Το τέλος των δεινοσαύρων

Όπως και να έχει, η ολοκλήρωση της δεύτερης θητείας του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας (1990-95) σήμανε και το τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας.

Είχε ξεκινήσει το «τέλος των δεινοσαύρων» στην πολιτική ζωή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Ηδη είχαν αποχωρήσει τα δύο «ιερά τέρατα» της Αριστεράς Χαρίλαος Φλωράκης και Λεωνίδας Κύρκος ανοίγοντας το δρόμο στη νέα γενιά.

Είχαν προλάβει πάντως να δώσουν το στίγμα τους. Η συνολική τους πορεία άλλωστε είναι συνυφασμένη με την πορεία της Αριστεράς από τα μετεμφυλιακά κιόλας χρόνια.

Αλλά και ο Ανδρέας Παπανδρέου, παρέμενε μεν στην πρωθυπουργία, βρισκόταν όμως στη δύση της πολιτικής του καριέρας, αλλά και της ίδιας του της ζωής, καθώς η επιδείνωση της υγείας του ήταν φανερή σε όλους.

Μετά ένα χρόνο θα αποχωρούσε και ο «τελευταίος των δεινοσαύρων», ο θάνατος του δε, τον Ιούνιο του 1996, θα άνοιγε το δρόμο για μια νέα εποχή και στο ΠΑΣΟΚ. Ισως εκεί μπορούμε να ανιχνεύσουμε την έναρξη της «νέας μεταπολίτευσης».

Αυτή η αλλαγή αποτυπώθηκε και στην κορυφή του πολιτειακού αξιώματος. Οπου, να σημειώσουμε, ο Ανδρέας Παπανδρέου, παρά τις επίμονες προτροπές, προς τη δύση του. Δεν του πήγαινε.

Από κεί και πέρα, κάτω και από τη συνολικά αρνητική εμπειρία της θητείας Σαρτζετάκη, παρά την άψογη θεσμική διαχείριση, στην κρίση της διετίας 1989-90, επανήλθαμε στη λογική των πολιτικών προσώπων, αλλά με πιο χαμηλό προφίλ, ώστε να αποφεύγονται εντάσεις.

Οι αείμνηστοι Κωστής Στεφανόπουλος και Κάρολος Παπούλιας, αλλά και ο εν ζωή ευρισκόμενος Προκόπης Παυλόπουλος, αντιπροσώπευαν αυτό ακριβώς το πρότυπο.

Αλλά και τη Συνταγματική επιταγή της συναίνεσης, καθώς, σύμφωνα με την καθιερωθείσα εθιμική πρακτική που αναπτύχθηκε σε προηγούμενα, η επιλογή του κάθε φορά Ανώτατου Αρχοντα γινόταν από τον αντίθετο προς την εκάστοτε κυβερνώσα παράταξη πολιτικό χώρο.

Οι τρεις Πρόεδροι που προαναφέρθηκαν διαμόρφωσαν ένα ενιαίο θα λέγαμε πρότυπο, ως προς τα χαρακτηριστικά του κατόχου του ύπατου πολιτειακού αξιώματος.

Πολιτικά πρόσωπα, με αρκετή εμπειρία, ώστε να αντιλαμβάνονται την πολιτική σημασία και υφή του θεσμού. Αλλά και να γνωρίζουν τις ισορροπίες και τα όρια τους. Είχαν όμως και το κύρος, από την πολιτική τους προϋπηρεσία, ώστε, χωρίς να υπερβαίνουν τα επιτρεπτά Συνταγματικά όρια, να ώστε να παρεμβαίνουν εκεί που χρειαζόταν.

Ο Κωστής Στεφανόπουλος, με την ιστορική ομιλία του ενώπιον του τότε Αμερικανού Προέδρου Μπιλ Κλίντον. Ο Κάρολος Παπούλιας με τη διακριτική -όπως είχε μάθει δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου- στήριξή του στα ανοίγματα του Κώστα Καραμανλή.

Ο Προκόπης Παυλόπουλος με την καθοριστική συμβολή του, για την αποτροπή των χειρότερων, το καλοκαίρι του 2015.