Tου ΘΟΔΩΡΟΥ ΤΣΙΚΑ *
1. Στη Μέση Ανατολή το κορυφαίο γεγονός
Κορυφαίο γεγονός είναι ο πόλεμος στη Γάζα, με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο έδαφος του Ισραήλ.
Πρόκειται για εξέλιξη που δεν θεωρείτο εφικτή, με τις έως τότε γνωστές δυνατότητες της Χαμάς. Φαίνεται ότι η Χαμάς είχε ενισχυθεί σε οπλισμό, επιχειρησιακές δυνατότητες και εκπαίδευση από το Ιράν.
Ο πόλεμος θα διαρκέσει και κατά το 2024, με το ενδιαφέρον πλέον να επικεντρώνεται στην «επόμενη μέρα» της Γάζας.
Γίνονται συζητήσεις ώστε να υπάρξει ένα μεταβατικό σχήμα στη διοίκηση της Λωρίδας της Γάζας, στο οποίο θα αναμειχθούν μετριοπαθείς αραβικές χώρες (π.χ. Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία), ΟΗΕ, πιθανόν η Ε.Ε., και με κάποιο ρόλο οι Αμερικανοί.
Αυτές γίνονται σε συνεννόηση με την Παλαιστινιακή Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς, στην οποία θα πρέπει κάποια στιγμή να αποδοθεί και η διοίκηση της Λωρίδας της Γάζας.
Θα αναβιώσουν οι συζητήσεις για οριστική λύση του Μεσανατολικού, καθώς έχει ωριμάσει η ιδέα για την ίδρυση ανεξάρτητου και βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους. Θα πρέπει να κατοχυρωθεί η ασφάλεια των ισραηλινών συνόρων και να απομονωθούν τα επιχειρήματα ακραίων Ισλαμιστών που προσελκύουν τμήματα αραβικών κοινωνιών.
2. Οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές, που πιθανόν να ανατρέψουν το σκηνικό
Σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει το Μεσανατολικό στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2024.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει ισορροπημένη στάση, με βασική γραμμή την προστασία του άμαχου πληθυσμού αλλά και το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.
Ενδεχόμενη επαναφορά του τέως Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, θα ταρακουνούσε συθέμελα την αμερικανική προσέγγιση. Ο Τραμπ επί προεδρίας του είχε δώσει το «ελεύθερο» στον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Ο Νετανιάχου έχει διαμορφώσει μια υπερεθνικιστική κυβέρνηση με συμμετοχή πολλών ακροδεξιών κομμάτων και κομμάτων φανατικά θρησκευόμενων.
Ο Τραμπ έχει μπροστά του δικαστικές περιπέτειες για σειρά αδικημάτων, ακόμη και για την περίοδο πριν γίνει Πρόεδρος. Όλα αυτά μπορεί να επηρεάσουν σε κάποιο βαθμό το εκλογικό Σώμα.
Μεταξύ των παραγόντων που θα επηρεάσουν την εκλογική συμπεριφορά των Αμερικανών είναι οι αμβλώσεις, το δικαίωμα στην οπλοκατοχή, αλλά και οι αθέμιτες πρακτικές που χρησιμοποίησε ο τέως Πρόεδρος για να ανατρέψει τα αποτελέσματα του 2020.
3. Ουκρανία: Ένας επικοινωνιακά «ριγμένος» πόλεμος
Μείζον ζήτημα για τη Δύση, παρά την επικοινωνιακή επικάλυψη του από την κρίση στη Μέση Ανατολή, εξακολουθεί να είναι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις δυσκολίες να συνεχίσει η αμερικανική βοήθεια -οικονομική και αμυντική- στο Κίεβο.
Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ έχει καλέσει τους Ευρωπαίους να καλύψουν ένα μέρος αυτής της βοήθειας.
Η διεύρυνση της Συμμαχίας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι συνδεδεμένες με το Ουκρανικό. Η Δύση, μέσω πολλαπλών εκφράσεων, εξακολουθεί να επικεντρώνεται στη διαχείρισή του.
4. Αποδυνάμωση των ισορροπιών που είχαν διαμορφωθεί εδώ και 30 χρόνια
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σηματοδότησε το τέλος μιας περιόδου τριάντα χρόνων, σχετικής σταθερότητας και ειρήνης.
Η ηγεσία Πούτιν αμφισβητεί ουσιαστικά τις συνθήκες που επικράτησαν με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Διατυπώνει σκέψεις για αντιστροφή αυτού που οι ίδιοι θεωρούν ήττα στον Ψυχρό Πόλεμο, και αυτό θέτει σε κίνηση πολλές δυνάμεις αποσταθεροποίησης στο διεθνές σκηνικό.
Την ευρεία αστάθεια θέλει να εκμεταλλευτεί και η Κίνα, επιχειρώντας να αναμειχθεί και στα της Μέσης Ανατολής αλλά και στην αφρικανική ήπειρο. Αυξάνει τους εξοπλισμούς της και ενισχύει την επιθετική ρητορική εναντίον άλλων χωρών της Ασίας.
Ορισμένες «σταθερές» που είχαμε επί τριάντα χρόνια, αποδυναμώνονται. Αυτό δημιουργεί ανασφάλεια και αναστάτωση. Διάφοροι παίκτες θεωρούν ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτή την αστάθεια.
Μέχρι το χρονικό σημείο καθιέρωσης νέων ισορροπιών, το σενάριο κρίσεων παραμένει ανοιχτό. Δεν μιλάμε για παγκόσμια κρίση, αλλά για πιθανές περιφερειακές κρίσεις, πίσω από τις οποίες θα βρίσκονται ισχυροί παίκτες του κόσμου.
* Πολιτικός Επιστήμονας,
Διεθνολόγος,
Αντιπρόεδρος της Ελληνικής
Ένωσης για την Ομοσπονδία
της Ευρώπης -ΕΕνΟΕ
