσι ρεκόρ δεκαπενταετίας στα κέρδη, με 11,5 δις συνολικά.
Αυτή είναι η Ελλάδα σήμερα.
Η Ελλάδα που, όπως έλεγε ο ποιητής, ‘όπου και να ταξιδέψω με πληγώνει.’
Η Ελλάδα των μεγάλων ανισοτήτων που έμεινε μεν στην Ευρώπη, αλλά αποκλίνει διαρκώς από την Ευρώπη.
Με όρους αγοραστικής δύναμης, 30% κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, να συναγωνίζεται μονάχα τη Βουλγαρία.
Με ένα κοινωνικό κράτος που συρρικνώνεται.
Με νοσοκομεία και σχολεία που απαξιώνονται.
Την ίδια στιγμή που διαφημίζεται και προωθείται με κάθε τρόπο η κερδοσκοπία στους ευαίσθητους αυτούς τομείς της κοινωνικής προστασίας.
Αν δε, συνυπολογίσει κανείς και τα πλήγματα στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, στη λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών, στον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης,
αν συνυπολογίσει τη διαφθορά, το τρομακτικό μέγεθος των απευθείας αναθέσεων που είναι πλέον οι τρείς στις τέσσερις δημόσιες συμβάσεις και το γεγονός ότι το 87% των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης έχει πάει σε μόλις 2% των εταιρειών της χώρας,
τότε θα συνειδητοποιήσει ότι ο όρος Βαλκανιοποίηση που χρησιμοποίησα τις προάλλες, είναι μάλλον επιεικής.
Άλλωστε η σχέση μας με την Ευρώπη εξελίσσεται όλο και περισσότερο σε σχέση με τις εισαγγελικές αρχές της.
Μια με το σκάνδαλο του Predator, την άλλη με αυτό του ΟΠΕΚΕΠΕ για τις αγροτικές ενισχύσεις και φυσικά με όσα εκτυλίχθηκαν με την απόπειρα συγκάλυψης στις δύο τραγωδίες των Τεμπών και της Πύλου.
Όλα αυτά, κατά την εκτίμησή μου, δεν είναι αποτέλεσμα κάποιου πολιτικού λάθους.
Είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής που συνδέει σχεδιασμένα και επίμονα την ανάπτυξη με τον πλουτισμό των λίγων σε βάρος της ζωής των πολλών.
Που μειώνει για παράδειγμα δραστικά τη φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας και των μερισμάτων και κρατάει στις κορυφαίες θέσεις της Ευρώπης τη φορολόγηση της μισθωτής εργασίας.
Και διατηρεί ως σαθρό θεμέλιο όλων αυτών, το ίδιο παραγωγικό μοντέλο, παρασιτικό και κοντόφθαλμο εν πολλοίς, που οδήγησε την Ελλάδα στην καταστροφική κρίση του 2010.
Και που πολύ φοβάμαι, στο βαθμό που οι όροι αυτής της κρίσης παραμένουν αναλλοίωτοι, τότε προετοιμάζουν και την επόμενη.
Για αυτό και κανένας προοδευτικός, δημοκρατικός άνθρωπος, ιδιαίτερα όταν του έχει αποδοθεί από τους πολίτες η ευθύνη της δημόσιας παρουσίας, δεν μπορεί σε συνθήκες όπως οι σημερινές να σωπαίνει.
Από όποια θέση κι αν βρίσκεται.
Με τη διεθνή ρευστότητα να πολλαπλασιάζει ακόμα και υπαρξιακούς κινδύνους.
Με την κοινωνία σε απογοήτευση και παράλυση.
Με την οικονομία να οδηγείται σε τοίχο.
Με την αντιπολίτευση να μην μπορεί να προβάλει μια αξιόπιστη και ρεαλιστική εναλλακτική λύση στις πολιτικές που βαθαίνουν τα κάθε λογής χάσματα.
Δεν υπάρχει δυστυχώς κανένα μαγικό κλειδί για να ανοίξουμε την πόρτα μιας άλλης Ελλάδας.
Πρέπει το κλειδί να το βρούμε ή να το δημιουργήσουμε όλοι μαζί.
Χρειάζεται ένα νέο εθνικό σχέδιο ανάταξης και ανασυγκρότησης με ορίζοντα πενταετίας.
Με στόχο την ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα, την ασφάλεια αλλά και τη δικαιοσύνη, τους θεσμούς, τη δημοκρατία.
Με στόχο την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη.
Αλλά πρωτίστως αυτό που χρειάζεται είναι ένα νέο όραμα που θα εμπνεύσει και θα κινητοποιήσει.
Τους εργαζόμενους, τους νέους, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους παραγωγούς.
Τον κόσμο της εργασίας, της δημιουργίας, της υγιούς επιχειρηματικότητας.
Μια νέα ανάγνωση της πραγματικότητας και του δρόμου για να την αλλάξουμε.
Ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό κύμα, που θα συνενώσει αποτελεσματικά τα πολύχρωμα κινήματα αντίστασης και με πυξίδα τις ανάγκες της πατρίδας θα δώσει κίνητρο, έμπνευση, εναλλακτική στους κουρασμένους πολίτες.
Ένας νέος πατριωτισμός, τολμώ να πω.
Με χαρακτηριστικά που θα δίνουν απάντηση στις προκλήσεις και τους κινδύνους της εποχής μας.
Ένας νέος πατριωτισμός απέναντι στην ολιγαρχία και τη κλεπτοκρατία.
Από τη μια η πατρίδα μας από την άλλη τα πλούτη τους.
Αυτή είναι η σύγχρονη διαχωριστική γραμμή.
Απέναντι σε πολιτικές και πρακτικές που οξύνουν τις ανισότητες και το άδικο.
Ένας νέος πατριωτισμός στην Ελλάδα, που θα συναντηθεί όμως με αντίστοιχα κινήματα στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον κόσμο.
Γιατί θα συγκροτείται στη βάση της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και του ουμανισμού.
Ένας νέος πατριωτισμός σε κάθε χώρα ξεχωριστά και ένας νέος διεθνισμός, για το συντονισμό της δράσης μας σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και οικονομία.
Χρειαζόμαστε λοιπόν ένα τέτοιο νέο όραμα και ένα τέτοιο νέο κίνημα.
Μια ηθική, κοινωνική και πολιτική πρωτοβουλία που θα διατρέχει όλα τα προοδευτικά κόμματα, θα αγγίζει όσους έχουν γυρίσει τη πλάτη στο πολιτικό σύστημα, θα απαντά στην ακροδεξιά δημαγωγία και θα δίνει κίνητρο στους πολίτες να σηκωθούν από τον καναπέ.
Δίνοντας νόημα και υπόσταση στη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη.
Και αυτός είναι ένας στόχος για τον όποιο αξίζει να δώσουμε τις δυνάμεις μας.
WACH IN ENGLISH
