Το 2025 συµπληρώνονται 80 χρόνια από τη λήξη του Β’ Π.Π., του πιο καταστροφικού πολέµου στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στις 8/9 Μαΐου 1945 η Βέρµαχτ συνθηκολόγησε άνευ όρων µε τους Συµµάχους. Το Γ’ Ράιχ κατέρρευσε, ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος τελείωσε (σε ό,τι αφορά στην Ευρώπη καθώς η Ιαπωνία συνέχισε να µάχεται σκληρά στον Ειρηνικό Ωκεανό µέχρι τον Αύγουστο του 1945). Ο ναζισµός-φασισµός ηττήθηκε κατά κράτος µε αποφασιστική συµβολή της Ελλάδας, που πλήρωσε βαρύτατο τίµηµα για την ελευθερία της και τη συντριβή του Άξονα: ο πληθυσµός της πατρίδας µας αποδεκατίστηκε, ο εθνικός µας πλούτος λεηλατήθηκε συστηµατικά, οι δηµόσιες και ιδιωτικές υποδοµές καταστράφηκαν, το µέλλον της χώρας και του λαού µας υπονοµεύθηκε.
Η λήξη του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου σηµατοδοτεί και την έναρξη των δίκαιων, απαράγραπτων και τεκµηριωµένων αξιώσεων της Ελλάδας έναντι της Γερµανίας για αποζηµιώσεις, επανορθώσεις, επιστροφή του κατοχικού δανείου και επαναπατρισµό των αρχαιολογικών και άλλων πολιτισµικών θησαυρών. Διεκδικήσεις που, πράγµατι, τέθηκαν επισήµως από την ελληνική κυβέρνηση για πρώτη φορά στη Διάσκεψη των Παρισίων για τις Επανορθώσεις, που έλαβε χώρα στα τέλη του 1945! Συνεπώς, φέτος συµπληρώνονται και 80 χρόνια αγώνα διεκδίκησης των δίκαιων, ισχυρά τεκµηριωµένων και απαράγραπτων γερµανικών οφειλών! Πρόκειται, λοιπόν, για µία σηµαντική διπλή επέτειο, που πρέπει να αναδειχθεί και να αποτελέσει ορόσηµο σηµαντικών εξελίξεων!
Κάντανος
Το 2024 κλείνει µε µία σηµαντική νίκη: η δυναµική υποδοχή που επεφύλαξε στον Πρόεδρο της Ο.Δ. της Γερµανίας Φρανκ Βάλτερ Σταϊνµάιερ στην µαρτυρική Κάντανο το κίνηµα διεκδίκησης των γερµανικών οφειλών – µε καθοριστικό το ρόλο των επιζώντων της Κατοχής, που επέδειξαν γενναιότητα και αξιοζήλευτη πολιτική ωριµότητα και καίρια την παρέµβαση της Εκκλησίας – έχει ήδη φέρει τους πρώτους καρπούς. Λίγες µέρες µετά την εξαιρετικά επιτυχηµένη κινητοποίηση του Εθνικού Συµβουλίου και των Ενώσεων Θυµάτων στην Κάντανο, η Εκκλησία της Κρήτης µε οµόφωνη απόφαση της Ιεράς Συνόδου στις 18 Νοεµβρίου 2024 µπήκεστην πρώτη γραµµή του αγώνα για τις Γερµανικές Αποζηµιώσεις! Σε άρθρο µας στην Κυριακάτικη Κόντρα της 1ης Δεκεµβρίου 2024 σηµειώναµε χαρακτηριστικά: «Καταλύτης µίας ευρύτερης αλλαγής και προποµπός σηµαντικών εξελίξεων στη διεκδίκηση των γερµανικών οφειλών είναι η απόφαση της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης, της 18ης Νοεµβρίου 2024, υπέρ των Γερµανικών Αποζηµιώσεων!».
Η πρόβλεψή µας φάνηκε να δικαιώνεται καθώς γρήγορα το νήµα του αγώνα έπιασαν Ιεράρχες της ηπειρωτικής Ελλάδας: στην πρόσφατη τελετή µνήµης για την 81η επέτειο του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώµατος (13.12.2024), ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Ιερώνυµος και, ιδίως, ο Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης Θεολόγος, µε τις πύρινες οµιλίες τους τεκµηρίωσαν ιστορικά, ηθικά και εκκλησιολογικά τις δίκαιες αξιώσεις της Ελλάδας έναντι της Γερµανίας καλώντας τη φίλη, σύµµαχο και εταίρο χώρα να αναλάβει τις υποχρεώσεις της απέναντι στο Διεθνές Δίκαιο και την Ιστορία. Μας δόθηκε το δικαίωµα να σχολιάσουµε, ενώπιον του εκπροσώπου της κυβέρνησης και πολιτικών αρχηγών, ότι η Εκκλησία µπήκε µπροστά στον αγώνα αφήνοντας πίσω της την πολιτική τάξη της χώρας!
Καλάβρυτα
Όµως, τα καλά νέα δεν σταµατούν εδώ: ο Δήµαρχος Καλαβρύτων και Πρόεδρος του Δικτύου Μαρτυρικών Δήµων Θανάσης Παπαδόπουλος, υλοποιώντας την απόφαση του Δικτύου Μαρτυρικών Δήµων που εκδόθηκε στις 31.10.2024, λίγες ώρες πριν την επίσκεψη του Προέδρου της Ο.Δ.Γ. στη µαρτυρική Κάντανο, προέβη σε µία κίνηση ύψιστης συµβολικής σηµασίας µη καλώντας τον Πρεσβευτή της Ο.Δ. της Γερµανίας στην Αθήνα στην τελετή µνήµης του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώµατος! Ήταν η πρώτη φορά µετά από πολλά χρόνια που εκπρόσωπος του γερµανικού κράτους απουσίαζε και το κλίµα στα Καλάβρυτα ήταν πλέον πολύ διαφορετικό σε σύγκριση µε τα αµέσως προηγούµενα χρόνια όταν κάποιοι, προφανώς σε ένδειξη υποτέλειας, έσπευδαν να εµποδίσουν ακόµη και τη δηµοκρατική και εντός ορίων διαµαρτυρία των οικογενειών των θυµάτων και των µελών του Εθνικού Συµβουλίου (όπως του Χαρίλαου Ερµείδη το 2022) για την υποκριτική στάση της Γερµανίας. Τη σειρά έχουν τώρα όλοι οι µαρτυρικοί δήµοι της χώρας, οι Δήµαρχοι των οποίων καλούνται «να εξαιρούν απ’ τις προσκλήσεις των επετειακών εκδηλώσεων των Ολοκαυτωµάτων την Πρεσβεία της Γερµανίας», έως ότου η γερµανική πλευρά «αναθεωρήσει την απαράδεκτη στάση της».
Στην τελετή µνήµης και σε όλες τις εκδηλώσεις στα Καλάβρυτα συµµετείχε πολύς κόσµος, που τίµησε σε κλίµα οµοψυχίας τα θύµατα της ναζιστικής θηριωδίας εκδηλώνοντας παράλληλα την στήριξή του στον αγώνα για την υπεράσπιση της Ιστορίας µας και τη διεκδίκηση των Γερµανικών Αποζηµιώσεων. Το παρών έδωσαν πολλοί µαθητές από σχολεία της περιοχής µε συνθήµατα κατά του φασισµού και υπέρ της ειρήνης. Πολύ σηµαντική ήταν και η έκθεση φωτογραφίας σε επιµέλεια του νέου Προέδρου της Ένωσης Θυµάτων Καλαβρυτινού Ολοκαυτώµατος Φάνη Παπαγεωργίου, η οποία είχε ως θέµα τη συµµετοχή απλών πολιτών στις ετήσιες τελετές µνήµης. Η οδύνη, το πένθος, η σκληρότητα της Κατοχής αποτυπωνόταν ξεκάθαρα στα πρόσωπα των µελών των οικογενειών των θυµάτων του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώµατος, στοιχεία που δεν υποχωρούσαν µε το πέρασµα του χρόνου. Αν έλειπε και η κατάθεση στεφάνου από τους όψιµους ζηλωτές του ναζισµού και αποκλεισµένους κατόπιν δικαστικής απόφασης από τη συµµετοχή τους στις Ευρωεκλογές «Σπαρτιάτες», που παριστάνουν τους πατριώτες ενώ είναι πατριδοκάπηλοι και εχθροί του λαού και του έθνους, όλα θα ήταν υπέροχα!
Ευθύνες
Η νέα χρονιά έρχεται µε σηµαντικές ευθύνες αλλά και πολλές ελπίδες. Το Εθνικό Συµβούλιο, οι Ενώσεις Θυµάτων, οι Μαρτυρικοί Δήµοι, οι ενεργοί πολίτες, είµαστε αποφασισµένοι να κλιµακώσουµε τον αγώνα µας και να εντείνουµε την πίεση προς την ελληνική κυβέρνηση και συνολικά την πολιτική τάξη ώστε το 2025 να σηµατοδοτήσει την απαρχή σηµαντικών εξελίξεων για τη δικαίωση της Αντίστασης και της θυσίας της Ελλάδας. Η Κυβέρνηση, η Βουλή των Ελλήνων, οι Περιφερειακές και Δηµοτικές Αρχές καλούνται να αφιερώσουν το 2025 στη διεκδίκηση των γερµανικών οφειλών.
Ως πρώτο βήµα καλείται η Κυβέρνηση να χαράξει Εθνική Στρατηγική Διεκδίκησης και να εκπονήσει οδικό χάρτη, στο πλαίσιο της ιστορικής απόφασης της Βουλής των Ελλήνων της 17ης Απριλίου 2019, σηµατοδοτώντας την έναρξη της ουσιαστικής περιόδου της διεκδίκησης. Καλείται επίσης «να προχωρήσει στην άµεση αναστολή της λειτουργίας των περιβόητων γερµανοελληνικών ιδρυµάτων και πρωτοβουλιών («Ελληνογερµανικό Ταµείο για το Μέλλον», «Ελληνογερµανικό Ίδρυµα Νεολαίας», «Ελληνογερµανική Συνέλευση», πρόγραµµα «Μνήµες από την Κατοχή στην Ελλάδα» – MOG, κ.α.), µέχρις ότου η Γερµανία προσέλθει σε διαπραγµατεύσεις για την επίλυση του ζητήµατος των γερµανικών οφειλών», «να καταργήσει το αντισυνταγµατικό άρθρο 923 του Κώδικα Πολιτικής Δικονοµίας και να άρει κάθε άλλο νοµικό κώλυµα που εµποδίζει την δικαίωση των θυµάτων του ναζισµού και του φασισµού από την ελληνική Δικαιοσύνη1» .
Σε µία περίοδο καταστροφικών πολέµων, αναθεώρησης της Ιστορίας και επικείµενων ραγδαίων γεωπολιτικών αλλαγών είναι σαφές ότι θα επιβιώσουν µόνο τα έθνη εκείνα, που διαθέτουν σχέδιο για το παρόν και το µέλλον. Αλλά δεν µπορεί να υπάρξει σχέδιο για την Ελλάδα αφενός χωρίς συλλογική εθνική µνήµη και αφετέρου χωρίς διεκδίκηση των εθνικών µας δικαίων. Ο Λαός και η Εκκλησία δείχνουν τον δρόµο. Η πολιτική τάξη, άραγε, είναι σε θέση να αναλάβει τις ιστορικές της ευθύνες; Ας το ελπίσουµε!
1 Ανακοίνωση του Εθνικού Συµβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερµανίας προς την Ελλάδα για την 82η επέτειο της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάµου (Αθήνα, 25.11.2024)
* Πανεπιστηµιακός, Συγγραµµατέας του Εθνικού Συµβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερµανίας προς την Ελλάδα
