Τεκμήρια: Τα κέρδη για 477.000 νοικοκυριά από το κούρεμα

Τεκμήρια: Σημαντικές φοροελαφρύνσεις αλλά και άλλες θετικές συνέπειες για περίπου 477.000 φορολογούμενους οικογενειάρχες και αγάμους αναμένεται να προκύψουν το 2026 από τις αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης που αποφάσισε η κυβέρνηση.

Ειδικότερα, τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης μειώνονται κατά 30% έως 35% για τις κατοικίες, κατά 7,2% έως και 73,7% για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα παλαιότητας μέχρι 10 ετών και κατά 30% για τα σκάφη αναψυχής. Επιπλέον, προβλέπεται ότι θα εξαιρούνται από το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ τα εξαρτώμενα τέκνα που έχουν δικό τους εισόδημα.

Αυτές οι μειώσεις στα τεκμήρια θα προκαλέσουν σημαντικές φοροελαφρύνσεις σε περίπου 477.000 μισθωτούς, συνταξιούχους και αυτοαπασχολούμενους με χαμηλά ετήσια εισοδήματα, οι οποίοι μέχρι τώρα υποχρεώνονταν να πληρώνουν φόρους δυσανάλογα υψηλούς των δηλούμενων εισοδημάτων τους, υπολογισμένους επί πολύ πιο υψηλών, τεκμαρτών φορολογητέων εισοδημάτων. Οι φορολογούμενοι αυτοί, στα εκκαθαριστικά που θα λάβουν το 2026 (εισοδήματα 2025), θα δουν τα ποσά των φόρων που τους αναλογούν να μειώνονται σημαντικά ή ακόμη και να μηδενίζονται.

Αυτό θα συμβεί επειδή το 2026 τα τεκμαρτά ποσά φορολογητέου εισοδήματος, που θα τους προσδιορίσει η Εφορία το 2026 με βάση τα νέα σημαντικά χαμηλότερα τεκμήρια διαβίωσης, θα είναι πλέον μειωμένα σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα υποχωρήσουν ακόμη και κάτω από τα επίπεδα των δηλούμενων εισοδημάτων. Το αποτέλεσμα, σε κάθε περίπτωση, θα είναι μια σημαντική αποκλιμάκωση ή ακόμη και μηδενισμός στις τελικές φορολογικές επιβαρύνσεις.

Το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων στα τεκμήρια διαβίωσης εκτιμάται σε 40 εκατ. ευρώ.

Τι αλλάζει

Αναλυτικά, οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης προβλέπουν:

1 Μειώσεις κατά 30% στα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές ζώνης μέχρι 2.799 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.). Σήμερα τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμές ζώνης από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τ.μ., κατά ποσοστό 40% και για περιοχές με τιμές ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά ποσοστό 70%. Τα ποσοστά αυτά, με τις αλλαγές που επέρχονται, μειώνονται σε 30% και 58% αντίστοιχα έτσι ώστε σε αυτές τις περιοχές τα νέα τεκμήρια να είναι μειωμένα κατά 35%. 

2 Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων για τα ΙΧ παλαιότητας έως 15 ετών, δηλαδή για όσα έχουν ταξινομηθεί από την 1/11/2010 και μετά. Σήμερα τα αυτοκίνητα υπόκεινται σε τεκμήρια διαβίωσης βάσει των κυβικών εκατοστών αποκλειστικά. Επίσης υπάρχει μείωση του ποσού του τεκμηρίου ανάλογα με την παλαιότητα, κατά 30% για αυτοκίνητα 5-10 ετών και κατά 50% για αυτοκίνητα άνω των 10 ετών. Ωστόσο το κόστος συντήρησης δεν είναι υψηλότερο για τα νεότερα αυτοκίνητα έναντι των παλαιότερων, ενώ η παρούσα κατάσταση λειτουργεί αποτρεπτικά για την αγορά νεότερου αυτοκινήτου κάτω της δεκαετίας. Η κυβερνητική μεταρρύθμιση προβλέπει ότι για αυτοκίνητα που έχουν ταξινομηθεί μετά την 1η/11/2010, τα τεκμήρια διαβίωσης θα προσδιορίζονται με βάση τις εκπομπές Co2 (κατ’ αναλογία με τα τέλη κυκλοφορίας). Το νέο αυτό σύστημα υπολογισμού θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των τεκμηρίων για τα αυτοκίνητα αυτά, προσομοιάζοντας το ύψος τους στο επίπεδο που έχουν σήμερα τα αυτοκίνητα παλαιότητας άνω των δέκα ετών. 

3 Μείωση κατά 30% στα τεκμήρια διαβίωσης για τα νεότερα σκάφη, καθώς οι δαπάνες συντήρησης δεν είναι υψηλότερες στα σκάφη αυτά σε σχέση με τα παλαιότερα. Σκοπός είναι η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης. Διατηρείται η πρόβλεψη ότι τα ποσά των τεκμηρίων μειώνονται κατά 50% για ιστιοφόρα σκάφη. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνονται και για πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτι». 

4 Εξάλειψη του προβλήματος απώλειας επιδομάτων και φοροαπαλλαγών, το οποίο αντιμετώπιζαν χιλιάδες οικογένειες, εξαιτίας της πλασματικής προσαύξησης των συνολικών ετησίων εισοδημάτων τους την οποία προκαλούσε η εφαρμογη του ελάχιστου ετησίου τεκμηρίου των 3.000 ευρώ στα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα τους εφόσον αυτά είχαν αποκτήσει πενιχρά ποσά εισοδημάτων από τόκους καταθέσεων ή από περιστασιακή απασχόληση. Κι αυτό διότι στις περιπτώσεις αυτές, η Εφορία προσδιόριζε το ετήσιο εισόδημα κάθε ενηλίκου τέκνου με βάση το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ. Ετσι, το συνολικό οικογενειακό εισόδημα ξεπερνούσε τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση κοινωνικών επιδομάτων ή και απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ. Και εν τέλει οι γονείς έχαναν σημαντικά ποσά οικογενειακών επιδομάτων ή και χρεώνονταν άδικα με διπλάσια ποσά ΕΝΦΙΑ από αυτά που τους αναλογούσαν.

Τεκμήρια για κατοικίες με βάση τα τετραγωνικά μέτρα

Τεκμήρια: Παραδείγματα

Aγαμος φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα 7.000 ευρώ από την εργασία του ως μισθωτός διαμένει σε διαμέρισμα 80 τ.μ. δωρεάν παραχωρηθέν από τους γονείς του και διαθέτει κι ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.800 κ.εκ. 10ετίας.

1) Φορολογικό έτος 2024 (φορολογική δήλωση 2025): Το τεκμαρτό εισόδημα που του προσδιόρισε φέτος η ΑΑΔΕ με την εφαρμογή των ισχυόντων τεκμηρίων διαβίωσης προέκυψε ως εξής:

* 3.000 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης για άγαμο + 3.200 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση της κατοικίας των 80 τ.μ. (40 ευρώ ανά τ.μ. x 80 τ.μ. = 3.200 ευρώ) + 3.800 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση του Ι.Χ. αυτοκινήτου = 10.000 ευρώ.

* Για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, στην περίπτωση του συγκεκριμένου φορολογουμένου, ελήφθη υπόψη το τεκμαρτό εισόδημα των 10.000 ευρώ, επειδή αυτό ήταν μεγαλύτερο από το δηλωθέν των 7.000 ευρώ. Ως εκ τούτου ο συγκεκριμένος πολίτης φορολογήθηκε για «εισόδημα» μεγαλύτερο κατά 3.000 ευρώ, από αυτό που απέκτησε στην πραγματικότητα.

* Στο ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα των 10.000 ευρώ αντιστοιχεί φόρος εισοδήματος 123 ευρώ. 

2) Φορολογικό έτος 2025 (φορολογική δήλωση 2026): Το τεκμαρτό εισόδημα που θα του προσδιορίσει η ΑΑΔΕ με την εφαρμογή των νέων μειωμένων τεκμηρίων διαβίωσης θα προκύψει ως εξής:

* 3.000 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης για άγαμο + 2.240 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση της κατοικίας των 80 τ.μ. (28 ευρώ ανά τ.μ. x 80 τ.μ. = 2.240 ευρώ) + 2.000 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση του Ι.Χ. αυτοκινήτου = 7.240 ευρώ.

* Για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, στην περίπτωση του συγκεκριμένου φορολογουμένου, θα ληφθεί υπόψη το τεκμαρτό εισόδημα των 7.240 ευρώ, επειδή αυτό είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν των 7.000 ευρώ.

* Oμως το ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα των 7.240 ευρώ είναι χαμηλότερο από το αφορολόγητο όριο των 8.632 ευρώ κι έτσι ο φόρος εισοδήματος μηδενίζεται.

Eγγαμος φορολογούμενος με 2 ανήλικα παιδιά εργάζεται ως μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα και λαμβάνει μηνιαίως 800 ευρώ. Διαμένει σε ιδιόκτητη μονοκατοικία 90 τ.μ. και κατέχει κι ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.750 κ.εκ. 9ετίας. Το εισόδημα που δήλωσε φέτος στην εφορία για το έτος 2024 ανήλθε σε 11.200 ευρώ (800 ευρώ x 14 = 11.200 ευρώ). 

1) Φορολογικό έτος 2024 (φορολογική δήλωση 2025): Το τεκμαρτό εισόδημα που του προσδιόρισε η εφορία με την εφαρμογή των ισχυόντων τεκμηρίων διαβίωσης προέκυψε ως εξής:

* 2.500 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης για τον έγγαμο + 4.620 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση της μονοκατοικίας των 90 τ.μ. {[(40 ευρώ ανά τ.μ. x 80 τ.μ.) +(65 ευρώ ανά τ.μ. x 10 τ.μ.)]*1,2 = 4.620 ευρώ} + 5.320 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση του Ι.Χ. αυτοκινήτου = 12.940 ευρώ.

* Για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, στην περίπτωση του συγκεκριμένου φορολογουμένου, ελήφθη υπόψη το τεκμαρτό εισόδημα των 12.940 ευρώ, επειδή αυτό ήταν μεγαλύτερο από το δηλωθέν των 11.200 ευρώ. Ως εκ τούτου, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος φορολογήθηκε για «εισόδημα» μεγαλύτερο κατά 1.740 ευρώ από αυτό που απέκτησε στην πραγματικότητα.

* Στο ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα των 12.940 ευρώ αντιστοιχεί φόρος εισοδήματος 426,80 ευρώ. 

2) Φορολογικό έτος 2025 (φορολογική δήλωση 2026): Το τεκμαρτό εισόδημα που θα του προσδιορίσει η ΑΑΔΕ με την εφαρμογή των νέων μειωμένων τεκμηρίων διαβίωσης θα προκύψει ως εξής:

* 2.500 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης για έγγαμο + 3.228 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση της μονοκατοικίας των 90 τ.μ. {[(28 ευρώ ανά τ.μ. x 80 τ.μ.) +(45 ευρώ ανά τ.μ. x 10 τ.μ.)]*1,2 = 3.228 ευρώ} + 2.700 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση του Ι.Χ. αυτοκινήτου = 8.428 ευρώ.

* Για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, στην περίπτωση του συγκεκριμένου φορολογουμένου, θα ληφθεί υπόψη το δηλωθέν εισόδημα των 11.200 ευρώ, επειδή αυτό θα είναι πλέον μεγαλύτερο από το μειωμένο στις 8.428 ευρώ τεκμαρτό.

* Στο ετήσιο δηλωθέν εισόδημα των 11.200 ευρώ αντιστοιχεί φόρος εισοδήματος μόλις 44 ευρώ.