Το 1985, για πρώτη και τελευταία φορά, οι εκλογές διεξήχθησαν με το σύστημα της λίστας, στο σύνολο της επικράτειας.
Όλη η Ελλάδα, για να το πούμε σχηματικά, είχε γίνει ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Κατά ειρωνεία της τύχης, ο εμπνευστής του εν λόγω θεσμού, από τα προδικτατορικά χρόνια, όπως είχαμε αναλύσει σε προηγούμενα φύλλα της εφημερίδας μας, Κωνσταντίνος Καραμανλής, είχε μόλις αποχωρήσει από την Προεδρία της Δημοκρατίας.
Η καθιέρωση της λίστας, στο σύνολο της επικράτειας, δεν αποτέλεσε πάντως κεραυνό εν αιθρία. Αποτελούσε μια από τις προγραμματικές εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, από την αρχή της ίδρυσής του, με το σκεπτικό ότι μόνο έτσι θα «έσπαγαν» τα πελατειακά δίκτυα.
Η εφαρμογή του όμως δεν ήταν ανέφελη, παρ’ ότι αποτελούσε εκπλήρωση προεκλογικής δέσμευσης και θεσπίστηκε σε ανύποπτο χρόνο, μακριά από εκλογική αναμέτρηση, το φθινόπωρο του 1982.
Δυο βουλευτές της τότε πλειοψηφίας, οι αδελφοί Άρης και Διονύσης Μπουλούκος, που διαφώνησαν δημόσια, διαγράφηκαν πάραυτα, για ν’ ακολουθήσει προσχώρησή τους στη ΝΔ.
Ο νόμος πέρασε βέβαια και η εφαρμογή του, στις εκλογές της 2ας Ιουνίου 1985, ωφέλησε τις ηγεσίες και των δύο μεγάλων κομμάτων, του τότε δικομματισμού, που είχαν την ευχέρεια προσωπικών επιλογών και ποικίλων ανοιγμάτων, σε πολλά επίπεδα.
Στο ΠΑΣΟΚ ο Ανδρέας Παπανδρέου προχώρησε ακόμη περισσότερο τη λεγόμενη αμφίπλευρη διεύρυνση, εντάσσοντας στα ψηφοδέλτια τον τελευταίο κεντρώο ηγέτη, πρόεδρο της ΕΔΗΚ Γιάννη Ζίγδη, τον ιδιόρρυθμο Χριστιανοσοσιαλιστή Νίκο Ψαρουδάκη, μαζί με τον Μανόλη Γλέζο, ενώ ο Γεώργιος Μαύρος είχε «μετακινηθεί» στην Ευρωβουλή και για πρώτη φορά εκλέχθηκε βουλευτής ο Κώστας Σημίτης.
Από την πλευρά του, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, που θα ηγείτο για πρώτη φορά της ΝΔ σε εκλογική αναμέτρηση, βρήκε την ευκαιρία να «απορροφήσει» το ΚΟΔΗΣΟ, εξασφαλίζοντας βουλευτική έδρα, τόσο στον πρόεδρο και ιδρυτή του κόμματος Γιάγκο Πεσμαζόγλου, όσο και σε ηγετικά και περιφερειακά στελέχη, όπως οι Βιργινία Τσουδερού, Χαράλαμπος Πρωτοπαπάς, Αργύρης Φιλιππίδης, Νίκος Αργυρόπουλος.
Καθώς και τους, προερχόμενους από το ΠΑΣΟΚ, Άρη και Διονύση Μπουλούκο και Δημήτρη Χονδροκούκη. Επισημοποιήθηκε επίσης η ενσωμάτωση της πέραν της ΝΔ Δεξιάς, κυρίως με την απορρόφηση των προερχόμενων από την Εθνική Παράταξη, που είχε ξεκινήσει από το 1981.
Τα αποτελέσματα όμως από την πρακτική εφαρμογή του συστήματος, δεν ήταν τα αναμενόμενα και έτσι ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου, με τη νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία, επανάφερε τον σταυρό προτίμησης, διατηρώντας βέβαια το ψηφοδέλτιο Επικρατείας.
Έκτοτε, δεν έγινε καν λόγος, ούτε σε επίπεδο προβληματισμού, για την κατάργηση της σταυροδοσίας, ως του πιο δημοκρατικού συστήματος εκλογής. Ήταν δίκαιο, έγινε πράξη.
