Η κρίση του Μαρτίου 1987 έχει περάσει στην πρόσφατη ιστορία μας ως υπόδειγμα διαχείρισης, από την πλευρά της τότε κυβέρνησης και, προσωπικά, του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο συνδυασμός αποφασιστικότητας και περίτεχνων διπλωματικών ενεργειών, που υλοποιούσαν ιδανικά αυτό που ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποκαλούσε «σταθμισμένο ρίσκο», συνοδεύτηκαν από την κωδικοποίηση της εθνικής γραμμής, διαμορφώνοντας ένα δεσμευτικό πλαίσιο μέχρι σήμερα.
Ειδικά με την ιστορική ομιλία του, ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση, ο ιστορικός ηγέτης της προοδευτικής παράταξης, έθεσε, από τη θέση του υπεύθυνου κυβερνήτη πλέον, τις εθνικές κόκκινες γραμμές.
Αρνήθηκε οποιαδήποτε επιδιαιτησία, που θα οδηγούσε σε έναν υποθηκευμένο διάλογο, με μόνο αντικείμενο, όπως υπογραμμίστηκε στην ιστορική εκείνη ομιλία, «το τι θα παραχωρήσει η Ελλάδα».
Όπως παρατήρησε ο Ανδρέας Παπανδρέου «αυτό δεν είναι διάλογος, είναι μήνυμα προς ηττημένο», για να προσθέσει: «Η Ελλάδα δεν είναι και δε θα είναι ποτέ ηττημένη». Μήνυμα που νομίζουμε ότι αποτελεί πυξίδα, αλλά και αξεπέραστο όριο, για κάθε κυβέρνηση και πολιτική ηγεσία.
Ο τότε πρωθυπουργός προσδιόρισε με απόλυτη σαφήνεια την εθνική κόκκινη γραμμή, ως προς το όριο πέραν του οποίου, οι έρευνες βυθού, από το τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος θα συνιστούσαν παραβίαση εθνικής κυριαρχίας.
Ως εθνική κυριαρχία δε, ορίζονταν από τότε και ορίζονται πλέον, όχι μόνο η εδαφική επικράτεια, ή τα χωρικά ύδατα και ο εθνικός εναέριος χώρος, αλλά και το θαλάσσιο υπέδαφος, που εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων, σε αυτό που περιγράφεται ως υφαλοκρηπίδα.
Στη βάση αυτού αποσαφηνίστηκε προς κάθε κατεύθυνση, ότι και τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, όπως αναγνωρίζονται από το Διεθνές Δίκαιο και δη από τις Συμβάσεις της Γενεύης, του 1958 και του Μοντέγκο Μπέι (1982) συνιστούσαν τμήμα του εθνικού χώρου, η παραβίαση του οποίου δε θα γίνει ανεκτή.
Το «βυθίσατε το Χόρα» του 1976 γινόταν εθνική πολιτική το 1987.
Εξαιρετικά επίκαιρες όμως παραμένουν οι αναφορές του Ανδρέα Παπανδρέου, σχετικά με τη στάση των συμμάχων. Που διέπρεπαν και τότε στη λογική των ίσων αποστάσεων. Ο τότε πρωθυπουργός ανέλαβε πρωτοβουλίες, όπως η επικαιροποίηση της συμφωνίας για στρατιωτική βοήθεια από την τότε κομμουνιστική Βουλγαρία, αλλά και η αναστολή λειτουργίας των αμερικανικών βάσεων, που ταρακούνησαν τους Δυτικούς συμμάχους μας.
Δυστυχώς, μετά την υπέρβαση της κρίσης, ιδιαίτερα δε μετά την κατάρρευση του Σοβιετικού συνασπισμού, οι δυτικοί μας σύμμαχοι και ειδικά η πέραν του Ατλαντικού υπερδύναμη, που δεν ένιωθε πια την απειλή του αντίπαλου δέους, συνέχισαν απαρέγκλιτα την τακτική του «επιτήδειου ουδέτερου», που πρακτικά σήμαινε ενθάρρυνση της τουρκικής επιθετικότητας.
Το διαπιστώσαμε και τούτες τις μέρες.
