Η αποκατάσταση της δημοκρατίας, που στην πορεία ονομάστηκε μεταπολίτευση, υπήρξε μια απροσδόκητη εξέλιξη για όλους.
Όχι μόνο για τον Ιωαννίδη, αφού ματαιωνόταν ο δικός του σχεδιασμός, όπως τον αναπτύξαμε στο χθεσινό μας φύλλο, αλλά και για τις πολιτικές, όπως και αντιστασιακές δυνάμεις του τόπου, που είχαν αρχίσει να συμφιλιώνονται με την ιδέα μιας μακρόχρονης κυριαρχίας της χούντας, προσαρμόζοντας ή αναπροσαρμόζοντας ανάλογα τους σχεδιασμούς τους.
Με βάση όσα αναπτύχθηκαν, ειδικά για τις πυκνές εξελίξεις του τελευταίου χρόνου της δικτατορίας και τα σχέδια κάποιου είδους μετάβασης σε μια υποτιθέμενη δημοκρατική ομαλότητα, εξηγούνται και οι απόλυτα αρνητικές και απορριπτικές αντιδράσεις, στο σχηματισμό της γνωστής ως «κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας», υπό τον, μετακληθέντα από το Παρίσι, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Κυρίως από τον Ανδρέα Παπανδρέου, που εκτίμησε ότι επρόκειτο για «ΝΑΤΟϊκή αλλαγή φρουράς», αλλά και τον, νεοεκλεγμένο γενικό γραμματέα του ΚΚΕ Χαρίλαο Φλωράκη, με το «τι μπρόκολα, τι λάχανα».
Αιφνιδιασμένοι ήταν και οι δυο φυσικοί ηγέτες των δυο μεγαλύτερων, προδικτατορικών αντιστασιακών κομμάτων, Παναγιώτης Κανελλόπουλος και Γεώργιος Μαύρος. Ο αιφνιδιασμός αυτός αποτυπώθηκε και στην αδυναμία τους να ανταποκριθούν άμεσα, στην περίφημη σύσκεψη, της 23ης Ιουλίου 1974, στην πρόσκληση σχηματισμού κυβέρνησης, με επικεφαλής τον πρώτο, ζητώντας χρόνο για να διαβουλευτούν με τους συνεργάτες τους, για τη σύνθεση του κυβερνητικού σχήματος.
Καθυστέρηση που ήταν αρκετή για να αλλάξει ο ρους των γεγονότων και αντί για κυβέρνηση Παναγιώτη Κανελλόπουλου σχηματίστηκε τελικά κυβέρνηση υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που επέστρεψε στην Ελλάδα ύστερα από 11 χρόνια «αυτοεξορίας», κάτω από τις γνωστές μυθιστορηματικές συνθήκες.
Ίσως ο μόνος που δεν αιφνιδιάστηκε ήταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Ο πολιτικός που εισέπραξε το παρατσούκλι «γεφυροποιός», γιατί επέμενε μέχρι τέλους, ακόμη και μετά τη βραχεία φυλάκισή του, για τη συμμετοχή του στο «Κίνημα του Ναυτικού», στη διατήρηση διαύλων επικοινωνίας με το χουντικό καθεστώς, στην κατεύθυνση μιας συναινετικής μετάβασης στη δημοκρατική ομαλότητα, προτάσσοντας τη «λύση Καραμανλή».
Ήταν αυτός ο πολιτικός που εκμεταλλεύτηκε εκείνο το κενό, για να προωθήσει τη «λύση Καραμανλή», ακυρώνοντας την αρχική συμφωνία για κυβέρνηση Κανελλόπουλου.
Σε συνεννόηση ασφαλώς με τα υπολείμματα του χουντικού καθεστώτος, τον τότε «Πρόεδρο της Δημοκρατίας» στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη και τη φυσική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, που είχαν αναλάβει την πρωτοβουλία για παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς, έχοντας εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη του Ιωαννίδη, μια και η «κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου» είχε αυτοκαταργηθεί.
Θα το έλεγες, υπό τις συνθήκες που έγινε, και ενός είδους «παλατιανό πραξικόπημα», που έδειχνε ότι και εκείνοι που εκπροσωπούσαν εκείνη τη στιγμή το καθεστώς, δεν ήταν διατεθειμένοι να παραδοθούν αμαχητί.
