Φέρνει πιο κοντά τις εκλογές ο πόλεμος;
Να το δούμε κι αυτό, για να συμπληρώσουμε το παζλ των βιωματικών
μας εμπειριών, από τη μακρά μεταπολιτευτική μας δημοκρατία.
Ετσι κι αλλιώς, όχι μόνο στα χρόνια από το 1974 και μετά, η εξάντληση
της συνταγματικής θητείας μιας κυβέρνησης και της αντίστοιχης
Βουλής, αποτελούσε την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.
Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο αδιαμφισβήτητος
«αρχιτέκτονας» της μεταπολιτευτικής μας δημοκρατίας, ήταν ο
«πρώτος διδάξας». Ουδέποτε, είτε ως πρωθυπουργός των
κυβερνήσεων της ΕΡΕ, προδικτατορικά, είτε της μεταδικτατορικής ΝΔ,
εξάντλησε τη συνταγματική θητεία των κυβερνήσεών του.
Η τελευταία του πράξη, στο πλαίσιο του νέου Συντάγματος, του 1975,
που ο ίδιος διαμόρφωσε, ήταν το 1977, όταν, ένα χρόνο πριν τη λήξη
της θητείας, της κυβέρνησής του, ζήτησε από τον Πρόεδρο της
Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο, την πρόωρη διάλυση της, πρώτης,
μεταδικτατορικής Βουλής.
Επικαλέστηκε προς τούτο το άρθρο 41, παρ. 2 του νέου Συντάγματος,
που παρείχε-και εξακολουθεί να παρέχει-στον εκάστοτε πρωθυπουργό
τη δυνατότητα πρόκλησης πρόωρων εκλογών, για την αντιμετώπιση
σοβαρών εξελίξεων στα εθνικά μας θέματα ή στο πεδίο της οικονομίας.
Είχε καταστεί φανερό ότι η αοριστία ή αμφισημία της διατύπωσης
«έλυνε τα χέρια» του επικεφαλής της κυβέρνησης, να προκαλεί
πρόωρες εκλογές, όποτε θέλει, όποτε κρίνει ότι το κλίμα τον ευνοεί.
Αργότερα, σε ένα από τα αναθεωρητικά εγχειρήματα που
ακολούθησαν, τέθηκε ένας φραγμός, με την «απαγόρευση» διάλυσης
της Βουλής, πριν παρέλθει ένας χρόνος από τις προηγούμενες εκλογές.
Παρέμενε όμως προνόμιο του εκάστοτε πρωθυπουργού, καθώς, ούτε
στην αρχική μορφή του Συντάγματος, υπήρχε δυνατότητα του Ανώτατου Αρχοντα, να αρνηθεί την υπογραφή του σχετικού
Προεδρικού Διατάγματος. Πέρα από το πραγματικό γεγονός, ότι ο
Κωνσταντίνος Τσάτσος ως πρόσωπο-πέρα και ανεξάρτητα από την
πανθομολογούμενη άψογη θητεία-δεν υπήρχε περίπτωση να αντιτεθεί
σε απόφαση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Εν προκειμένω, ήταν παντελώς προσχηματικοί οι λόγοι που
επικαλέστηκε ο πρωθυπουργός. Στο Κυπριακό, υπήρχε μάλλον
στασιμότητα, ενώ και στο γενικότερο πεδίο των ελληνοτουρκικών
σχέσεων, δεν είχε συμβεί κάποια αξιοσημείωτη εξέλιξη.
Ούτε βέβαια στο πεδίο της οικονομίας, υπήρχε κάτι που να εμποδίζει
την τότε κυβέρνηση, να εφαρμόσει το πρόγραμμα της, διαθέτοντας μία
«θηριώδη» κοινοβουλευτική πλειοψηφία, 220 εδρών.
Απ’ αυτή την άποψη, είχε δίκιο ο τότε αρχηγός της Αξιωματικής
Αντιπολίτευσης, Γεώργιος Μαύρος, που υποστήριζε ότι η
πρωθυπουργική απόφαση άγγιζε το όριο καταστρατήγησης, της
σχετικής συνταγματικής διάταξης.
Αντίθετα, υπέρ των πρόωρων εκλογών τάχθηκε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ,
του τρίτου σε δύναμη κοινοβουλευτικού κόμματος, Ανδρέας
Παπανδρέου, χωρίς καθόλου να σταθεί στο θεσμικό μέρος.
