Ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο, καθοριστικό, όσο και μοιραίο, στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποτέλεσε η περίοδος της δικής μας χούντας (1967-‘74).
Αιτία, η εμμονή του δικτατορικού καθεστώτος να επεκτείνει την αυταρχική του εξουσία και στη Μεγαλόνησο. Το μεγάλο δε εμπόδιο σ’ αυτό ήταν η παρουσία του Μακαρίου, που έπρεπε πάση θυσία να παραμεριστεί.
Είναι αλήθεια πως η προσωπικότητα του Κύπριου ηγέτη, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις αντιφάσεις της, αποτελούσε αιτία τριβών και με τους προηγούμενους κοινοβουλευτικούς ηγέτες.
Με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, οι σχέσεις είχαν εξ αρχής διαταραχθεί, λόγω της αμφισημίας του Μακαρίου, σε σχέση με τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Ο ναρκισσισμός του ιστορικού ηγέτη της ελληνικής δεξιάς, δεν του επέτρεψε ποτέ να συμβιβαστεί με την ιδέα, ότι εκείνος έφερε το στίγμα του «προδότη», για τις περιώνυμες συμφωνίες, ενώ ο Μακάριος, που τις προσυπέγραψε, πέρασε σαν ήρωας. Η «μονοκόμματη» αντίληψη του Σερραίου πολιτικού για τα πράγματα, δεν του επέτρεπε να αντιληφθεί τη σημασία των λεπτών αποχρώσεων. Γι’ αυτό και οι σχέσεις τους παρέμειναν ψυχρές και μετά τη μεταπολίτευση, αν διακρίνει κανείς «κάτω απ’ τις γραμμές», στο «Αρχείο» του Καραμανλή.
https://twitter.com/ertflix/status/1626744539103870976
Αλλά και με τον επόμενο εκλεγμένο πρωθυπουργό, τον Γεώργιο Παπανδρέου, η σχέση ήταν προβληματική, σε αντίθεση με την περίοδο που ο «Γέρος της Δημοκρατίας» ήταν στην αντιπολίτευση, καθώς τους ένωνε και η κοινή αντίθεση στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου.
Το «άλλα συμφωνούμε και άλλα πράττετε» που περιέχεται σε επιστολή του τότε Ελληνα πρωθυπουργού, προς τον Κύπριο Πρόεδρο, αποτυπώνει τη «δυστοπία» και αυτής της σχέσης.
Συνέπεσε βέβαια οι δύο αυτές ισχυρές προσωπικότητες να συνυπάρξουν, στην κορυφή της εξουσίας, σε μια περίοδο σφοδρών αναταράξεων, στη Μεγαλόνησο, εξαιτίας της πρωτοβουλίας του Κύπριου ηγέτη, για αναθεώρηση των ιδρυτικών συμφωνιών, τη γνωστή ως «πρόταση 13 σημείων».
Οι αιματηρές διακοινοτικές συγκρούσεις, αλλά και το περίφημο «σχέδιο Ατσεσον», ενίσχυσαν την αμοιβαία δυσπιστία. Οφείλουμε πάντως να αναγνωρίσουμε στον «Γέρο της Δημοκρατίας», το περήφανο ΟΧΙ, προς τον τότε Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Λίντον Τζόνσον, στην προσπάθεια επιβολής διχοτομικών σχεδίων, στην Κύπρο, υπό την απειλή τουρκικής εισβολής.
Όπως επίσης και την αποστολή, υπό συνθήκες μυστικότητας, της ελληνικής μεραρχίας, αν και η νεότερη ιστοριογραφική έρευνα έχει προσθέσει πολλά καινούργια στοιχεία, που αναδεικνύουν και άλλες πτυχές αυτής της ιστορίας, οδηγώντας και σε επανερμηνείες.
Εχει υποστηριχθεί ότι δεν ήταν και τόσο μυστική η αποστολή ενώ έχει συνδεθεί και με σχέδια παραμερισμού του Μακαρίου, αν μη και πραξικοπηματικής ανακήρυξης της Ενωσης.
Αν υπήρχαν πάντως τέτοια σχέδια, μάλλον πρέπει να συνδεθούν με τους κύκλους της ανωμαλίας.
