Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ιστορία της κυβέρνησης Ζολώτα, γιατί αποτέλεσε μια κομβική στιγμή, που ίσως να έκρινε πολλά, για το μέλλον, σε σχέση και με αυτά που ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια.
Ο λόγος για την κυβέρνηση, υπό τον διακεκριμένο καθηγητή, οικονομολόγο και τον μακροβιότερο διοικητή της Τράπεζας Ελλάδας, Ξενοφώντα Ζολώτα, που έγινε πρωθυπουργός, σε κυβέρνηση που προέκυψε μετά τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989, στη δίνη όσων προηγήθηκαν, με το σκάνδαλο της Τράπεζας Κρήτης, τις παραπομπές στο Ειδικό Δικαστήριο κ.λπ., με τη συμφωνία και στήριξη ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και του τότε ΣΥΝ, που αθροιστικά κατείχαν 299 από τις 300 έδρες της Βουλής.
Ηταν δηλαδή μια επί της ουσίας οικουμενική κυβέρνηση, η πρώτη στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, αφού και η γνωστή ως «κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας» που σχημάτισε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, τον Ιούλιο του 1974, μετά την κατάρρευση του δικτατορικού καθεστώτος και την επιστροφή του από το Παρίσι, δε συμπεριλάμβανε σημαντικά τμήματα του πολιτικού φάσματος, όπως είχε ιδιαίτερα αναδειχθεί από την αντιδικτατορική αντίσταση. Δε συμμετείχαν, θυμίζουμε, ούτε οι δυνάμεις της παραδοσιακής Αριστεράς, αλλά ούτε και της τότε αναδυόμενης Κεντροαριστεράς, που εκφράζονταν πρωτίστως από τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Γι’ αυτό και έγκριτοι πολιτικοί, που άφησαν βαθύ αποτύπωμα στη μεταπολιτευτική μας δημοκρατία, όπως ο Αναστάσιος Πεπονής, που είχαν εκφραστεί θετικά για εκείνη την κυβέρνηση, είχαν χρησιμοποιήσει τον όρο «κυβέρνηση ευρείας βάσης».
Αν και η κυβέρνηση Ζολώτα προέκυψε εξ ανάγκης, καθώς οι συσχετισμοί που αναδείχθηκαν από την κάλπη της 5ης Νοεμβρίου 1989, δεν καθιστούσαν εφικτή καμία άλλη κυβερνητική λύση, εντούτοις η σύνθεσή της επέτρεπε την από κοινού αντιμετώπιση των σοβαρών, χρόνιων και διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας, κυρίως δε του δημοσιονομικού προβλήματος, η οξύτητα του οποίου είχε καταστεί ορατή απ’ όλους, η περίοδος δε πολιτικής ρευστότητας, που είχε δημιουργηθεί, το παρόξυνε.
Ενθερμος υποστηρικτής της ιδέας, η κυβέρνηση εκείνη να αποκτήσει ευρύτερο χαρακτήρα, με επιμήκυνση της διάρκειάς της, έως και ενός έτους, προκειμένου ακριβώς να ληφθούν οι γενναίες αποφάσεις, που ήταν αναγκαίες, υπήρξε ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Εχοντας βρεθεί και ο ίδιος αντιμέτωπος με την οξύτητα του δημοσιονομικού, πιο ώριμος πολιτικά από ποτέ, είχε αντιληφθεί την επείγουσα προτεραιότητα που έπρεπε να δοθεί, με την αντιμετώπιση αυτών που όλοι έχουμε μάθει ως «δίδυμα ελλείμματα», του δημόσιου χρέους και του μονίμως ελλειμματικού ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών.
Δυστυχώς αυτή η θέση δε βρήκε ανταπόκριση από τους δύο άλλους κυβερνητικούς εταίρους. Προσέκρουσε ιδιαίτερα στην κάθετη αντίδραση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, που βιαζόταν να γίνει πρωθυπουργός.
Αλλά ούτε η ηγεσία του ΣΥΝ φάνηκε να αντιλαμβάνεται την ευκαιρία.
