Τα αντίποινα της ΕΕ στον Τραμπ: Πρόταση για δασμούς σε Amazon, Netflix, Microsoft, Boeing και Uber

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει σοβαρά τη λήψη αντίμετρων απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ, έπειτα από την απειλή του Αμερικανού προέδρου να επιβάλει δασμούς 30% σε ευρωπαϊκά προϊόντα.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ βάζει στο τραπέζι ακόμη και την επιβολή δασμών σε αμερικανικές ψηφιακές υπηρεσίες, όπως οι Amazon, Netflix, Microsoft, Boeing και Uber, ενεργοποιώντας για πρώτη φορά τον μηχανισμό κατά του οικονομικού εξαναγκασμού (ACI).

Πρόκειται για τη λεγόμενη «πυρηνική επιλογή» της ΕΕ, ένα ισχυρό εργαλείο που στοχεύει στην αποτροπή εμπορικών πιέσεων από τρίτες χώρες.

Το ενδεχόμενο επιβολής αμερικανικών δασμών προκαλεί συναγερμό και στις Βρυξέλλες. Όπως μεταδίδει και το Bloomberg, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να απαντήσει άμεσα με δασμούς 30% σε αμερικανικά προϊόντα συνολικής αξίας 100 δισ. ευρώ, σε περίπτωση που ο πρόεδρος Τραμπ υλοποιήσει την απειλή του για επιβολή ανάλογου φόρου στις ευρωπαϊκές εξαγωγές μετά την 1η Αυγούστου.

Όπως αναφέρει το Reuters, ένας αυξανόμενος αριθμός κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ αυτών και η Γερμανία, εξετάζει το ενδεχόμενο να ενεργοποιήσει τα ευρείας κλίμακας μέτρα κατά του οικονομικού εξαναγκασμού («Anti-Coercion Instrument» – ACI) εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί εμπορική συμφωνία με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες.

Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι στο πρώτο κύμα αντιμέτρων η Ε.Ε. θα ενοποιήσει δύο καταλόγους: έναν ήδη εγκεκριμένο με δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 21 δισ. ευρώ και έναν προτεινόμενο για επιπλέον 72 δισ. ευρώ. Τα προϊόντα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αεροσκάφη της Boeing, αμερικανικά αυτοκίνητα και bourbon, και θα επιβαρυνθούν με δασμό 30%, όπως απειλεί ο Τραμπ.

Ακολουθούν λεπτομέρειες για το μέτρο ACI, το οποίο τέθηκε σε ισχύ στα τέλη του 2023, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί, καθώς θεωρείται από πολλούς ως η «πυρηνική επιλογή» που προορίζεται πρωτίστως για αποτροπή.

Τα πιθανά μέτρα

Το ACI δίνει τη δυνατότητα στην ΕΕ των 27 να προβεί σε αντίποινα εναντίον τρίτων χωρών που ασκούν οικονομική πίεση για να αλλάξουν οι πολιτικές των κρατών-μελών. Παρέχει πολύ ευρύτερο πεδίο αντίδρασης από την απλή επιβολή αντιποίνων με δασμούς στις αμερικανικές εξαγωγές.

Το ACI προβλέπει 10 διαφορετικά μέτρα αντίδρασης απέναντι στην απειλή Τραμπ για επιβολή δασμού 30% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές έως την 1η Αυγούστου.

Πέρα από τους δασμούς, το ACI περιλαμβάνει περιορισμούς στις εισαγωγές ή εξαγωγές προϊόντων, μέσω ποσοστώσεων ή αδειών.

Στις δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ, αξίας περίπου 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, προβλέπονται δύο επιλογές:

να αποκλείονται προσφορές όπου τα αμερικανικά προϊόντα ή υπηρεσίες ξεπερνούν το 50% της αξίας, ή να επιβάλλεται «πέναλτι» στη βαθμολογία των αμερικανικών προσφορών.

Επιπλέον, ενδέχεται να ληφθούν μέτρα κατά τομέων όπου οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα έναντι της ΕΕ, όπως στις ψηφιακές υπηρεσίες, στοχεύοντας εταιρείες όπως Amazon, Microsoft, Netflix και Uber.

Περιορισμοί μπορεί επίσης να τεθούν στις άμεσες ξένες επενδύσεις από τις ΗΠΑ, οι οποίες είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στην Ευρώπη.

Άλλα μέτρα ενδέχεται να περιλαμβάνουν περιορισμούς στην προστασία δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, στην πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς και στη δυνατότητα πώλησης χημικών προϊόντων ή τροφίμων στην ΕΕ.

Σύμφωνα με ευρωπαίους αξιωματούχους, τα μέτρα θα είναι έτοιμα να τεθούν σε εφαρμογή τον Αύγουστο, εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία και οι ΗΠΑ επιβάλουν τελικά τους δασμούς.

Το Βερολίνο φέρεται μάλιστα πρόθυμο να στηρίξει την ενεργοποίηση του Μηχανισμού κατά του Εξαναγκασμού (ACI), του ισχυρότερου εμπορικού εργαλείου της Ε.Ε., που επιτρέπει ακόμη και στοχευμένα μέτρα κατά αμερικανικών επενδύσεων και περιορισμό της πρόσβασης αμερικανικών επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά.

«Πλησιάζουμε πλέον στην καθοριστική φάση της διαμάχης για τους δασμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Χρειαζόμαστε μια δίκαιη και αξιόπιστη συμφωνία με χαμηλούς δασμούς», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο την Τρίτη, μετά από συνάντηση με τον Τσέχο ομόλογό του, Πέτρ Φιάλα. «Χωρίς μια τέτοια συμφωνία, διακινδυνεύουμε οικονομική αβεβαιότητα, τη στιγμή που χρειαζόμαστε ακριβώς το αντίθετο».

Η ΕΕ οφείλει να επιλέγει τα μέτρα που εκτιμάται ότι θα είναι πιο αποτελεσματικά για να σταματήσει ο οικονομικός εξαναγκασμός τρίτης χώρας και, ενδεχομένως, να αποκαταστήσει τη ζημία.

Πώς ενεργοποιείται το ACI από την ΕΕ

Το ACI προτάθηκε το 2021 ως απάντηση στις επικρίσεις κρατών-μελών ότι η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ, όπως και η Κίνα, χρησιμοποίησαν το εμπόριο ως πολιτικό εργαλείο.

Ειδικότερα, η Κίνα είχε στοχεύσει τη Λιθουανία, όπως υποστήριξαν οι λιθουανικές αρχές, μετά την απόφαση του Βίλνιους να επιτρέψει στην Ταϊβάν να ανοίξει de facto πρεσβεία στη χώρα.

Η νομοθεσία δίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιθώριο τεσσάρων μηνών για να εξετάσει τυχόν περιπτώσεις εξαναγκασμού. Εφόσον διαπιστωθεί ότι τα μέτρα ξένης χώρας συνιστούν εξαναγκασμό, το θέμα παραπέμπεται στα κράτη-μέλη, τα οποία έχουν 8 έως 10 εβδομάδες για να επιβεβαιώσουν τη διαπίστωση.

Η επιβεβαίωση απαιτεί ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών, η οποία είναι αυστηρότερη από εκείνη που απαιτείται για την εφαρμογή απλών δασμών αντιποίνων.

Στη συνέχεια, η Κομισιόν συνήθως διαβουλεύεται με τη χώρα που ασκεί τον εξαναγκασμό, ώστε να επιχειρήσει να τον σταματήσει. Αν η διαβούλευση αποτύχει, εντός έξι μηνών μπορεί να υιοθετήσει μέτρα αντίδρασης της ΕΕ, επίσης με έγκριση των κρατών-μελών. Αυτά τα μέτρα πρέπει να τεθούν σε ισχύ εντός τριών μηνών.

Συνολικά, η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει έως ένα έτος, αν και υπάρχει η δυνατότητα επιτάχυνσης.