Νότης Μαρίας: Το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας φέρνει πανευρωπαϊκό τσουνάμι αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές

Tου ΝΟΤΗ ΜΑΡΙΑ *

Πανευρωπαϊκό τσουνάμι λιτότητας και αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης ετοιμάζεται αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη συνεδρίαση της τελευταίας Ολομέλειάς του στο Στρασβούργο πριν τις Ευρωεκλογές ενέκρινε στις 23/4/2024 με μεγάλη πλειοψηφία το πακέτο των νέων δημοσιονομικών Κανόνων της ΕΕ. Πρόκειται για τρία νομοθετικά κείμενα, δύο Κανονισμούς και μία Οδηγία. Στη συνέχεια το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ «αναμένεται να εγκρίνει και αυτό με τη σειρά του επίσημα τους παραπάνω κανόνες, οι οποίοι μόλις εγκριθούν, θα τεθούν σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν τα πρώτα εθνικά τους σχέδια έως τις 20 Σεπτεμβρίου 2024» (www.europarl.europa.eu, 23/4/2024).

Με την έγκριση των παραπάνω νέων δημοσιονομικών κανόνων με τους οποίους αναθεωρείται επί τα χείρω το δρακόντειο Σύμφωνο Σταθερότητας, το μέλλον για τους ευρωπαϊκούς λαούς αναμένεται ακόμη πιο ζοφερό καθώς η ηγεσία της ΕΕ ρίχνει το σύνθημα για λιτότητα και βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή και απαιτεί από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ όχι μόνο να μειώσουν τα ελλείμματα και τα χρέη στα όρια που ορίζει το Μάαστριχτ (ήτοι δημόσιο χρέος 60% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό έλλειμμα 3% του ΑΕΠ) αλλά και να πετύχουν νέα «πρωτογενή πλεονάσματα» γεγονός που πέραν των άλλων θα οδηγήσει σε νέα φτώχεια και ανεργία.

Ταυτόχρονα με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες εξαιρούνται από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας οι στρατιωτικές δαπάνες των κρατών-μελών της Ένωσης, όχι όμως και οι δαπάνες, για την Υγεία, την Παιδεία και για μισθούς και συντάξεις.

Και όλα αυτά ενώ η ευρωπαϊκή ελίτ συνεχίζει να ρίχνει λάδι στη φωτιά του Πολέμου με ευρωπαικά κονδύλια ύψους 98,5 δισ. ευρώ για την Ουκρανία και αυτά μόνο την τελευταία διετία 2022-2024, σύμφωνα με δήλωση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (https://ec.europa.eu, 24/4/2024).

Έτσι την ώρα που ο Πόλεμος στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή θεριεύει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το τριπλό νομοθετικό πακέτο αναθεώρησης των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ προετοιμάζοντας έτσι την επόμενη ημέρα η οποία θα συνοδεύεται με σκληρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής καθώς ο πληθωρισμός και η υπερχρέωση κρατών και επιχειρήσεων έχουν χτυπήσει κόκκινο.

Δημοσιονομική εποπτεία

Με το «Νομοθετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 23ης Απριλίου 2024 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά τον αποτελεσματικό συντονισμό των οικονομικών πολιτικών και την πολυμερή δημοσιονομική εποπτεία καθώς και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου (COM(2023)0240 – C9-0150/2023 – 2023/0138(COD))» εγκρίθηκε η Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που καθορίστηκε σε πρώτη ανάγνωση στις 23 Απριλίου 2024 εν όψει της ψήφισης του εν λόγω Κανονισμού που αποτελεί την πεμπτουσία του περίφημου Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Το περίφημο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο αποτελεί βασικό θεσμικό εργαλείο που επιβάλει τον πολυμερή συντονισμό και την εποπτεία των οικονομικών πολιτικών και των πολιτικών απασχόλησης των κρατών-μελών της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΕ εφαρμόζει μηχανισμούς συντονισμού οικονομικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης και εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών-μελών η εφαρμογή των οποίων αποτελούν ορόσημα και προϋποθέσεις για την εκταμίευση κονδυλίων της ΕΕ και ιδίως των κονδυλίων του περίφημου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης σύμφωνα με τον οικείο Κανονισμό του εν λόγω Ταμείου.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να τηρηθούν όχι μόνο οι σκληροί οικονομικοί όροι περί μείωσης δημοσίων χρεών και δημοσίων ελλειμάτων και επίτευξης «πρωτογενών πλεονασμάτων» που εμπεριέχονται στα παραπάνω νομοθετήματα αλλά και θέματα που έχουν να κάνουν και με την πολιτική απασχόλησης που εγκρίνεται από το Συμβούλιο της ΕΕ, επίσης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του Προοιμίου της παραπάνω Θέσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «το πλαίσιο δημοσιονομικής διακυβέρνησης αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, το οποίο επίσης περιλαμβάνει τον συντονισμό και την εποπτεία ευρύτερων οικονομικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης των κρατών-μελών, σύμφωνα με τα άρθρα 121 και 148 ΣΛΕΕ».

Ήδη στις 21 Νοεμβρίου 2022 το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 2022/2296 Απόφασή του «σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών-μελών» η οποία δημοσιεύθηκε στις 24/11/2022 στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ (L 304/67) δίνοντας τη χαριστική βολή στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των εργαζομένων καθώς απαιτεί πλέον από το 2023 και εντεύθεν την σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Η Απόφαση στο Άρθρο 1 καθορίζει ότι «εγκρίνονται οι κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών-μελών (στο εξής: κατευθυντήριες γραμμές) που παρατίθενται στο παράρτημα. Οι κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν μέρος των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών».

Στη συνέχεια στο Άρθρο 2 καθορίζει ότι «τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές στις πολιτικές τους για την απασχόληση και στα προγράμματα μεταρρυθμίσεων τους, επί των οποίων θα υποβληθεί έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 148 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ».

Στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών της παραπάνω Απόφασης 2022/2296 του Συμβουλίου της ΕΕ σημαντικό ρόλο παίζει και η Κατευθυντήρια γραμμή 8 η οποία πέραν των άλλων προβλέπει ότι «οι μεταρρυθμίσεις των συνταξιοδοτικών συστημάτων θα πρέπει να στηρίζονται από πολιτικές που αποσκοπούν στη μείωση του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των φύλων καθώς και μέτρα παράτασης του επαγγελματικού βίου, όπως με την αύξηση της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης, ιδίως με τη διευκόλυνση της συμμετοχής των ηλικιωμένων στην αγορά εργασίας, και να πλαισιώνονται από στρατηγικές ενεργού γήρανσης».

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι δυνάμει του άρθρου 4 παρ. 2. της παραπάνω ψηφισθείσας Θέσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «τα κράτη μέλη λαμβάνουν δεόντως υπόψη τους γενικούς προσανατολισμούς για τις οικονομικές πολιτικές τους και τις συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση όπως αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 3 στοιχεία α) και β), αντίστοιχα, προτού λάβουν κρίσιμες αποφάσεις κατά την κατάρτιση της οικονομικής, κοινωνικής, διαρθρωτικής και δημοσιονομικής πολιτικής τους και της πολιτικής απασχόλησης».

Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ καλούνται να εφαρμόσουν την παραπάνω υπ΄ αριθμ. 2022/2296 Απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών-μελών από το 2023 και εντεύθεν, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως και της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης προκειμένου να μπορέσουν να εκταμιεύσουν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Και αυτό πρέπει να γίνει άμεσα με τα νέα εθνικά σχέδια που τα κράτη μέλη της ΕΕ σύμφωνα και με την παραπάνω σχετική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οφείλουν να καταθέσουν έως τις 20 Σεπτεμβρίου 2024.

Δηλαδή μόλις τρεις μήνες μετά τις Ευρωεκλογές.
Και ο νοών νοείτω.

*Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ
στο Πανεπιστήμιο Κρήτης,
πρώην Ευρωβουλευτής